بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
صفحهى 450بسته است; شمشيرهاى شما بر آنان مسلّط، و شمشيرهاى آنان از شما باز گرفته شده است; ولى آگاه باشيد! هر خونى خونخواهى دارد. و هر حقّى صاحب و طالبى. و انتقام گيرنده خون هاى ما، مانند كسى است كه داور خويش است (كه چيزى را فرو گذار نخواهد كرد،) و او خداوندى است كه از گرفتن و مجازات كسى ناتوان نگردد و هيچ كس از پنجه عدالتش نگريزد. اى بنى اميّه! به خدا سوگند! به زودى اين خلافت را در دست ديگران و در خانه دشمنان خود خواهيد ديد. آگاه باشيد! بيناترين چشم ها آن است كه شعاعش در دل نيكى ها نفوذ كند، و شنواترين گوش ها آن است كه اندرزها را در خود جاى دهد و پذيرا گردد!.
شرح و تفسير
از شما انتظار نداشتم!
اين بخش از خطبه - كه به نظر مىرسد با بخش اوّل فاصله اى داشته كه مرحوم «سيّد رضى» آن قسمت را نقل نكرده; چون بناى آن بزرگوار، بر گزينش بخش هاى خاصّى از خطبه ها و گلچينى از عبارات مولا (عليه السلام) بوده است - به گفته بسيارى از شارحان نهج البلاغه، خطاب به بنى اميّه است و شاهد آن اينكه در اواخر اين بخش، نام بنى اميّه به صراحت آمده است; در حالى كه جمعى ديگر از شارحان نهج البلاغه معتقدند مخاطب در قسمت اوّل اين بخش، باقى مانده صحابه پيامبر (صلّى الله عليه وآله) و تابعين هستند و ذيل آن خطاب به بنى اميّه است و تعبيراتى كه در آغاز اين بخش است، معناى دوّم را تأييد مىكند; زيرا تعبيرات نشان مىدهد كه امام (عليه السلام) كسانى را مورد سرزنش قرار داده كه انحراف از جادّه حقّ درباره آنها غير منتظره بوده است و مىدانيم بنى اميّه در طول تاريخ گروهى ستم پيشه، مخالف اسلام و منحرف بودند.به هر حال، امام (عليه السلام) در اين بخش مىفرمايد: «شما (اى مسلمانان ضعيف