شرح و تفسير
آخرين منزلگاه هستى
امام (عليه السلام) در اين بخش از خطبه - كه در واقع آخرين مرحله سير انسان را بيان مىكند - اشاره به بخشى از پاداش هاى نيكوكاران و مجازات هاى بدكاران فرموده، چنين مىگويد: «اما اطاعت كنندگان را در جوار رحمت خويش پاداش مىدهد و در سراى جاودانى خود آنان را براى هميشه جاى مىدهد». (فَأَمَّا أَهْلُ الطَّاعَةِ فَأَثَابَهُمْ بِجِوَارِهِ، وَ خَلَّدَهُمْ فِي دَارِهِ).سپس ويژگى هاى اين سراى آخرت را در چند جمله كوتاه و پرمعنا بر مىشمرد و مىفرمايد: «سرايى كه اقامت كنندگانش هرگز از آن كوچ نمى كنند و حالاتشان دگرگون نمى شود (و پيوسته مشمول نعمت هاى الهى هستند)». (حَيْثُ لاَ يَظْعَنُ (1) النُّزَّالُ، وَ لاَ تَتَغَيَّرُ بِهِمُ الْحَالُ).«ترس و وحشت به آنان روى نمى آورد و بيمارى به وجودشان نمى رسد; خطرى به آنها عارض نمى گردد و سفرها، آنها را از ديار خود بيرون نمى راند». (وَ لاَ تَنُوبُهُمُ الاَْفْزَاعُ (2)، وَ لاَ تَنَالُهُمُ الاَْسْقَامُ، وَ لاَتَعْرِضُ لَهُمْ الاَْخْطَارُ، وَ لاَ تُشْخِصُهُمُ (3) الأَسْفَارُ).1. «يَظْعَن» از مادّه «ظَعْن» به معناى كوچ كردن است.2. «أفزاع» جمع «فزع» به معناى ترس و وحشت است.3. «تشخص» از مادّه «إشخاص» به معناى بيرون كردن از منزلى به منزل ديگر است.