بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
صفحه‌ى 285حكميّت را بر امام (عليه السلام) تحميل كرده اند و امام (عليه السلام) از اين تحميل سخت ناراحت بود، اين دو چگونه با هم سازگار استدر پاسخ اين سؤال، بايد گفت: امام هرگز مخالف مسأله حكميّت نبود، امام (عليه السلام) در واقع بر دو نكته پافشارى داشت: نخست اين كه: بلند كردن قرآنها بر سر نيزه ها تنها مكر و فريب و توطئه براى جلوگيرى از پيروزى لشكر امام (عليه السلام) در آخرين لحظات و ايجاد اختلاف و نفاق در لشكر امام (عليه السلام) بود و گر نه شاميان هرگز آماده پذيرش حكميّت قرآن نبودند و به تعبير امام (عليه السلام) نه اهل دين بودند و نه اهل قرآن (1).ديگر اين كه امام (عليه السلام) با انتخاب فرد نادان و بى خبرى همچون «ابو موسى اشعرى» براى ارجاع به قرآن مخالف بود، بنابراين هيچ گونه تضادّى ميان محتواى اين خطبه، و خطبه هاى ديگر نهج البلاغه نيست.شاهد اين موضوع اين است كه: فرزند برومند امام (عليه السلام) نيز در روز «عاشورا» طبق نقل مقاتل، قرآن را گرفت و بر سر گذارد و در برابر لشكر كوفه ايستاد و گفت: «يا قَوْمِ إنَّ بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ كِتَابُ اللهِ وَسُنَّةُ جَدِّي رَسُولِ اللهِ; اى قوم: حاكم در ميان من و شما قرآن و سنّت جدّم رسول الله باشد» (2).
نكته
ماجراى غم انگيز حكمين!
مى دانيم هنگامى كه لشكر معاويه در جنگ «صفّين» در آستانه شكست1. همان گونه كه در آغاز همين خطبه در بحث سند خطبه آمد.2. مسند الامام الشهيد، جلد 2، صفحه 43. اين سخن در اصل از مقتل الحسين مقرّم نقل شده و او هم از تذكرة الخواص ابن جوزى گرفته است (مقتل الحسين مقرّم، صفحه 233).
لطفا منتظر باشید ...
