مركز تخصصى مهدويت:
صلى الله عليك يا بقية الله: بسم الله الرحمن الرحيم.
اللهم كن لوليك الحجة بن الحسن صلواتك عليه و على آبائه و... .
محضر مبارك حضرت آية الله العظمى صافى گلپايگانى سلام عرض
مىكنيم و از اين كه لطف فرمودند و ما را به حضور پذيرفتند، سپاسگزاريم و اين فرصت
را مغتنم مىشماريم.
اجازه مىخواهم در ابتدا، به صورت خلاصه به معرفى مركز
تخصّصى مهدوّيت، بپردازم. در اين مركز آموزشى، پژوهشى كه البته از امر مهم تبليغ و
مباحث هنرى مرتبط با مهدويت نيز غافل نيست و دستى در اين دو نيز دارد، جمعى قريب به
يكصد نفر از طلاب و فضلا به تحصيل اشتغال دارند. اين تعداد در طى سه دوره از ميان
جمع كثيرى از طلبههاى مشتاق پس از امتحان و مصاحبه گزينش شدهاند كه يا سطح و چهار
حوزه را در يكى از مراكز تخصصى ديگر حوزه به اتمام رسانده باشند يا شش سال از
حضورشان در در س خارج بگذرد. افراد منتخب بايد به مدّت چهار سال، و روزى دو كلاس به
مدت سه ساعت را به درسهاى تخصّصى ويژهى مهدويت اختصاص دهند.
برخى از درسهاى اين مركز عبارتند از: مبانى اعتقادى
مهدوّيت كه شامل مباحث اثبات امامت، امامشناسى و مسائل اساسى مهدويت (فلسفهى
غيبت، انتظار، علائم و شرايط ظهور، سيرهى حضرت و...) مىباشد. تاريخ عصر غيبت،
حديث شناختى، منبعشناختى شبههشناسى، ولايت فقيه، فرقههاى انحرافى، بررسى دعاهاى
مخصوص حضرت، مهدويت و مسائل كلامى جديد، روش تحقيق، تبليغ و مناظره، بررسى كتابهاى
مهدويت، آشنايى با مؤلفين و محققين و پاسخگويى به شبهات روز، است؛ چه پرسشها و
شبهاتى كه در سطح جامعهى مطرح است و چه شبهاتى كه مخالفين مطرح مىكنند.
اين مركز، وابسته به بنياد فرهنگى حضرت مهدى
موعود(عليهالسّلام) است. بنيانگذار اين بنياد، حضرت آقاى قرائتى (حفظه الله)
هستند كه به اتفاق برخى ديگر از شخصيتهاى شناختهشدهى علمى و فرهنگى به تاسيس اين
بنياد مبارك اقدام كردند. ايشان، از آنجا كه مىديدند احياء و گسترش فرهنگ مهدويت
در ميان مردم نيازمند يك تشكيلات است و جاى خالى آن كاملاً محسوس است، كه به محضر
مبارك مقام معظم رهبرى (دام ظلّه) شرفياب مىشوند و با عنايت و رهنمود معظم له، اين
بنياد مبارك را جهت احياء و گسترش فرهنگ مهدويت و پاسخگويى به شبهات مطرح شده در
مورد آن حضرت، به خصوص در ميان نسل جوان؛ پايهگذارى مىكنند.
اين نكته را هم عرض كنم كه ما طرحى پيشنهادى به شوراى
محترم مديريت جهت ايجاد يك مركز تخصصى براى سطح سه ارائه كردهايم و در سطح چهار را
نيز در دست تهيه داريم تا از اين رهگذر طلاب و فضلاى بيشترى با مباحث مهدويت به
صورت تخّصصى آشنا شوند و اميدواريم كه مورد موافقت آن شوراى محترم قرار گيرد.
گفتنى است كه اين بنياد به جهت نياز جامعه و استقبال حوزهها از اين مركز
تخصصى، اقدام به ايجاد مراكز تخصصى مهدويت، در برخى مراكز استانها از جمله اصفهان،
كه داراى حوزهى باشكوهى هست، نموده است. مركز تخصصى مهدويت شعبه اصفهان مدتى است
فعاليت خود را آغاز نموده و به آموزش و پرورش جمعى از طلاب مشغول است. ايجاد اين
مراكز تخصصى در برخى ديگر از مراكز استانها از جمله سارى و مشهد نيز در دست اقدام
است. كه اميدواريم به زودى شاهد فعاليت آنها باشيم.
يكى از فعّاليّتهاى اين مركز، انتشار فصلنامهى علمى
تخصّصى انتظار است. از اين مجله تاكنون شش شماره منتشر شده و شمارهى هفتم آن در
دست انتشار است. [در اين هنگام دو شماره از مجله به حضرت آيتالله تقديم شد. شايان
ذكر است كه معظم له آنها را در نهايت احترام گرفته وبوسيدند وبر سر و ديدهى
خود نهادند و شديداً متأثر شده و اشك شوق ريختند به طورى كه همه دانش پژوهان را نيز
متأثر ساختند].
بيش از اين مصدع اوقات شريف نمىشوم و از دوستان مىخواهم
كه با فرستادن صلواتى، به استقبال سخنان و رهنمودهاى اين مرجع عظيمالشأن، كه خود
از، پيشگامان مباحث مهدويت در دوران معاصر هستند و كتاب گرانسنگ منتخب الأثر را
به جوامع علمى و حوزههاى علميه تقديم كردهاند، برويم.
حضرت آية الله العظمى صافى گلپايگانى (دامت بركاته): أعوذ
بالله من الشيطان الرجيم. بسم الله الرحمن الرحيم. الحمدللّه ربّ العالمين والصلاة
والسلام على سيّدنا ابىالقاسم محمّد و اهل بيته الطيبين المعصومين، سيّما مولانا
بقية الله فى الأرضين واللعن على اعدائهم أجمعين.
اللهم كن لوليك الحجة بن الحسن، صلواتك عليه و على آبائه،
في هذه الساعة وفي كلّ ساعةٍ وليّاً وحافظاً وقاعداً وناصراً ودليلاً وعيناً حتّى
تسكنه أرضك طوعاً و تمتعه فيها طويلاً.
اللهم! بَلِّغْهُ منّا تحيّةً وسلاماً.
بنده، از اين اظهار لطف آقايان كه مرا به زيارت خودشان
نائل فرمودند، خيلى تشكر مىكنم. اميدوارم كه همه، مشمول عنايات و توجّهات حضرت
ولىعصر، عجلالله تعالى فرجه شريف و أرواح العالمين له الفداء، قرار گرفته باشيم و
در اين امر مهم، وظيفهى بزرگى را كه عهدهدار شدهايد، ان شاء الله، موّفقيتهاى
بزرگ نصيب شما بشود و بتوانيد قدمهاى بزرگ برداريد و بر همهى جوانب و نواحى اين
موضوع، احاطه پيدا بكنيد و خدمات ارزندهاى در اين راه انجام بدهيد. ان شاءالله.
فرهنگ مهدوّيت اساس همهى اين مطالب است. روح دين و امامت
و ولايت، مسئلهى مهدويّت است. بايد مردم را با اين فرهنگ، بيشتر از پيش آشنا
بكنيد. انصافاً، اين كار، كار بسيار بزرگى است. هر شخص، بايد خودش را طورى قرار
بدهد كه زندگىاش مختص به خدمت به حضرت باشد. اين، يك افتخار بزرگى است كه نمىشود
گفت، كه از اين، چيزى بالاتر است. كلّ مطالب، مربوط به ايشان است و صاحب تمام اين
مراكزى كه ما داريم، حوزهها و...، وجود حضرت ولى
عصر(عجّلاللّهتعالىفرجهالشّريف) است. لذا اين خيلى براى ما عيب و نقص است كه
ايشان را نشاسيم و در ابعاد مختلف، مطالبى كه مربوط به وجود مقدّس ايشان است، كمبود
داشته باشيم.
البته، نمىتوانيم آن طور كه شايد و بايد، به مقام مقدّس
ولى عصر،(عجّلاللّهتعالىفرجهالشّريف) معرفت پيدا كنيم ما للتراب وربّ الارباب،
ولى خوب به قول شاعر:
اندر آن موكب كه در پشت دو صبا بندند زين
با سليمان چون برانم؟ من كه مورم مركب است
اشخاصى مانند شيخ طوسى و شيخ صدوق و نعمانى و... و يا
اشخاصى بالاتر از آنان، مىتوانند بيايند و در اينجا عرض وجود بكنند. و ما هم
مىخواهيم ريزهخوار خوان همان بزرگان باشيم. اميدواريم كه از بركات وجود آنان
استفاده كنيم و يك وابستگىهايى نسبت به مقام مقدّس ولى
عصر(عجّلاللّهتعالىفرجهالشّريف) پيدا كنيم.
اين مركز تخصصى و اين برنامههايى كه شما داريد، واقعاً،
خيلى مهم است و شما بايد قدر خودتان را بدانيد؛ زيرا، اين توفيق را به هر كسى
نمىدهند. اين، يك توفيقى است كه از عالم غيب، افاضه مىشود كه آدم مىآيد و در اين
شكل و در اين وضعيت قرار مىگيرد و مىخواهد در بارهى مسئلهى مهدويّت، در حدّ
خودش، چيزى بفهمد و آگاه بشود. اين، از توفيقاتى است كه انسان بايد بداند كه
مستقيماً از طرف خداوند متعال، نصيباش شده است. كارى كه شما انجام مىدهيد، همه،
از توجهات خود حضرت است. قلوب در تصرّف ايشان است. ما، شواهد زيادى داريم كه مؤيد
اين نكته است، ولى اگر بخواهيم آنها را بازگو كنيم، طولانى مىشود. قلوب، در تصّرف
ايشان است. از اين جهت، همه بايد متوجّه باشيم كه اين جهت را حفظ بكنيم.
من، خوشحال شدم و خيلى تشكّر مىكنم. كاش بنده هم در خدمت
شما بودم و از شما استفاده مىكردم و فيض مىبردم و در جلسات شما شركت مىكردم.
جلسات شما، جلسات بسيار خوبى است، جلسات شما جلساتى است كه همهاش رحمت خدا، بركات
خدا، بر شما و بر آن جلسات نازل مىشود. مجلسى بالاتر از مجلسى كه در آن، نام حضرت
برده مىشود و احاديث و فضايل و مطالبى كه مربوط به وجود مقدّس ايشان است، يادآورى
مىشود، نيست. هم چنان كه مدركى، مكتبى و درسى بالاتر از اين درسها نيست.
اميدوارم خدواند متعال كه به شما توفيق كامل اعطا بكند.
البته، اين اَبعاد، خيلى گسترده است و اين طور نيست كه در مدّت چهار سال بتوان،
آنها را بررسى كرد. اگر چه، همين مقدار هم و هر چه ممكن شود جاى شكر دارد.
اگر فهرست مطلب و كارها و درسها را داده بوديد، ممكن بود
مطالبى را عرض بكنم. يكى از مسائلى كه در اينجا اطلاع از آن مناسب است مسئلهى
اشخاصى است كه ادعاى مهدوّيت مىكردند و مىكنند. شناسايى اينان، مخصوصاً بابيه،
خيلى لازم است. كتابهاى زيادى در ردّ آنان نوشته شده است. اينها را بايد مطالعه
كرد. خودشان هم كتابهاى زيادى دارند كه آنها هم بايد مطالعه شود. خود
كتابهايشان، براى ردّشان كافى است؛ زيرا، مطالب سست و الفاظ غلط به قدرى در آن
زياد است. كه مرحوم حاج ملاهادى نجمآبادى در يك جلسهاى گفته بود لعمرى لبلغ فى
دركات الهذيان حد الاعجاز.
كتابى كه مرحوم شيخ جواد بلاغى نوشته است، بسيار خوب است.
ايشان، يك سرى روايات ممتاز را در آن جا جمع كرده است. مثل اين كه كتاب غيبت فضل بن
شاذان، پيش ايشان بوده و او از آن استفاده كرده است. در هر حال، كتاباش خيلى جالب
است. خدا رحمت كند علامه فانى را كه آن را به فارسى ترجمه كرده است.
كتابهاى مرحوم شيخ احمد شاهرودى، كتابهاى سفيدى است.
ايشان، در اين كتابها احاديث مشكل را مطرح كرده است. و با بيانات شافى و كافى شرح
نموده است.
اين گونه كتابها بايد مطالعه شود تا هم تحقيق خوبى شده
باشد و هم مطالب، استحكام لازم را داشته باشد. اگر در كتابى، مطالبى ضعيف راه پيدا
كند، مطالب قوىاش هم زير سؤال مىرود. از اين رو، لازم است دقّت فراوانى كنيد و
مطالب را با بررسى دقيق و كافى عرضه كنيد. كتاب، حجم باشد امّا دقيق، بهتر است از
اين كه كتاب بزرگ و طولانى باشد، ولى مطالباش سست باشد.
كار شما، كار بزرگى است و خيلى اهميّت دارد. اميدوارم كه
اين، يك آغاز باشد. اين كار شما، براى حوزه و ديگران، خيلى مفيد است. اگر جمعيّتى
در حوزه باشند، اين، موجب مىشود كه ديگران هم وارد بشوند. متأسفانه، انسان، گاهى
به افرادى بر مىخورد كه حتّى تفاوت بين نام و القاب آن حضرت را نمىدانند. يك نفرى
كه معنون هم بود مىپرسيد مگر در روايت نيامده كه امام دوازدهم هم اسم با پيامبر
است، پس چرا نام آن حضرت مهدى است؟
دنيا، به سوى يك ظهورى كه عدل را در جهان به دنبال دارد،
به پيش مىرود. حركات ما هم بايد در اين مسير باشد. به نظر مىرسد، عالَم، از
ابتدا، منتظر اين ظهور بوده است. اگر اين ظهور نباشد، خلقت ناقص خواهد بود.
در هر صورت من خوشحالم خيلى هم ممنوم بنده را به زيارت
خودتان مشرف كرديد من واقعاً آرزو مىكنم بندهام يكى از شما و در خدمت شما كاش
بودم و مىتوانستم با شما همكارى داشته باشم خداوند به همهى شما توفيق بدهد ان شاء
الله موفق باشيد.
انتظار: مىخواستيم در مورد كتاب شريف منتخب الاثر، توضيحى بفرماييد. و
اينكه چند سال صرف تدوين و جمعآورى اين كتاب كرديد؟
آيةالله العظمى صافى گلپايگانى (دامت بركاته): دربارهى
اين كتاب بايد بگويم براى تأليف آن، خيلى زحمت كشيدهام و اخيراً، نسبت به چاپ اوّل
آن، بازنگرى كردهام. آن زمانى كه من مشغول اين كار بودم، امكانات نبود. در همين
قم، منابع لازم براى تدوين اين كتاب، وجود نداشت و به تهران و... مىرفتم. تمام
كتابهايى را كه در مقدمهى منتخب الأثر نوشتهام، ديدهام و همه را خواندهام.
مثلاً چهارده جلد تاريخ بغداد از اول تا به آخر خواندم تا چند روايت پيدا كنم.
خاطرهاى را در اين باره نقل كنم. يك كتاب خيلى ارزشمندى
بود كه هر چه در قم گشتم پيدا نكردم. در تهران، در خيابانى كه آن موقع به آن باب
همايون مىگفتند، پيدا كردم. قيمتاش در آن وقت، چهل و پنج تومان بود، ولى من اين
مبلغ را نداشتم. به ناچار از صاحبش كه يك پيرمرد بود. اجازه گرفتم و مطالبى را كه
مىخواستم، استنساخ كردم!
على كل حال، دو يا سه سال يا بيشتر، شب و روز، مشغول
تدوين منتخب الاثر بودم براى تدويناش، زحمت زيادى كشيدم تا در عين اين كه همهى
مطالب را مىآورم، تعداد جلدهايش زياد نشود. اگر مىخواستم مانند بقيهى كتابها،
تدوين كنم، شايد چهل جلد مىشد.
در اين كتاب، دلالت هر روايت و ارتباطش را با ابواب مختلف
اين موضوع، نشان دادهام.
ابتدا، روايت را استنساخ و بعد پاك نويس مىكردم. مقدارى
كه آماده مىشد، هر روز عصرها، به گاراژ قم - تهران مىرفتم تا آشنايى را پيدا كنم
و اينها را به او بسپارم تا براى آقاى مصطفوى در تهران ببرد. ايشان، ابتدا، آن را
چاپ كرد.
براى چاپ جديدش هم، تمام كتاب را بازبينى كردهام و همهى
روايات را مجدّداً ديدهام. بعضى از جاها، شمارهاش به هم خورده است. همه را اصلاح
كردهام شايد به اندازهى چند هزار ساعت كار شده است.
ما، در اين كتاب، مىخواستيم بفهمانيم كه در بارهى اين
عناوين، تعداد زيادى روايت وجود دارد. حالا، برخى از افراد، دقّت نمىكنند و يا از
روى غرض، نمىخواهند اينها را ببيند و بپذيرند، لذا در اينترنت و... سخنان بىاساس
مىزنند، در حالى كه جواب آنها در اين كتاب آمده است. پس از چاپ اين كتاب، بعضى از
اهل سنّت شيعه شدند، البته خود اين كتاب، هنوز درست شناخته نشده است.
خلاصه اين كه، امكاناتى كه اينك براى شما آماده است، يك
صدماش هم براى ما نبود، ولى اين كار انجام شد و الآن، يك منبع اصلى براى مباحث
مربوط به مهدويّت است. شما، قدر جوانى، توان و امكانات موجود را بدانيد.
انتظار - چطور شد كه به اين بحث پرداختيد؟ چه ضرورتى را احساس
كرديد كه به اين بحث علاقهمند شديد؟
آية الله العظمى صافى گلپايگانى (دامت بركاته) - اوّلاً،
ارادت به حضرت ولى عصر(عجّلاللّهتعالىفرجهالشّريف) در خانوادهى ما، يك خصوصيّت
است. مرحوم آيةالله والدم، شايد در حدود چند هزار شعر در مدح حضرت ولى
عصر(عجّلاللّهتعالىفرجهالشّريف) سرودهاند. كه هم اكنون اين شعر بيادم آمد.
اى آنكه دست حق بودت اندر آستين
تا كى كنيم در غم هجر تو صرف وقت
تا چند در ره تو بود چشم در انتظار
دستى از آستين پى دفع ستم برآر
تا چند در ره تو بود چشم در انتظار
تا چند در ره تو بود چشم در انتظار
شيخ مرتضى حائرى كه به مرحوم والدم علاقمند بود، به اين اشعار كه تضمين غزل حافظ
است اظهار علاقه مىكرد:
اى شيفتهى عالم مجموعهى زيبايى
در پردهى غيبت چند؟ اى مهر جهان پائى
دل بىتو به جان آمد وقت است كه بازآيى
عشق تو مرا فارغ از هر دو جهانم كرد
مشتاقى و مهجورى دور از تو چنانم كرد
كز دست بخواهد شد پايان شكيبايى
سر حلقهى جن و انس سر دفتر دانايى
اي پادشه خوبان داد از غم تنهايى
اميد وصال تو اى دوست جوانم كرد
بازا كه فراق تو بىتاب و توانم كرد
كز دست بخواهد شد پايان شكيبايى
كز دست بخواهد شد پايان شكيبايى
ايشان، يك كتاب شعرى درردّ بهابيت دارد به نام اشعار شيوا در رد باب و بهاء،
در اين كتاب، تمام شبهات بهائيان را ذكر كرده مخصوصت شبهاتى را كه ميرزا ابوالفضل
گلپايگانى مطرح كرده بود آورده و پاسخ داده است. ميرزا ابوالفضل از مبلغان و مروجان
سرسخت بهائيت بود.
من، پيش از اين كه منتخب الأثر را بنويسم، كتاب اشعار شيوا
را شرح كردم و پاروقى نوشتم. اين كتاب، ديدنى است و در موضوع مهدويّت، مطالب زيادى
دارد.
مرحوم آيت الله بروجردى(رحمةاللهعليه)، از من خواستند
كتابى درباره حضرت ولى عصر(عجّلاللّهتعالىفرجهالشّريف) تأليف كنم. اطاعت كردم و
كتاب را تدوين كردم كه بيست و هشت باب داشت. به ايشان نشان دادم. خيلى خوشحال شدند.
گفتند: ((همين خوب است.)) من شروع كردم و بعد به صد باب رسيد.
خداوند، إن شاء الله، چشم ما را به ديدن امام
زمان(عجّلاللّهتعالىفرجهالشّريف) روشن فرمايد! شرّ دشمنان را به خودشان
برگرداند. حوزهى علميهى نجف، عتبات عاليات، همهى شيعيان را، خداوند، از شر
دشمنان نگاه بدارد! توجّهات امام زمان(عجّلاللّهتعالىفرجهالشّريف) را شامل
همهى ما بفرمايد! اين يك حقيقتى است كه خودشان نگه مىدارند. اين مسجد جمكران و
اين اقبال مردم متعلق به خود آقا است. اينكه در تمام طول سال اشخاصى شب چهارشنبه
تعهد كنند كه بيايند جمكران از عنايات خود امام(عليهالسّلام) است.
انتظار - بعضى در ميان جامعه شايعه كردهاند كه ظهور نزديك است.
آيا اين سخنان پايه و اساسى دارد؟
آيةالله العظمى صافى گلپايگانى (دامت بركاته): ده يا
پانزده سال پيش هم مردم مىگفتند: امسال، نيمهى رمضان، امام
زمان(عجّلاللّهتعالىفرجهالشّريف) ظهور مىكند. زمان ظهور را معين نمودن صحيح
نيست هر چند انهم پرونه بعيداً ونريه قريباً.
انتظار - از حضرتعالى باز هم سپاسگزارى مىكنيم.
آيةالله العظمى صافى گلپايگانى (دامت بركاته): من هم
متشكرم.