لطفا منتظر باشید ...
مكتب جاودان خرد و كثرتگرايي ديني
برداشت خاص از پلوراليسم ديني
6-1- همهي سنّتگرايان، بدون استثناء به كثرتگرايي ديني قائلاند. اما كثرتگرايي ديني روايتهاي عديدهاي دارد و طبعاً هركس كه به كثرتگرايي ديني معتقد است، در واقع، به يكي از روايتها و قرائتها و برداشتهاي آن اعتقاد ميورزد . برداشتِ موردِ قبولِ سنّتگرايان از كثرتگرايي ديني برداشت خاصّي است كه، عليالخصوص از بعد از انتشار كتاب بسيار مهمّ و موفّق شووان به نام وحدت متعالي اديان (كه اصل فرانسوياش در 1948 و ترجمه انگليسياش در 1975 منتشر گشت)، به نام نظريّهي «وحدت متعالي اديان» خوانده ميشود. لُبّ اين نظريّه اين است كه در چارچوب هر دين و مذهبي بايد بين دو امر تفكيك كرد: يكي شريعت ظاهريِ (1) تودههاي مؤمنان و متديّنان به آن دين و مذهب، كه از آن به دين ظاهري (2) هم ميتوان تعبير كرد. ديگري طريقتِ باطنيِ (3) عارفانِ آن دين و مذهب، كه دين باطني (4) تعبير ديگري از آن است. شريعت ظاهري مجموعهاي است فراهم آمده از تصوّرات، مفاهيم، استنباطات، احكام، تعاليم، سبك زندگي، و اعمال عبادياي كه همگي تحت تأثير اوضاع و احوال فرهنگي جامعهاي است كه مؤمنان و متديّنان در آن به سر ميبرند، و حال آنكه طريقت باطني تجربه، يعني علم بيواسطهاي است كه عارف از واقعيّت نهايي و حقيقة الحقايق دارد. اگر شرايع ظاهري اديان و مذاهب مختلف را با يكديگر بسنجيم ميبينيم كه هرگز وحدت ندارند و مغايرتها و بلكه تناقضات و تعارضات فراوانشان امري بديهي است. اما، از سوي ديگر، اگر طريقت باطني اديان و مذاهب را در مد نظر گيريم خود را با امر واحدي مواجه مييابيم؛ يعني كُنه دين باطني در كران تا كران عالم اديان و مذاهب يكي است. بر سبيل تمثيل، گويي حقيقت كوهي است و پيروان اديان و مذاهب كوهنوردانياند كه از دامنهي آن كوه شروع به بالا رفتن از آن كردهاند. اين كوهنوردان تا برسطح زمين و در پاي كوهاند ممكن است از هم دور باشند و اين دوري چه بسا فراوان هم باشد. (به تعبير ديگر، در خدا، اديان همگرايي مييابند و در كمتر از خدا كمابيش واگرايي. وحدت اديان در ساحت و سطح امر متعالي، يعني خدا، صورت ميپذيرد و از اين رو، اين نظريّه به «وحدت متعالي» ناميده شده است .) 1. Exoterism 2. Exoteric Religion 3. Esoterism 4. Esoteric Religion
