«گشايش» در «انتظار» است

همه شما كم و بيش نسبت به جايگاه «انتظار» در مجموعه معارف اسلامى آگاهى داريد و قطعا تاكنون درباره فضيلت انتظار فرج مطالب بسيارى شنيده و خوانده‏ايد. اما نكته‏اى كه شايد شنيدن آن براى شما تازگى داشته باشد اين است كه از ديدگاه اهل بيت عصمت و طهارت(ع) «انتظار فرج» يا «چشم به راه گشايش بودن» به خودى خود در عصر غيبت براى منتظران مايه گشايش، نجات و رستگارى است و از اين رو شيعيان به جاى گله و شكايت از طولانى شدن غيبت و سختيها و رنجهاى اين دوران بايد تلاش كنند كه منتظران خوبى باشند تا همين انتظارشان، «فرج» را در عصر غيبت براى آنها به ارمغان آورد.

براى روشن‏تر شدن اين موضوع چند روايت را با هم مرور مى‏كنيم:

ابو بصير مى‏گويد به امام صادق(ع) عرض كردم:

جعلت فداك متى الفرج؟

فدايت شوم، اين گشايش كى فرا مى‏رسد؟

آن حضرت فرمود:

يا أبابصير و أنت ممّن يريد الدنيا؟ من عرف هذا الأمر فقد فرّج عنه لانتظاره.1

اى ابابصير! آيا تو از آن گروهى كه به دنبال دنيايند؟ هر كس اين امر را بشناسد، به سبب انتظارش براى او گشايش حاصل مى‏شود.

امام رضا(ع) نيز در پاسخ «حسن بن جهم» كه از ايشان در مورد فرا رسيدن گشايش مى‏پرسد، مى‏فرمايد:

أولست تعلم أنّ انتظار الفرج من الفرج؟

آيا تو نمى‏دانى كه چشم به راه گشايش بودن، خود [جزيى [از گشايش است؟

او در پاسخ مى‏گويد:

لا أدرى إلاّ أن تعلّمنى.

نمى‏دانم، مگر اينكه شما به من بياموزيد.

آن حضرت بار ديگر مى‏فرمايد:

نعم، انتظار الفرج من الفرج.2

آرى، انتظار گشايش، [جزيى] از گشايش است.

براساس همين نگرش است كه در روايتهاى متعددى تأكيد شده كه براى منتظران واقعى تفاوتى ندارد كه ظهور را درك كنند يا نكنند؛ چون آنها در عصر غيبت نيز در خدمت امام زمان خويش هستند؛ چنانكه در روايتى از امام صادق(ع) مى‏خوانيم:

من مات منكم و هو منتظر لهذا الأمر كمن هو مع القائم فى فسطاطه... .3

هر كس بميرد در حالى كه منتظر اين امر باشد همانند كسى است كه با حضرت قائم(ع) و در خيمه‏اش بوده باشد... .

آرى، انتظار فرج، خود مايه فرج است، اما بشرطها و شروطها. اگر كسى در عصر غيبت مؤمنانه زندگى كند؛ از بديها و زشتيها دورى گزيند؛ خصال شايسته را پيشه خود سازد؛ وظايف و تكاليفى را كه در صحنه حيات فردى و اجتماعى متوجه اوست به درستى به‏جا آورد و در انتظار ظهور امامش نيز باشد، خداوند متعال، فرج و گشايش واقعى را ـ كه همان يافتن راه هدايت و رستگارى و رسيدن به سعادت و نيكبختى در دنيا و آخرت است ـ نصيب او مى‏سازد و در اين صورت است كه پيش افتادن و پس افتادن ظهور براى او هيچ تفاوتى نخواهد داشت و او در هر حال امام منتظَر خويش را درمى‏يابد.

1 .محمدبن يعقوب كلينى، الكافى، ج1، ص371، ح3.

2 .شيخ طوسى، كتاب الغيبة، ص276.

3 .محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج52، ص126، ح18.