فهرستواره فرهنگ های اصطلاحات فلسفه و کلام در حوزه اسلامی نسخه متنی

22 ـ اصطلاحات الصوفية. سيد حيدر بن علي بن حيدر (در گذشت 787 ق). اين اثر مختصر كتاب الاصطلاحات كاشاني است.27

23 ـ معاني الحدود. ع. الآمدي28 (در گذشت احتمالاً بعد از 1087 ق).

اين آمدي غير از نويسنده صاحب المبين است، بلكه اين آمدي متأخر و عراقي است. اين رساله به قلم محمد بن وفا الشافعي در سال 1282 ق. در 6 ورق نوشته شده است. اصطلاحات كلامي، فقهي و اصولي و تصوف را آورده است. در مكتبة الازهر (شماره مجموعه 261) نگهداري مي‏شود.

24 ـ حدود الالفاظ و المصطلحات في اصول الفقه والدين. ع. ابويحيي زكريا بن محمد الخزرجي الشافعي الانصاري29 (درگذشت 926 ق).

بروكلمان در تاريخ الادب 2/118 اشاره دارد. نسخه خطي آن در خزانة العامة للكتب و الوثائق رباط نگهداري مي‏شود (3172).

25 ـ تاريخ الاصطلاحات الفلسفية العربية. ع. لويي ماسينيون L. Massignon (1883-1962). به كوشش زينب الخضيري، مقدمه بيومي مدكور. القاهرة، [بي نا، بي تا].

درسهاي ماسينيون در زمينه تاريخ اصطلاحات فلسفي عربي و بررسي تطورات آنها است. ماسينيون 585 اصطلاح فلسفي را به صورت مقايسه‏اي با معادلهاي غربي بررسي كرده است.

26 ـ فرهنگ لغات و اصطلاحات فلسفي. سيد جعفر سجادي. به كوشش حسام‏الدين قهاري. تهران، بي نا، 1338. ز + 367 ص.

در مقدمه نوشته است: اصطلاحات فلسفي را اطلاقات و معاني متعددي است كه تشخيص منظور و مراد از آنها در هر مورد و مبحثي خالي از اشكال نيست... و كتابي كه بتواند تاانداز اي در اين مورد رفع احتياج دانش پژوهان را بنمايد متأسفانه غير از چند رساله و مجموعه كه ناقص به نظر مي‏رسد وجود ندارد، به ويژه در زبان فارسي؛ و كتبي كه در اين زمينه مانند دستور العلماء و تعريفات مير شريف به زبان تازي نگاشته شده است در هم و غير مستند و ناقص مي‏باشد.

قاموسهاي ديگر ايشان عبارت‏اند از:

1 ـ فرهنگ علوم عقلي. تهران، ابن سينا، 1341. ص + 461 + 4 ص. تجديد چاپ: تهران، انجمن اسلامي حكمت و فلسفه ايران، 1361.

2 ـ فرهنگ علوم. تهران، مؤسسه مطبوعاتي علمي، 1344. ك + 601 ص.

شامل اصطلاحات ادبي، فقهي، اصولي، معاني و بياني و دستوري است.

3 ـ فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبيرات عرفاني. تجديد چاپ: تهران، طهوري، 1370. 814 ص. در مجله كيهان فرهنگي (سال نهم، ش 4، تير 1371) توسط آقاي علي رفيعي، همچنين در مجله وحيد (سال دهم، 1351، ص 595-602) توسط فيروز حديرچي معرفي شده است.

4 ـ فرهنگ معارف اسلامي، چهار جلد. تهران، كوشش، 63-1357.

تركيب و هم آوايي مدخلهاي كتابهاي فرهنگ علوم عقلي، فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبيرات عرفاني، فرهنگ لغات و اصطلاحات فلسفي و فرهنگ مصطلحات ملاصدرا است.

27 ـPhilosophical terminology in Arabic and persian. S. M. Afnan. Leiden, 1964. 124p.

بحثي درباره پيدايش نثر و مصطلحات فلسفي و علمي به زبان عربي با استفاده از برخي نسخ خطي كه تاكنون مورد مطالعه قرار نگرفته مي‏باشد (منابع تاريخ علوم اسلامي 1/53) احتمالاً فرهنگ اصطلاحات نيست بلكه پژوهش درباره اصطلاحات است.

28 ـ واژه نامه فلسفي. سهيل محسن افنان. بيروت، 1969 م. بيروت، مكتبة الشرقية، 1986 م. 332 ص. تهران، حكمت، 1404 ق. 327 ص.

اصطلاحات فلسفي عربي و فارسي به ترتيب الفبا تنظيم شده‏اند. معادلهاي لاتيني، فرانسوي و انگليسي و گاهي يوناني واژه ها نيز ذيل هر اصطلاح همراه آراي فلاسفه و توضيحات آمده است. عنوان انگليسي آن عبارت است از:

A Philosophical lexicon in persian and Arabic.

29 ـ المصطلحات الفلسفية. ع. ابوالعلاء عفيف، زكي نجيب محمود و عبدالرحمن بدوي و محمد ثابت افندي. القاهرة، 1964 م.

به زبانهاي عربي، فرانسه و انگليسي

30 ـ Les Termes dela Philosophie. Abdurrahman Badawi. LeCaire,

conseil superieurdes arts, Letters et de sciences sociales, 1964. 99 P.

اصطلاحات فلسفه به ترتيب فرانسه و معادلهاي عربي و انگليسي و با تكيه به معجم لالاند و معجم فني نقدي للفلسفة نوشته شده است.