فرضيه تكامل و معارضه‏هاي كلامي آن - مباحثات کلامی استاد جعفری و برتراند راسل نسخه متنی

فرضيه تكامل و معارضه‏هاي كلامي آن

راسل: به واسطه عقايد داروين، زمين‏شناسي جديد، و دكترين تكامل بود كه براي اولين بار اعتقاد مردان علم انگلستان متزلزل شد. زيرا اين فرض كه نژاد انساني از تغييرات نامحسوس جانداران كوچك‏تري پا به عرصه وجود نهاده است، به دنبال خود مسائلي را كه فهمشان بس مشكل است، مطرح خواهد كرد. از آن جمله اين‏كه از چه لحظه‏اي در مسير تكامل، اجداد ديرين ما به كسب اختيار نايل آمدند، و در چه مرحله‏اي از اين سفر طولاني كه از وجود تك سلولي آغاز شده بود، نسل بشر صاحب ارواح فناناپذير و جاويدان شدند، و براي اولين‏بار در چه زماني اجداد بزرگ ما قادر به انجام چنان شرارت‏هايي شدند كه مستحق عذاب ابدي گردند.20

آنچه گاليله و نيوتون در نجوم انجام دادند، داروين در زيست‏شناسي انجام داد. سازش جانداران ـ اعم از حيوان و گياه ـ با محيطي كه در آن زندگي مي‏كنند، مورد علاقه علماي طبيعي قرن 18 و قرن 19 بود. اين سازش بر مبناي هدف آفرينش توضيح داده مي‏شد. توضيح آنان حقيقتا در پاره‏اي از مواقع خسته كننده بود. مشكل مي‏توان باور كرد كه اگر خرگوش‏ها هم خداشناس بودند، از اين‏كه راسوها طبيعتي مناسب با شكار خرگوش دارند، سپاسگزار مي‏شدند و يا در مورد كرم كدو سكوتي تعمدي وجود داشت.21

استاد جعفري: امروزه، عقايد داروين و بلكه اصل مكتب ترانسفورميسم، دچار چنان ابهامات و معماهاي لاينحلي گشته كه پير روسو مؤلف كتاب معروف تاريخ صنايع و اختراعات مي‏گويد:

مشكلاتي كه بر اين مكتب گرفته‏اند تا ابد حل نخواهد شد.

با صرف نظر از چگونگي ابهامات و اشكالات فوق، اين نكته مسلم است كه وجود آنها به مقدار زيادي از تزلزل عقايد مربوط به آفرينش او جلوگيري كرده است. جاي تعجب است كه آقاي راسل، چگونه از اين همه تغييرات كه به وسيله دانشمندان جانورشناس در عقايد داروين انجام گرفته بي‏خبر است. خلاصه اين‏كه مشكلاتي را كه آقاي راسل مطابق نظريه داروين به ميان مي‏كشند، مي‏توان منتفي دانست.

ثانيا: همين مشكلات به گونه‏اي ديگر بر عقيده داروين نيز وارد است: آيا خلأ موجود ميان انسان و ميمون پرشده است؟ از كدامين زمان بشر نيروي اختيار را در خود احساس كرده، و در مقابل كارهاي اختياري بد، احساس ندامت كرده است؟ و از كي به تجرّد روح و ادله آن متوجه شده است؟ تاريخ حقيقي يا تخميني تبديل ميمون‏ها به انسان از كي شروع شده است؟ ساختمان مغز انساني، تشكيلات خاص خود را از كي و با چه شرايطي به خود گرفته است؟ مشكلات مهمي از اين قبيل، بر نظريه تكامل داروين وارد است كه طرفداران تكامل را حيران كرده است. خلاصه، مسئله تكامل، آنقدرها هم روشن نيست كه آقاي راسل روي آن تكيه كرده و با آوردن چند مثال ـ مانند هميشه ـ اصل و قانوني را پي‏ريزي نمايد.22

ناچيز شمردن برخي موجودات طبيعي، باتوجه به سود و زيان‏هاي نسبي آنها، ناشي از قضاوتي سطحي است و از محدوديت دانش و آگاهي انسان نسبت به موجودات طبيعي سرچشمه مي‏گيرد. در يك كارخانه بزرگ، يك پيچ يا مهره براي فرد غيرمطلع بي‏مصرف و ناچيز جلوه مي‏كند، درحالي‏كه همان پيچ و مهره براي كسي كه از كار آن دستگاه آگاه باشد، ممكن است از بسياري از قسمت‏ها ضروري‏تر هم باشد.

اما شكار شدن حيوانات ضعيف به‏دست حيوانات نيرومند، البته با نظر سطحي زننده به‏نظر مي‏رسد، ولي با نظر به محدوديت حيات جانداران، مسئله نابودي و مرگ هر جانداري حتمي است. نهايت اين است كه مقدمات بعضي از مرگ‏ها با ناراحتي توأم است 23