استاد جعفري: آقاي راسل مذهب را به خاطر دعوت به عقايد جزمي و تعبدي تخطئه كرده است. در اين باره بايد گفت: اصول و فروع مذاهب حقه، مخصوصا اسلام، بر دو قسم است:1. يك عده اصول و فروعي است كه كاملاً با عقل منطقي و علمي ميتوان توضيح و تفسير كرد؛2. بعضي از احكام هستند كه عقل درباره آن ساكت است؛ نه نفي ميكند و نه اثبات.قسم اول، جاي بحث و ترديد نيست. قسم دوم را چون عقل نه اثبات ميكند و نه نفي، از آن جهت كه به طور كلي عقل صحت مذهب مفروض را قبول كرده است، باز جاي اعتراض نيست؛ زيرا نهايت اين است كه عقل به جهت محدوديتش از علل واقعي آن آگاهي ندارد.پيروي انسان از اين قسم احكام، هيچگونه مخالفتي با منطق ندارد؛ زيرا اكثريت قريب به اتفاق جوامع بشري، از اولين دوراني كه از حقوق و قوانين معينهاي تبعيت كرده است، از علل واقعي آن حقوق و قوانين آگاهي نداشته است، بلكه همين اندازه قناعت كرده كه بگويد بايد به قوانين سر تسليم فرود آورد؛ زيرا بزرگان قوم آنها را تصويب كردهاند. وقتي از بزرگان قوم درباره علل اين حقوق و قوانين ميپرسي، پاسخ ميدهند: عادات و رسوم و روش عمومي انسانها چنين اقتضا ميكند. پس به مجرد اينكه بشر، در يك مذهبي نتوانست علل بعضي از احكام آن مذاهب را بفهمد، دليل بر نادرستي آن مذهب نخواهد بود. اما در احكام و قوانيني كه برخلاف عقل بوده باشد ـ به طوري كه عقل بر مخالفت آن با حقيقت حكم كند ـ به هيچ وجه چنين احكامي در مذاهب حقه وجود ندارد. البته بايد در نظر گرفت كه از تمامي مذاهب حقه آنچه كه توانسته است خود را حفظ كند و از دستبرد انحرافات مصون باشد، مذهب اسلام است. پس هر مسئلهاي كه مخالف صريح عقل باشد، مسلما از ساختههاي سودجويان و منحرفان است، و نميتوان آن را به حساب مذاهب حقه گذاشت.
لطفا منتظر باشید ...
