نقد يك نقد (نقد مقاله «نگرش انتقادي بر روش تحقيق و تفكر در فلسفه اسلامي») - نقد یک نقد نسخه متنی

نقد يك نقد (نقد مقاله «نگرش انتقادي بر روش تحقيق و تفكر در فلسفه اسلامي»)

دكتر سيد محمد حكاك1

چكيده

مطلب اصلي مقاله «نگرش انتقادي بر روش تحقيق و تفكر در فلسفه اسلامي» اين است كه در فلسفه اسلامي تنوع و تشعب وجود ندارد. اين امر معلول نبود عنصر انتقاد در اين فلسفه است. امر اخير خود معلول مقدس شمرده شدن اين فلسفه و اين نيز حاصل اتحاد آن است با دين. چون دين به عنوان يك امر مقدس بيرون و برتر از حوزه شناسايي و نقد است. در اين مقاله همه اين ادعاها مورد نقد قرار گرفته و بدانها پاسخ داده شده است و ثابت شده كه: نه فلسفه اسلامي بي بهره از تنوع، و نه فاقد عنصر انتقاد است بلكه انتقاد همواره در آن موجود بوده است، و نه ديني است بدان معني كه مقصود نويسنده مقاله «نگرش انتقادي» است، و نه (از همه مهمتر) اسلام دخالت عقل را در فهم دين ممنوع و دين را برتر از شناسايي و نقد مي‏داند، بلكه، برعكس، سفارش اكيد به فهم عاقلانه دين مي‏كند و آنرا دائر مدار عقل مي‏داند. ضمناً به بعضي از تناقضها و تزلزلهاي سخن نويسنده مقاله مذكور نيز اشاره شده است.

در شماره 15 مجله نامه مفيد، مقاله‏اي چاپ شده است از آقاي دكتر منوچهر صانعي تحت عنوان «نگرش انتقادي بر روش تحقيق و تفكر در فلسفه اسلامي». نويسنده در اين مقاله سخناني اصلي دارد و سخني چند فرعي (نسبت به سخنان اصلي). اينجانب اكنون در حد مجال يك مقاله تنها به نقد ادعاهاي اصلي او مي‏پردازم. اين ادعاها با اندكي تلخيص از اين قرار است.