تعريف شخصيّت - رابطه جهت گیری مذهبی با عوامل شخصیت نسخه متنی

تعريف شخصيّت

درك مسئله شخصيّت هدف نهايى علم روان‏شناسى قلمداد شده است و شخصيّت به يك معنا تمام روان‏شناسى را در بر مى‏گيرد؛ يعنى بدون اطلاع از ديگر قلمروهاى روان‏شناسى نمى‏توان به بررسى شخصيّت اقدام كرد در بين عموم مردم واژه شخصيّت وسيله‏اى براى تمايز بين افراد ارزشمند و غيرارزشمند است.

. در فرهنگ‏هاى لغت فارسى معانى زير را با شخصيّت مترادف مى‏بينيم: شرافت، رفعت، بزرگوارى و مرتبه و درجه. (19)

در اصطلاح علمى تعريف اين واژه دستخوش نگرش‏هاى متفاوتى نسبت به روان‏شناسى و شخصيّت شده است. (وارن Warren,H.C.1930 ) وارن، در لغت‏نامه خود شخصيّت را مجموعه خصوصيات عاطفى، عقلانى و جسمانى‏اى مى‏داند كه افراد را متمايز مى‏كند. سپس شلدون ( Sheldon, W.H, 1962 ) با افزودن قيد پويشى آن را به سازماندهى پويشى جنبه‏هاى عقلى، عاطفى، ارادى و ويژگى‏هاى فيزيولوژيك و مورفولوژى فرد تعريف كرده است. براى راجرز ( Rogers.C ) شخصيّت يك خويشتن سازمان‏يافته دايمى است كه محور تمام تجربه‏هاى فردى مى‏باشد. (20) اريكسون ( Erickson E .) آن را به امرى ناشى از تحوّل مراحل و وقايع روانى اجتماعى تبيين كرده است. (21) گيلفورد ( Guilford J.P ) شخصيّت را الگوى منحصر به فرد رگه‏هاى شخصيّتى مى‏داند و كتل ( Cattell R .) از آن به چيزى كه امكان پيش‏بينى آنچه را فرد در موقعيتى خاص انجام خواهد داد، تعبير كرده است. (22)

برخى از اساتيد درصدد ارائه تعريفى جامع از شخصيّت برآمده‏اند؛ مثلاً: «مجموعه‏اى از ويژگى‏هاى جسمى، روانى و رفتارى، كه هر فرد را از افراد ديگر متمايز مى‏كند.» (23)

و يا: «مجموعه‏اى سازمان يافته و واحدى متشكل از خصوصيات نسبتا ثابت و مداوم كه بر روى هم يك فرد را از افراد ديگر متمايز مى‏كند.» (24)

اما تعريفى كه مايلى عنوان كرده در عين اختصار مى‏تواند بيشترين وجه جامع را بين نگرش‏هاى گوناگون به خود اختصاص داده باشد: «يك كليت روان‏شناختى كه فرد معيّنى را مشخص مى‏كند.» (25)