مقدمه جلد 06
بسم الله الرحمن الرحيممعرفى كتاب
بررسى و تحليلهايى كه توسط تحليلگران آمريكايى در سازمانهاى
مختلف دولتى وغير دولتى آمريكا در مورد ايران صورت گرفته و در
سفارت آمريكا در تهران به دست آمده است، تاكنون تحت عنوان
دخالتهاى آمريكا درايران" در 8 مجله به چاپ رسيده است. نكته
اساسى كه براى انتشار اين مجموعه تحت يك عنوان مد نظر بوده
محتواى تحليلى اين اسناد است كه به بررسى جنبه هاى گوناگون جامعه
و كشور ايران در ابعاد سياسى، اقتصادى، اجتماعى و نظامى در زمانهاى
مختلف پرداخته است. تنظيم اين اسناد برحسب تاريخ تهيه ئ گزارش يا
تحليل، در حد مطالب مندرج در اسناد، مجموعه عواملى را كه در
مقاطع مختلف زمانى و نقاط عطف آن، زمينه ساز تحولات بوده اند و
نهايتا"به پيدايش انقلاب در اين كشور منجر شده اند را تصوير مى كند.
با گذشت زمان و افزايش حجم كار اسناد ديگرى در زمينه ئ تحليل اوضاع و
شرايط ايران و تخت عنوان اسناد منتشره قبلى يعنى "دخالتهاى آمريكا
در ايران "ترجمه و آماده چاپ گرديده اند، كه در چهار جلد و به روال
سابق يعنى تنظيم برحسب تاريخ سند، ارائه مى گردد.
جلد اول يعنى كتاب حاضر مشتمل بر هشت سند است كه در فاصله زمانى سالهاى
1341/1965 تا 1974/1353 تهيه شده است.
اين اسناد در چهار موضوع كلى يعنى امنيت شرايط سياسى، اجتماعى
و اقتصادى ايران انقلاب سفيد و سازمان دفاعى تقسيم است كه ذيلا"به
توضيحى مختصر در مورد هر كدام از موضوعات بسنده مى شود:
امنيت
اولين سند با موضوع "امنيت در حكومت ايران "مرورى دارد بر سيستم
امنيتى در ايران. به واسطه گسترش روابط ايران و آمريكا در زمينه ئ فروش
تسليحات و تجهيزات نظامى پيشرفته و نياز ايالات متحده آمريكا به
حفظ اسرار نظامى و تسليحاتى خويش در كشورهاى طرف معامله و
همچنين تصميم آمريكا مبنى بر تجهيز ايران به موشكهاى "هاوك"و
PUPLLUB، وزارت دفاع آمريكا "كميته كنترل اطلاعات نظامى دفاع
كشورى "را مسئول تهيه اين گزارش مى نمايد. اين سند گزارش تهيه شده
توسط گروه تحقيقات امنيتى اعزام شده از سوى "كميته كنترل اطلاعاتى
كه از سوى مقامات آمريكايى و ايرانى در اختيار آنان نهاده شد، تهيه
گرديده است.
در آغاز سند مبادى قانونى، نقش حكمرانى استبدادى
شاه و ديدگاه عمومى در ارتباط با مسئله امنيت مطرح شده و سپس به
تشريح سازمانهاى تشكيل شده براى تاعمين امنيت در كشور با ذكر
توضيحاتى در مورد موقعيت سازمانى، تاريخچه ئ تشكيل و مسئولين هر
سازمان و وظايف مربوطه مى پردازد. تشكيلات مذكور"شوراى ملى "،
ساواك ""ركن دو ستاد"مشترك "، "ضد اطلاعات "،پليس
كشورى "ژاندارمرى "و"اطلاعات ويژه"را شامل مى شود.
روئساى ساواك، ركن 2، پليس و ژندارمرى همگى گزارش كار خود را
مستقيما"به شاه ارائه مى دادند و بدين ترتيب ميزانى از هماهنگى تا حد
مطلوب از نظر شاه توسط وى اعمال مى گرديد، و اين هماهنگى
توسط افرادى نظير"سر لشگر فردوست "و با تشكيل جلسات ماهنامه
هفتگى و روزانه در بين سازمانهاى مختلف ،تعميم مى يافت.
گروه تحقيقات در ادامه ئ گزارش به بررسى امنيت در جنبه هاى غير
نظامى حكومت مانند وزارتخانه ها و ادارات دولتى پرداخته و
سيستمهاى حفاظت اسناد طبقه بندى شده در پايگاههاى نظامى،
غيرنظامى و ادارات تابعه هر كدام را مورد بحث قرار مى دهد.
برنامه امنيت پرسنلى كه در ايران وجود دارد نيز مورد بحث گروه قرار
گرفته هر چند اين برنامه روشى براى سنجش ميزان و فادارى " به شاه "
نيز به شمار مى رفته ولى روشى بوده است كه عوامل تشكيل ترتيب
مراحلى كه يك متقاضى عضويت در نيروهاى مسلح يا واحدهاى تابعه
بايستى طى مى كرد و ملاحظات امنيتى كه در اين رابطه مرعى مى شد،
توسط گروه مورد بررسى قرار گرفته است.
شرايط سياسى، اجتماعى و اقتصادى ايران
اسناد شماره دو، سه، پنج و هفت به طور كلى مشتمل بر مطالبى در باب
شرايط نو اوضاع اقتصادى، اجتماعى، سياسى ايران هستند. موقعيت
شاه به عنوان رئيس بى چون و چراى خانه خود، ثبات سياسى، رشد
اقتصادى و سياست خارجى ايران در سال 1969/1384در سند شماره
3به تقصيل مورد بحث قرار گرفته است ."دولتمردى مجرب كه در صحنه
جهانى، سياست خارجى كشور را با اعتماد كامل هدايت كرده است و به
صورتى غير علنى به ترويج مواضع مورد نظر آمريكا در ميان دوستان
آمريكا پرداخته، ولى در انظار عموم آن چنان نقش متعادلى را ايفا كرده
كه از طريق آن به گسترش جاه طلبيهاى ايران در خليج فارس و
بهره بردارى
از روابط خود با غرب، جهان سوم و كشورهاى بلوك كمونيست نائل
آيد."و وى را به واسطه ئ سرسختى در مذاكرات نفتى، اصرار وى بر قطع
روابط ديپلماتيك با لبنان بر سر موضوع تيمور بختيار، موضع تهاجمى
در قبال عراق بخاطر مرز بين دو كشور در شطالعرب مورد انتقاد قرار
داده است.
سند شماره 3 به طور عمده شامل مطالب زير است كه
فهرست وار ذكر گرديده است:
-اوضاع اقتصادى ايران در سال 1348و بررسى برنامه عمرانى چهار
ساله و نتايج مترتب بر آن در زمينه هاى كشاورزى، صنعتى، بازرگانى،
كنترل پول، تورم، ميزان ذخاير ارزى، پروژه هاى صنعتى عمده مانند
خط لوله نفت دو مجتمع پتروشيمى شاهپور و...
-ماهيت و محتواى روابط ايران و آمريكا، ملاقات شاه با نيكسون،
شركت وزير خارجه وقت آمريكا"راجرز"در كنفرانس سنتو در تهران،
تاعثير پرواز آپولوى 11بر ايرانيان، نقش آمريكا و روابط با آن در "متن
ناسيوناليزم مستقل "ايرانى، فرش تسليحات بويژه هواپيماهاى اف-4،
استخدام تكنسينهاى نيروى هوائى آمريكا براى تعمير جتهاى نيروى
هوائى ايران و اختلافات موجود بين ايران و آمريكا بر سر دو موضوع
آخر، روند مذاكرات سالانه نفتى بين دولت ايران و كنسرسيوم، نظامى،
وضعيت تجارت ايران وآمريكا.
- نقش ايران در خليج فارس و اعلام اينكه ايران پس از خروج انگلستان
از خليج فارس قصد دارد نقش ژاندارمرى منطقه را به عهده بگيرد و سعى
در تفهيم اين به انگليسها و ساير شيوخ خليج فارس، طرح يك سياست
دفاعى مشرك در منطقه با همكارى عربستان و ديگر كشورهاى حوزه
خليج فارس.
-درگيرى ايران و عراق در مورد مرز مشترك دو كشور در شطالعرب ،