لطفا منتظر باشید ...
مقدمه جلد 36
بسم الله الرحمن الرحيم"... انقلابى كه در ايران واقع شده اكثر مردم نمى دانند چه شده است،
نمى دانند مقابله كى با كى بوده است، اطلاع ندارند كه اين انقلاب
بى نظير است. يك جمعيت سى وچند ميليونى دست خالى بدون
ابزار جنگ و بدون اين كه نظاميگيرى داشته باشند، اينها براى خاطر
توجهشان به اسلام توجهشان به ديانت، آنها حركت كردند و
نهضت كردند و چه كردند. تمام قدرتها، تقريباہ تمام قدرتهاى بزرگ
و كوچك همه مخالف بودند، شوروى مخالف بود، انگلستان
مخالف بود، در راعس آنها آمريكا مخالف بود، دول غربى همه
مخالف بودند، بعضى اظهار موافقت مى كردند، آنها براى اينكه
كم كم ديده بودند كه دارد جلو مى رود، اولاہ مخالف ايران بودند.
ملت ايران بود با همه رژيمها، مقابله ايران بود با تمام قدرتها.
يك همچو انقلابى كه همه قدرتهايى كه چشم طغيان را به اين
مملكت دوختند، دستشان از منافع زيادى كه از اين مملكت
مى بردند بريده شده است، بازار از دستشان گرفته شده است. نفت
از دستشان گرفته شده است منابع زيرزمينى و روز زمينى ازشان
گرفته شده است..."
امام خمينى 11/8/85
دوازدهمين جلد از مجموعه اسناد "دخالتهاى آمريكا در ايران"
يعنى كتاب حاضر حاوى 28 سند است كه در فاصله زمانى اوت
1978 / مرداد 1357 تا اكتبر 1979 / آبان 1358 تهيه گرديده
است.
اسناد تا شماره ئ 11 چون اكثراہ مقارن با اوج جريانات انقلاب بوده و
بيشتر به تجزيه و تحليل جريانات مذكور و عناصر دخيل در آن
قضايا پرداخته است. موضوعات اسناد، از شماره ئ 11 به بعد مربوط
به دوران بعد از پيروزى انقلاب اسلامى مى باشد كه مطالب آن در
سه محور عمده قابل تقسيم بندى است: "انقلاب" مسائل فيمابين
ايران و آمريكا" و "روندهاى اقتصادى ايران بعد از انقلاب".
اولين سند يك ارزيابى اطلاعاتى در مورد ايران است كه تحت
عنوان "بروز مجدد اغتشاشات داخلى" در 16 اوت 25/1978
مرداد 1357 تهيه گرديده است و به بررسى ريشه هاى نارضايتى كه
به صورت تظاهرات مردمى در سالهاى 56 و 57 تجلى كرده بود،
پرداخته است. تظاهراتى كه از 30 تير 57ه با بهانه قرار دادن فوت
كافى صورت
گرفت وه تداوم آنها، محرك نگارنده براى ارائه تحليل بوده و پس از
ذكر حوادث، ريشه هاى آن را "در مخالف ديرين محافظه كاران
مذهبى كه با شاه به خاطر دنياگرايى و نوگرايى جامعه ايران
مخالفت مى ورزند " ديده و هدف قرار گرفتن بانكها، سينماها، و
سايط نقليه و تجارتخانه ها توسط تظاهركنندگان را نيز ناشى از
افكار محافظه كارانه و گرايشهاى مذهبى قلمداد كرده است.
روند حوادث از تظاهرات اصفهان و شيراز كه به مناسبت چهلم
شهداى تبريز برگزار شده بود تا برقرارى حكومت نظامى در
اصفهان و سه شهر تابعه ئ آن و حوادث بعدى از مطالب مورد بحث
در سند است.
سياست اعطاى آزادى هاى سياسى و تاعكيد بر اين سياست توسط
شاه به عنوان يكى از عوامل بروز اغتشاشات مطرح و سياستهاى
رژيم كه همگام با اعطاى آزادى هاى سياسى و گسترش تظاهرات
اعمال مى گرديد " از قبيل تهيه مقدمات انتخابات آزاد مجلس و
گسترش باب مذاكره با جامعه ئ ميانه رو مذهبى " مورد بررسى قرار
گرفته است. از جمله مطالب مندرجه مى توان به
مطالبى در مورد نقش امام خمينى و پيروان ايشان در تظاهرات،
حمايت گروههاى مختلف مانند چپگرايان بويژه توده ايها " ، لبيرالها
و ملى گرايان از انقلاب و رهبر آن، انگيزه هاى اين گروهها در
حمايت از انقلاب; افزايش فعاليتهاى ضد آمريكايى و غيره اشاره
كرد.
در قسمتى از سند چنين آمده: " خمينى از ديرباز عليه حضور
آمريكا در ايران سخن رانده و مدعى است كه آمريكا حامى اصلى
شاه است و ثروت ايران را به غارت مى برد. " و ادامه سند به بررسى
وضعيت آمريكائيان در ايران و انگيزه هاى نهفته در موضعگيريهاى
ضد آمريكايى و جناحهاى مخالف ايرانى مى پردازد.
قرار گرفتن شاه بر سر دو راهى بواسطه مواجهه با سردرگمى در
اتخاذ و تداوم سياست اعطاى آزادى ها و يا در پيش گرفتن سياست
سركوب و اختناق و ديدگاههاى مخالفين رژيم و نظاميان در اين
موارد، مطالب انتهايى سند را تشكيل مى دهد.
سند شماره ئ 2، متن مكالمات بين معاون وابسته نظامى سفارت
فرانسه، سفير يونان و دبير دوم سفارت آمريكا در تهران در مورد
اوضاع داخلى ايران مى باشد. نظرات وابسته نظامى سفارت فرانسه
در باب مبارزات مذهبى ايران با شاه، نقش اسلام به عنوان عامل
نشانگر شكوه هاى مردمى، شريعتمدارى و ميانه روى در جريان
انقلاب جالب توجه است. "... او " وابسته نظامى فرانسه " پيش بينى
مى كند كه اگر شاه در دو هفته آتى اقدامات گسترده اى را در پيش
نگيرد، تا پايان اكتبر مجبور به ترك ايران خواهد شد. "طبق پيش بينى
وى حدود يك ميليون نفر مسلمان از بازار در جنوب تهران
مانند موجى به تظاهرات خواهند پرداخت كه ارتش و پليس نيز
قادر به متوقف كردن آنان نخواهند بود..." بقيه سند در تشريح
نظريات افراد مذكور در باب موضوعات داخلى ايران است.
امنيت و رفاه جامعه آمريكايى مقيم ايران و تاعمين آن، يكى از
وظايف اساسى هياعت ديپلماتيك و سفارت تهران بوده است. براى
توجيه اين جامعه و ارائه جهت تاعمين امنيت و رفاه آنان، سفير در
اجتماعى
خطاب به نمايندگان تجارى مهم آمريكا در ايران سخنانى در باب
رويدادهاى جارى آن دوران، واقعيتهاى سياسى و وضعيت
آمريكائيان ايراد مى كند كه خلاصه اى از آن درسند شماره 4 درج
شده است.
تحت عنوان "نگرشى بر رويدادهاى جارى" سفير به مرور
زنجيره اى از رويدادهاى مهم سياسى ايان در خلال ده ماه تا آبان
1357 پرداخته است. وى تمايل شاه را به واگذارى سطنت به
پسرش و نياز به روند اشتراك تصميم گيرى در امورات و مغايرت آن
با آنچه در دوران سلطنت خودش رواج پيدا كرده بود، و باالنتيجه
تغييرات سياسى و باز شدن فضاى سياسى ايران از عوامل گسترش
تظاهرات و ابراز نارضايتى از سوى مردم ايران قلمداد كرده است.
بويژه كه اين تحولات سياسى در كشورى به وقوع پيوسته است كه تا
آن زمان اين روش را تجربه نكرده بود. سپس سفير به بررسى
حوادث و نقش امام در آنها پرداخته و روند جرياناتى كه به حادثه
17 شهريور ميدان شهدا منجر گرديد و سياستهاى دولت و
گروههاى مخالف رژيم را مورد بررسى قرار داده است. نقش ميانه روها
و اميدهايى كه بدانان بسته شده بود و اعزام آنها به پاريس
جهت مذاكرات با امام، دولت آشتى ملى و دولت نظامى از مسائل
مطروحه بعدى در سند است. سفير وضعيت آن زمان توليد نفت،
اعتصابات، سياستهاى دولت ازهارى، بازگشايى مدارس و تاكتيك
مخالفين رژيم را تحليل كرده و در پايان سخنان طرحها اضطرارى
و شيوه هاى مرتبط با امنيت و رفاه جامه آمريكايى را به اطلاع آنان
رسانده است.
حساسيت آمريكائيان به فرار رسيدن ماه رمضان و شدت يافتن
ميزان تظاهرات در اين ماه در تعدادى از اسناد مشهود است كه
بعنوان نمونه ئ مشخصه آن مى توان از سند شماره 5 نام برد. اين سند
توسط سيا تهيه شده و در پايان متن ترجمه انگليسى پيام حضرت
امام به مناسبت فرار رسيدن ماه مبارك رمضان آورده شده است
" ترجمه ئ از انگليسى به فارسى نيز در متن فارسى صورت گرفته
است " .
