69و70ـ ناصر مكارم شيرازى و جمعى از نويسندگان، پيشين، ج 2، صص 285 و 284. - بررسی توزیع سود سپرده ها در نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران 1379 ـ 1363 ش نسخه متنی

69و70ـ ناصر مكارم شيرازى و جمعى از نويسندگان، پيشين، ج 2، صص 285 و 284.

محمدجواد توكلى

چكيده

يكى از مباحث محورى در تجهيز منابع بانكى، چگونگى جذب سپرده ها و روش توزيع سود و زيان سپرده هاى سرمايه گذارى مى باشد. در نظام بانكى جمهورى اسلامى ايران، بانك سپرده هاى قرض الحسنه جارى و پس انداز را تحت عنوان قرض مى پذيرد و به اين سپرده ها هيچ سودى تعلق نمى گيرد. اما مبناى فقهى پذيرش سپرده هاى سرمايه گذارى عنوان «وكالت» مى باشد; بانك به وكالت از سپرده گذاران، سپرده هاى آن ها را به كار مى گيرد و سود حاصل را ميان سپرده گذاران در حساب هاى سرمايه گذارى توزيع مى نمايد. ملاحظه مواد قانون عمليات بانكى بدون ربا، آيين نامه ها و دستورالعمل هاى اجرايى آن و هم چنين عملكرد نظام بانكى جمهورى اسلامى ايران مؤيّد وجود ابهامات و كاستى هايى در قانون و عملكرد نظام بانكى مى باشد و در مواردى حضور سود از پيش تعيين شده به چشم مى خورد. مواردى چون تضمين سپرده ها على رغم وكيل بودن بانك، تحميل تضمين سپرده ها به گيرندگان تسهيلات، عدم ارائه مبنايى دقيق جهت محاسبه سود سپرده ها به صورت از پيش تعيين نشده، پرداخت نرخ سود نسبتاً ثابت و قطعيت يافتن نرخ سود على الحساب، اجراى بانكدارى بدون ربا را با ترديد مواجه ساخته است. به نظر مى رسد كه شفاف سازى قوانين و مقررات نظام بانكى، اصلاح كاستى هاى موجود در مقررات بانكى و عزم جدى مبنى بر اجراى بانكدارى بدون ربا مى تواند ما را در حقق آرمان هاى بانكدارى بدون ربا يارى بخشد.