در مورد اوراق سهام، شركت هايى كه به صورت سهامى تأسيس مى شود، اصل كارشان به اين صورت است كه چند نفر با توافق يكديگر شركتى را تأسيس مى كنند تااز سرمايه ديگران براى انجام فعاليت هاى مورد نظر خود استفاده كنند. در اين سرمايه گذارى، هيأت مديره شركت سهامى مبلغ معيّنى را به عنوان سرمايه شركت در نظر مى گيرند و آن را به تعداد معيّنى سهام تقسيم مى كنند و تعيين مى نمايند كه سرمايه گذاران مى توانند طبق اساسنامه شركت، به مقدارى كه مجازند، اوراق سهام خريدارى كنند.اما در اوراق مشاركت، به خلاف اوراق سهام اين طور نيست كه مثلاً، براى تأسيس يك كارخانه خاص، براى جمع آورى مبلغى معيّن، اواراق بهادار به فروش برسد، بلكه مثلاً، براى كار تجارت يا يك كار اقتصادى كه جنبه عمومى دارد، تعدادى اوراق بهادار عرضه مى شود. در اين گونه مشاركت ها، به عكس شركت هاى سهامى، اصل سرمايه مقدار معيّن و ثابتى نيست، بلكه فقط تعيين مى كنند كه به سرمايه گذاران چند درصد سود بپردازند.بنابراين، تفاوت اصلى اوراق مشاركت با اوراق سهام در اين است كه در اوراق مشاركت، سقف خاصى براى سرمايه گذارى در نظر گرفته نمى شود. البته اوراق سهام نيز ممكن است مانند اوراق قرضه يا مشاركت با نام يا بى نام باشد.تفاوت اين دو با اوراق قرضه در اين است كه در اوراق قرضه، خريدار فقط مالك اصل سرمايه است و سودى به او تعلّق نمى گيرد، بلكه قرض گيرنده مالك سرمايه گذارى و سود آن است. ولى در اوراق مشاركت يا سهام، سرمايه گذار از سود سرمايه گذارى نيز بهره مند مى شود، علاوه بر آن كه اصل سرمايه اش نيز تضمين شده است. همچنين به ميزانى كه در سرمايه گذارى شركت كرده، مالك شركت مى گردد. بر اين اساس، اگر زيانى متوجه شركت شود، سهامداران در آن نيز سهيم اند، به شرط آن كه عاملان مرتكب قصورى نشده باشند، در حالى كه در اوراق قرضه، زيان به وجود آمده فقط متوجه مالك سرمايه گذارى است، نه وام دهندگان.اوراق مشاركت در واقع، نوعى عقد مشاركت و شرعى است، هرچند امروز به صورت نظام مند در جامعه انجام مى شود. اما در ظاهر، هيچ سخنى از زيان احتمالى در اين سرمايه گذارى ها به ميان نمى آيد. آيا اين موجب اشكال شرعى نمى شود؟ علاوه بر اين، در صورتى كه شخص ثالثى ـ غير از دولت و سرمايه گذار ـ زيان سرمايه گذارى را تضمين كند ـ كه در سرمايه گذارى هاى دولتى كنونى چنين شخصى وجود ندارد و طرفين قرارداد فقط دولت و سرمايه گذار است ـ آيا دراين صورت، باز هم عقد مشاركت صورت واقعى خود را دارد يا نه؟
لطفا منتظر باشید ...
