«در ميان مردم آهنگ حج را صلا ده تا پياده يا سواره، بر شتران لاغر (رهوار) از سرزمين هاى دور به سوى تو آيند و شاهد منافع خود باشند و در روزهاى معيّن خدا را ياد كنند كه آنان را از گوشت حيوانات روزى داده است. پس بخوريد از آنها و به مستمندان نيازمند بخورانيد.»
اين آيات، به نكاتى در فلسفه حج اشاره دارد:ـ ياد خدا كردن و روحيه ايمانى و معنوى را تقويت نمودن.ـ شاهد منافع خود بودن كه به دليل اطلاق و عدم تقييد به قيد خاص، شامل منافع مادّى و معنوى است و منافع اقتصادى را نيز شامل مى شود.ـ متعاقب آن، از گوشت قربانى و خوردن و خورانيدن و اطعام به مستمندان سخن گفته است.ابن عباس در تفسير آيه كريمه مى گويد:«منافع الدنيا والآخرة، أمّا منافع الآخرة فرضوان الله تعالى، وأمّا منافع الدنيا فما يصيبون من منافع البُدن والذبائح والتجارات».(2)
«منافع ياد شده در آيه; عبارت است از منافع دنيا و آخرت; منافع آخرت خشنودى خداوند است و منافع دنيا آن چيزى است كه مردم از گوشت قربانى و تجارت به دست مى آورند.»
همانگونه كه آيه كريمه: } لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُناحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ رَبِّكُمْ...{(3) بيانگر است، متعاقب توصيه به تقوا به عنوان ره توشه آخرت در اين سفر روحانى در آيه قبل، به حج گزاران تذكّر مى دهد كه ضمن انجام عبادت و ذكر خدا و تحصيل ره توشه تقوا مانعى وجود ندارد كه از منافع اقتصادى و معيشتى نيز بهره گيرند.مرحوم طبرسى گويد: مفاد اين آيه رخصت دادن به كسب و تجارت، پس از انجام مناسك حج است و اين در روايات ائمه معصوم(عليهم السلام) آمده است.(4)
و نيز عياشى از امام صادق(عليه السلام) در تفسير آيه فوق چنين روايت كرده است:«يَعْنِي: الرِّزْقَ إِذَا أَحَلَّ الرَّجُلُ مِنْ إِحْرَامِهِ وَ قَضَى نُسُكَهُ فَلْيَشْتَرِ وَ لْيَبِعْ
1 . حج : 27 و 28
2 . تفسير ابن كثير، ج3، ص214
3 . بقره: 98 ; «باكى نيست بر شما كه در جستجوى فضل پروردگار خود باشيد.»
لطفا منتظر باشید ...
