منبع و منشأ ايمان به حيات اخروى
منبع و منشأ ايمان به زندگى جاويد و حيات اخروى، قبل از هر چيز ديگر، وحى الهى است كه وسيله پيامبران به بشر ابلاغ شده است.بشر پس از آنكه خدا را شناخت و به صدق گفتار پيامبران ايمان آورد و دانست كه آنچه به عنوان وحى ابلاغ مى كنند واقعاً از طرف خداست و تخلّف ناپذير است، به روز قيامت و حيات جاويد اخروى كه همه پيامبران ايمان به آن را مهمترين اصل پس از توحيد معرّفى كرده اند،ايمان پيدا مى كند; از اين رو درجه ايمان هر فرد به حيات اخروى از طرفى بستگى دارد به درجه ايمان او به «اصل نبوّت» و صدق گفتار پيامبران، و از طرف ديگر بستگى دارد به اينكه سطح معارف انسان تا چه حدّ بالا باشد و تصوّرش
[ 1ـ وَ إنَّ لَنا لَلاخِرَةَ وَ الأولى. (ليل / 13) و وَ لَلاخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الاُولى. (ضحى / 4)
]
از امر معاد و عالم آخرت چه اندازه صحيح و معقول و خردپسند باشد و تصوّرات جاهلانه و عاميانه در آن راه نيافته باشد.
البتّه علاوه بر راه وحى الهى كه وسيله پيامبران به بشر ابلاغ شده است يك عدّه راه هاى ديگر ـ و لااقل قرائن و علائم ديگر ـ براى اعتقاد و ايمان به معاد وجود دارد كه نتيجه تلاش هاى فكرى و عقلى و علمى خود بشر است و حدّاقل، تأييدى براى صحّت سخن پيامبران در امر معاد و عالم آخرت شمرده مى شود. آن راه ها عبارتند از:
1. راه شناخت خدا;
2. راه شناخت جهان;
3. راه شناخت روح و نفس انسان.
ما فعلا به اين راه ها كه بحث در آن ها مستلزم پيش كشيدن يك سلسله بحثهاى علمى و فلسفى است كارى نداريم و تنها از طريق وحى و نبوّت وارد مطلب مى شويم; ولى نظر به اينكه در خود قرآن به اين راه ها تصريح يا اشاره شده است، ما در بخشى كه بعداً تحت عنوان «استدلال هاى قرآن در باره جهان ديگر» ذكر خواهيم كرد به اين راه هاى سه گانه اشاره خواهيم كرد.