رحمت عام - دروس معارف نسخه متنی

رحمت عام

اصل مغفرت، يك پديده استثنائى نيست، يك فرمول كلى است كه از غلبه رحمت در نظام هستى نتيجه شده است. از اينجا دانسته مى شود كه مغفرت الهى، عامّ است و همه موجودات را ـ در حدود امكان و قابليت آن ها ـ فرا مى گيرد. اين اصل در فوز به سعادت و نجات از عذاب، براى همه رستگاران مؤثر است; لهذا قرآن كريم مى فرمايد:

مَنْ يُصْرَفْ عَنْهُ يَوْمَئِذ فَقَدْ رَحِمَهُ. (1)

هر كس كه در آن روز از عذاب خدا نجات يابد، مشمول رحمت خدا قرار گرفته است.

يعنى اگر رحمت نباشد، عذاب از احدى برداشته نمى شود.

رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) در خطبه اى كه در اواخر عمر شريفشان براى مسلمين ايراد فرمودند، اين نكته را گوشزد فرمودند كه براى نجات و رستگارى، دو عامل و دو ركن اساسى وجود دارد: عمل و رحمت.

قسمتى از آن خطبه اين است:

اَيُّهَا النّاسُ اِنَّهُ لَيْسَ بَيْنَ اللّهِ وَ بَيْنَ اَحَد نَسَبٌ وَ لااَمْرٌ يُؤْتيهِ بِهِ خَيْراً اَوْ يَصْرِفُ عَنْهُ شَرّاً اِلاّ الْعَمَلُ، اَلا لايَدَّعِيَنَّ مُدَّع وَ لايَتَمَنَّيَنَّ مُتَمَنٍّ. وَ الَّذى بَعَثَنى بِالْحَقِّ لايُنْجى اِلاّ عَمَلٌ مَعَ رَحْمَة، وَلَوْ عَصَيْتُ لَهَوَيْتُ. اَللّهُمَّ هَلْ بَلَّغْتُ؟ (2)

اى مردم! بين خدا و هيچكس رابطه خويشاوندى نيست و هيچ رابطه ديگرى هم كه موجب جلب منفعت يا دفع ضرر شود وجود ندارد جز عمل. بنگريد! هيچكس ادعاى گزاف نكند، هيچكس آرزوى خام در دل نپرورد. قسم به خدايى كه مرا به راستى برانگيخت چيزى جز عمل توأم با رحمت خدا سبب رستگارى نمى گردد; من خودم هم اگر گناه مى كردم سقوط كرده بودم.

آنگاه فرمود: «خدايا تبليغ كردم؟»

رمز مغفرت خواهى رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) و ساير انبياء و ائمه معصومين (عليهم السلام) نيز در همان عموميّت و شمول اصل مغفرت است و در حقيقت مى توان گفت كه هر كس مقرّب تر است از اين اصل بيشتر استفاده مى كند و به طور كلّى هر كس قربش بيشتر است، از اسماء حسناى الهى و صفات كمال او بيشتر از ديگران استضائه مى نمايد.
[ 1ـ انعام / 16.

2ـ شرح ابن ابى الحديد، ج 2، ص 863 .
]

رسول اكرم مى فرمايد:

اِنَّهُ لَيُغانُ عَلى قَلْبى وَ اِنّى لاََسْتَغفِرُاللّهَ كُلَّ يَوْم سَبْعينَ مَرَّةً. (1)

آثارى از كدورت بر قلبم ظاهر مى شود و من در هر روز هفتاد بار از خدا مغفرت مى طلبم.