توحيد و توسّلات - دروس معارف نسخه متنی

توحيد و توسّلات

از آنچه گفتيم نكت هاى عالى و مهم در توحيد عبادتى به دست مى آيد. آن نكته اين است كه در توسل و
[ 1ـ زمر / 44 . ]

استشفاع به اولياء خدا اول بايد تحقيق كرد كه به كسى و از كسى باشد كه خداوند او را وسيله قرار داده است. قرآن كريم مى فرمايد: يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَ ابْتَغوا اِلَيْهِ الْوَسيلَةَ. (1)

به طور كلى، توسل به وسائل و تسبّب به اسباب، با توجه به اينكه خداست كه سبب را آفريده است و خداست كه سبب را سبب قرار داده است و خداست كه از ما خواسته است از اين وسائل و اسباب استفاده كنيم به هيچ وجه شرك نيست، بلكه عين توحيد است. در اين جهت، هيچ فرقى ميان اسباب مادى و اسباب روحى، ميان اسباب ظاهرى و اسباب معنوى، ميان اسباب دنيوى و اسباب اخروى نيست; منت هاى امر، اسباب مادى را از روى تجربه و آزمايش علمى مى توان شناخت و فهميد كه چه چيز سبب است؟ و اسباب معنوى را از طريق دين، يعنى از طريق وحى، و از طريق كتاب و سنّت بايد كشف كرد.

ثانياً هنگامى كه انسان متوسل مى شود يا استشفاع مى كند بايد توجهش به خدا، و از خدا به وسيله و شفيع باشد، زيرا چنانكه گفتيم شفاعت واقعى آن است كه مشفوعٌ عنده، شفيع را برانگيخته است براى شفاعت، و چون خدا خواسته و رضايت داده است شفيع شفاعت مى كند، بر خلاف شفاعت باطل كه توجه اصلى به شفيع است براى اينكه اثر بر روى مشفوع عنده بگذارد، لهذا مجرم در اين وقت همه توجهش به شفيع است كه برود با قدرت و نفوذى كه در مشفوعٌ عنده دارد او را راضى گرداند. پس اگر توجه اصيل به شفيع باشد و از ناحيه توجه به خدا پيدا نشده باشد شرك در عبادت خواهد بود.

فعل خدا، داراى نظام است. اگر كسى بخواهد اعتناء به نظام آفرينش نداشته باشد گمراه است. به همين جهت است كه خداى متعال گناهكاران را ارشاد فرموده است كه درِ خانه رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) بروند و علاوه بر اين كه خود طلب مغفرت مى كنند، از آن بزرگوار بخواهند كه براى ايشان طلب مغفرت كند.

قرآن كريم مى فرمايد:

وَ لَوْاَنَّهُمْ اِذْ ظَلَمُوا اَنْفُسَهُمْ جاؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسولُ لَوَجَدُوا اللّهَ تَوّاباً رَحيماً (2) ..

و اگر ايشان هنگامى كه (با ارتكاب گناه) به خود ستم كردند، نزد تو مى آمدند واز خدا آمرزش مى خواستند و پيامبر هم براى ايشان طلب مغفرت مى كرد، خدا را توبه پذير مهربان مى يافتند.
[ 1ـ مائده / 35 .

2ـ نساء / 64 . ]

آرى، به عمل صالح و تقواى فقط نمى توان تكيه كرد; همان طورى كه رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) در آخرين روزهاى زندگى پاكشان فرمودند: «نجات دهنده اى نيست جز عمل و ديگر رحمت خدا».