مثالى ديگر - دروس معارف نسخه متنی

مثالى ديگر

اگر بخواهيم تمثيلى با ابزارهاى تمدن امروز ذكر كنيم بايد انسان هايى را فرض كنيم كه از اول عمر در محلى آن ها را بزرگ كرده اند كه در آنجا نه انسان مى ديده اند نه حيوان نه كوه نه صحرا نه دريا نه

خورشيد و نه ستاره. همه لوازم زندگى آن ها را به وسيله يك دستگاه خودكار به آن ها مى رسانيده اند. اما هميشه فيلم هايى از جنگل ها و حيوانات و صحراها و كوهها و شهرها و مردمى كه در آن شهرها زندگى مى كنند به آن ها ارائه مى داده اند و آن ها آن فيلم ها را مى ديده اند بدون آنكه بفهمند آنچه مى بينند فيلم است. پس از چندى آن ها را آزاد كنند و واقعيّت آنچه در فيلم مى ديده اند به آن ها ارائه دهند.

در اينجا عقايد آن ها نسبت به آنچه قبلا مى ديده اند چه صورتى پيدا مى كند؟ آيا هيچ تغييرى نمى كند و هيچ تحول فكرى در آن ها پيدا نمى شود؟ يا برعكس، تمام افكار و انديشه هايشان باطل مى گردد و مى فهمند كه هر چه ديده اند دروغ محض بوده است؟ مانند كسى كه افسانه اى بشنود و خيال كند تاريخ است و واقعيت دارد و بعد بفهمد سراسرْ افسانه و پوچ و دروغ بوده است; يا شقّ سومى در كار است؟ و آن اينكه آنچه مى ديده اند «نمايش» حقيقت بوده است پس دروغ و پوچ نبوده است اما خود حقيقت هم نبوده است. پس در حقيقت آنچه مى ديده اند درست مى ديده اند و اما آنچه مى پنداشته اند درست نمى پنداشته اند. براى آن ها تغيير نظر پيدا مى شود اما نه به اين شكل كه مى فهمند آنچه قبلا مى ديده اند واقعيت نداشته و از قبيل خواب و خيال بوده است، بلكه آن ها خود مى فهمند آنچه ديده اند واقعيت داشته و در بيرون از وجود آن ها بوده است و آنچه مى ديده اند درست مى ديده اند و چشم آن ها هرگز خطا نكرده است، بلكه تصور آن ها يعنى تعقل و استنباط و قضاوت آن ها در باره نوع واقعيت آنچه مى ديده اند عوض مى شود، از اين پس تصور و تعقل و استنباط آن ها در باره آنچه قبلا مى ديده اند اين است كه آنچه مى ديده اند «نمايش» و «نمود» و «ظهور» چيز ديگرى بوده است، از اين پس اصالت و استقلالى كه تا آن وقت به آن ها مى دادند از آن ها گرفته به غير مى دهند.