توحيد افعالى - دروس معارف نسخه متنی

توحيد افعالى

توحيد افعالى يعنى درك و شناختن اينكه جهان، با همه نظامات و سنن و علل و معلولات و اسباب و مسبّبات، فعل او و كار او و ناشى از اراده اوست. موجودات عالم همچنانكه در ذاتْ استقلال ندارند و همه قائم به او و وابسته به او هستند و او به تعبير قرآن «قيّوم» همه عالم است، در مقام تأثير و علّيت نيز استقلال ندارند، و در نتيجه خداوند همچنانكه در ذات شريك ندارد در فاعليّت نيز شريك ندارد. هر فاعل و سببى، حقيقت خود و وجود خود و تأثير و فاعليّت خود را از او دارد و قائم به اوست. همه حول ها و قوّه ها «به او» است. ما شاءَ اللّهُ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِهِ، لا حَوْلَ و لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ.

اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذى لَمْ يَتَّخِذْ صاحِبَةً وَ لا وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَريكٌ فِى الْمُلْكِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىٌّ
[ 1ـ (در نهج البلاغه، دو جمله اخير با تقدّم و تأخّر ذكر شده است.) ]

مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبيراً. (1)

سپاس ذات خدا را، آن كه همسر و فرزند نگرفت و براى او شريكى در مديريّت جهان و همچنين كمكى از روى ناتوانى براى اداره عالم نيست. او را بزرگ و برتر بدان; بزرگ و برتر دانستنى كه لايق ذات پاك او باشد.