الف. شرك ذاتى; - دروس معارف نسخه متنی

الف. شرك ذاتى;

بعضى از ملل به دو (ثنويّت) يا سه (تثليث) يا چند اصل قديم ازلى مستقلّ از يكديگر قائل بوده اند; جهان را چند پايه اى و چند قطبى و چند كانونى مى دانسته اند.

اعتقاد به چند مبدئى نقطه مقابل توحيد ذاتى است. اين گونه اعتقاد سبب خروج از جرگه اهل توحيد و از حوزه اسلام است. اسلام شرك ذاتى را در هر شكل و هر صورت به كلّى طرد مى كند.

ب. شرك در خالقيّت;

برخى از ملل، خدا را ذات بى مثل و مانند مى دانستند و او را به عنوان يگانه اصل جهان مى شناختند امّا برخى مخلوقاتِ او را با او در خالقيّت شريك مى شمردند. مثلا مى گفتند خداوند مسؤول خلقت «شرور» نيست; شرور آفريده بعضى از مخلوقات است. (1) اين گونه شرك كه شرك در خالقيّت و فاعليّت است، نقطه مقابل توحيد افعالى است. اسلام اين گونه شرك را نيز غيرقابل گذشت مى داند. البتّه شرك در خالقيّت به نوبه خود مراتب دارد كه بعضى از آن مراتب، شرك خفى است نه شرك جلى; بنابراين موجب خروج كلّى از جرگه اهل توحيد و حوزه اسلام نيست.

ج. شرك صفاتى;

شرك در صفات، به علّت دقيق بودن مسأله، در ميان عامّه مردم هرگز مطرح نمى شود. شرك در صفات مخصوص برخى انديشمندان است كه در اين گونه مسائل مى انديشند، امّا صلاحيّت و تعمّق كافى ندارند. اشاعره از متكلّمين اسلامى دچار اين نوع شرك شده اند. اين نوع شرك نيز شرك خفى است و موجب خروج از حوزه اسلام نيست.