خداى متعال به حكم اينكه واجب الوجود على الاطلاق است و فاقد هيچ كمالى و فعليّتى نيست، هيچ كارى را براى رسيدن خودش به هدفى و كمالى و براى جبران كمبودى در خودش نمى كند; كار او به معنى حركت از نقص به كمال نيست. از اين رو مفهوم حكمت در باره او اين نيست كه او در كارهاى خود بهترين هدفها را براى خود و بهترين وسيله ها را براى رسيدن به هدفهاى خود انتخاب مى كند. حكمت با اين مفهوم در باره انسان صادق است نه در باره خدا. حكمت الهى به معنى اين است كه كار او رسانيدن موجودات است به كمالات و غايات وجودشان. كار او ايجاد است كه خود به كمال وجود (از عدم) رساندن است و يا تدبير و تكميل و سوق دادن اشياء به سوى كمالات و خيرات آن هاست كه نوعى ديگر از افاضه و تكميل است. يك قسمت از پرسش ها و ايرادها و اشكال ها از قياس خدا به انسان پديد آمده. غالباً هنگامى كه سؤال مى شود «فايده و حكمت فلان مخلوق چيست؟» پرسش كننده خدا را مانند مخلوقى كه در كارهايش از مخلوقات و موجودات حاضر براى هدف خودش مى خواهد بهره بگيرد، در نظر مى گيرد و اگر از اوّل توجّه داشته باشد كه معنى حكمت الهى اين است كه فعلش غايت دارد نه خودش، و حكمت هر مخلوقى غايتى است نهفته در نهاد خود آن مخلوق و خداوند او را به سوى غايت ذاتى خودش مى راند، بسيارى از پرسش هايش پيشاپيش پاسخ خود را دريافت مى كند.
لطفا منتظر باشید ...
