7- حج سياسى - عبادى و برائت
امام بزرگوار، همواره بر لزوم رعايت ابعاد مختلف شعائر اسلامى تأكيد مىورزيد. براساس نظريه عينت ديانت و سياست، ايشان معتقد بود جنبه سياسى حج به هيچ روى قابل اغماض نيست. و بايستى نه تنها در مورد حج بلكه درباره فلسفه بسيارى از عبادات تجديدنظر كنيم و دوباره آنها را بشناسيم. از نظر ايشان حج به عنوان يكى از جامعترين عبادات و مناسك اسلام بايستى روح واقعى خود را كه توحيد همه جانبه و پرهيز و نفى همه انواع و شاخه هاى شرك است بيابد.اسلام براى مردم در هر ناحيه، يك امور سياسى - عبادى قرار داده است. اين اجتماعات در تمام كشورهاى مسلمين و در هر شهر و ده و روستا يك امور اجتماعى سياسى است كه اهل يك بلد در مساجد جمع شوند و مشكلات خودشان را...حل كنند...اجتماع كعبه، بزرگترين اجتماعى است كه هيچ دولتى نمى تواند خودش اين اجتماع را ايجاد كند و خداى تبارك و تعالى اين كار را كرده است كه مسلمين بدون يك زحمت و خرجى كه بر دولتها باشد در آنجا مجتمع بشوند و مع الاسف از آن استفاده نمى شود.»(در ديدار با سفراى كشورهاى اسلامى بمناسبت عيد قربان 28/7/1359)همچنين با اشاره به ابعاد گوناگون حج، بر بعد سياسى آن تأكيد بيشترى مىورزد:«از همه ابعاد آن مهجورتر و مورد غفلت تر، بعد سياسى اين مناسك عظيم است كه دست خيانتكاران براى مهجوريت آن بيشتر در كار بوده و هست و خواهد بود و مسلمانان، امروزه در اين عصر كه عصر جنگل است بيشتر از هر زمان موظف به اظهار آن و رفع ابهام از آن هستند. زيرا بازيگران بين المللى با اغفال مسلمين و عقب نگهداشتن آنها از يك سو و عمّال سودجوى آنان از سوى ديگر و غفلت زدگان نادان از طرفى و آخوندهاى دربارى يا كج فهم از سوى ديگر و متنسّكان جاهل از يك طرف، دانسته پشت درپشت هم ايستاده و در محو اين بعد سرنوشت ساز و نجات دهنده مظلومان در فعاليت هستند.» (پيام امام به مناسبت عيد قربان - 7/6/63)آثار و جلوه هاى بعد سياسى حج را نيز در بيانى ديگر برمى شمارد:«جهات سياسى زيادى در اجتماعات، جماعات و جمعات و خصوصاً اجتماع گرانبهاى حج مى باشد، از آن جمله اطلاع بر گرفتاريهاى اساسى و سياسى اسلام و مسلمين است كه با گردهمايى روحانيون، روشنفكران و متعهدان زائر بيت الله الحرام ممكن است طرح و با مشورت از راه حلها مطلع و در بازگشت به كشورهاى اسلامى در مجتمع هاى عمومى گزارش داده و در رفع آنها كوشا باشند. و از جمله وظايف در اين اجتماع عظيم، دعوت مردم و جوامع اسلامى به وحدت كلمه و رفع اختلافات بين طبقات مسلمين است.» (پيام امام به زائران بيت الله الحرام 7/7/58)ضمناً با قاطعيت اعلام مى كند كه«اين مسجدالحرام و مساجد در زمان رسول خدا (ص) مركز جنگها و مركز سياستها و مركز امور اجتماعى و سياسى بوده است. اينطور نبوده است كه در مسجد پيغمبر (ص) همان مسائل عبادى نماز و روزه باشد، مسائل سياسى اش بيشتر بوده است.» (26/5/62)و در جمع بندى كاملى مى فرمايد
«حج از آن روزى كه تولد پيدا كرده است اهميت بعد سياسى اش كمتر از بعد عباديش نيست. بعد سياسى علاوه بر سياستش، خودش عبادت است.» (نامه به پادشاه عربستان - 18/7/60)امّا اوج بهره بردارى صحيح از بعد سياسى حج در برائت آشكار مى شود كه برگرفته از روح توحيدى و شرك ستيز اسلام و قرآن است. برائت از مشركين باعث پويايى و شادابى حج ابراهيمى مى گردد و تأسى كاملى به بت شكنى ابراهيم خليل است كه تبر به دست به جان بتهاى گمراه، گمراه كننده افتاد و ريزريزشان كرد. امام حج بى برائت را بسيار ناقص و بى ارزش مى داند:«فرياد برائت از مشركان در مراسم حج يك فرياد سياسى عبادى است كه رسول الله (ص) بدان امر فرمود.» (12/6/62)«كعبه معظمه يكتا مركز شكستن اين بتهاست. ابراهيم خليل در اول زمان و حبيب خدا و فرزند عزيزش مهدى موعود «روحى فداه» در آخر زمان از كعبه نداى توحيد سر دادند و مى دهند. مهدى منتظر در لسان اديان و به اتفاِ مسلمين از كعبه ندا سر مى دهد و بشريت را به توحيد مى خواند. همه فريادها را از كعبه و مكه مكرمه، بتها را بشكنيم و شياطين را كه در رأس آنها شيطان بزرگ است در عقبات مى كنيم و طرد نماييم تا حج خليل الله و حبيب الله و ولى الله مهدى عزيز را به جا آورده باشيم.» (12/6/1362)در بيان ديگرى يكى از هدف هاى برائت از مشركان را اعلام مى دارد:«ما با اعلام برائت از مشركين تصميم بر آزادى انرژى متراكم جهان اسلام داشته و داريم و به يارى خداوند بزرگ و با دست فرزندان قرآن روزى اين كار صورت خواهد گرفت.»