اوضاع جغرافيايى ايالت گجرات - اوضاع فرهنگی، تبلیغی گجرات هند نسخه متنی

سازمان فرهنگ و ارتباطات

طلايه

اوضاع فرهنگى - تبليغى

گجرات هند

معاونت پشتيبانى و همكاريهاى فرهنگى

اداره كل اعزام مبلغين و اساتيد

(اداره مطالعات و اطلاعات كاربردى)

اوضاع جغرافيايى ايالت گجرات

ايالت گجرات در غرب سرزمين هندوستان واقع شده كه جمعيتى بالغ بر 000/125 شيعه در آن سكونت دارند. مركز اين ايالت احمد آباد است و از مراكز حساس درگيرى هندوها و مسلمانان به حساب مى آيد. طبق آخرين گزارش واصله از كل جمعيت 5/2 ميليون نفرى اين شهر حدود 10 تا 15 هزار نفر شيعه هستند و از وضع اقتصادى نسبتا خوبى برخوردارند. تعداد 5 مسجد و 6 حسينيه از مراكز عمده مذهبى آنجا بشمار مى رود و حدود 7 الى 8 روحانى در اين شهر اقامه نماز جماعت دارند.يكى از مراكز دينى احمد آباد حوزه علميه امام خمينى است كه در منطقه وتواى احمد آباد بنا شده و زير نظر دفتر مقام معظم رهبرى اداره مى شود كه از لحاظ ساختمانى ناتمام است. نيمى از شيعيان شهر را خوجه ها تشكيل مى دهند كه بعد به معرفى آنها خواهيم پرداخت و نيمى ديگر را مؤمن مى گويند از قبيله مؤمن افراد زيادى در خارج از هد از جمله امريكا كانادا و اروپا زندگى مى كنند. در اين شهر اطلاعات دينى مردم در سطح بالايى نيست و حجاب اسلامى نيز بخوبى مراعات نمى شود. از ديگر شهرهاى مهم گجرات شهر بهاونگر است كه از بزرگترين شهرهاى اين ايالت بوده و شيعيان بعد از احمد آباد بيشتر در اين شهر ساكنند. جمعيت آن در حدود 5/1 ميليون نفر است كه هشت هزار نفر آن شيعه مى باشند اينها نيز خوجه هستند. در اين شهر يك مسجد و سه حسينيه و دو مدرسه از مراكز فرهنگى و دينى شيعيان به شمار مى رود. تلاجه از توابع اين شهر است با جمعيت صد هزار نفرى كه دو هزارنفر آنها از شيعيان خوجه هستند و 1 مسجد و 1 حسينيه دارند. از ديگر توابع بهاونگر مى توان بهدراول را نام برد. جمعيت اين روستا 000/20نفر است كه 125 تا 150 نفر آن شيعه مذهبند و يك حسينيه و يك مكتب دارند. تهليه نيز بخش ديگرى است از توابع بهاونگر با 000/25 نفر جمعيت كه حدود 100 تا 150 نفر آن شيعه بوده و وضع اقتصادى خوبى دارند. در شهر بهاونگر و توابع آن وضع اقتصادى شيعيان نسبتا خوب است اما تعداد روحانيون آن بسيار اندك است و حتى بعضى توابع آن اصلا روحانى ندارند.از ديگر شهرهاى ايالت گجرات كه به لحاظ وجود شيعيان و مراكز مسلمين حائز اهميت است به ترتيب مى توان از شهرهاى مهوه كاندور دهولكا ويرم گاول و كهبمات نام برد. شهر كهبمات به لحاظ وجود 3 مسجد و 5 حسينيه عليرغم جمعيت شيعى 350 نفرى آن حائز اهميت است. جدول شهرهاى شيعه نشين ايالت گجرات هماره با آمار جمعيت و مراكز اسلامى آنها براساس آخرين گزارش رسيده در پايان همين بخش منعكس شده است. لازم به ذكر است كه علاوه بر تشيع مذاهب و فرِ ديگرى نيز در اين ايالت وجود دارد كه مهمترين آنها عبارتند از وهابيها بهره (شش امامى) آقاخانى و هندوها كه شش اماميها و وهابيها داراى مراكز مهمى در ايالت هستند و فعاليت بهره ها بسيار منظم و مؤثر مى باشد در اين خصوص در مبحث مذاهب به تفصيل صحبت خواهد شد.در مجموع بايد گفت با توجه به اينكه اكثر مردم در ايالت گجرات تاجر يا كاسب هستند درنتيجه از وضع اقتصادى خوبى برخوردارند و شيعيان نيز از اين مقوله بى بهره نيستند البته نه بدان معنى كه كاملا بى نياز از كمك ديگران باشند اما از لحاظ فرهنگى و مذهبى ضعف زيادى در آنها ديده مى شود.همانگونه كه اشاره شد جدول شهرهاى شيعه نشين ايالت گجرات با آمار جمعيت و مراكز اسلامى آنها براساس آخرين گزارش هاى رسيده در ذيل درج مى گردد. شهرهاى شيعه نشين با آمار جمعيتى و مراكز شيعى (ارقام جمعيت تقريبى است)

بخش دوم

اقدامات تبليغى انجام شده

به جهت مناسب بودن ذكر تلاشهاى مبغلين و روشهاى تبليغى آنها جهت كاربرد در راستاى گسترش دين از مهمترين عناوينى كه بايد بيشتر به آنها توجه داشت اقدامات مبلغ است تا در كفه ميزان قرار گيرد و در صورتى كه مفيد جلوه كرد مورد توجه و استفاده قرار گيرد از اين رو با توجه به اينكه در اين صفحات به بررسى گزارش سيد عابد رضوى پرداخته اين اقدامات انجام شده وى را برشمرده و مورد ارزيابى قرار مى دهيم.

1- تأسيس حوزه علميه

عابد رضوى در گزارش خود عنوان مى دارد كه در تاريخ 29 رجب سال 1313 ه.ِ حوزه علميه امام خمينى را در منطقه وتوا از توابع احمد آباد بنا كرده است. وى با توجه به وجود مراكز متعدد مذهبى و تبليغى ديگر فرِ و اديان نياز شديدى براى تبليغات اسلامى احساس مى شود اما آنچه كه اين امر را ممكن مى سازد وجود مكان و جايگاهى است كه بتواند مركز فعاليتهاى وسيعى باشد ليكن با وجود چند مسجد و مدرسه دينى راكد و غير فعال اين امر سامان نمى پذيرد و حتى گاهى از شواهد موجود چنين بر مى آيد كه اين مكانها به مخروبه اى تبديل شده و اندك افرادى براى عبادت يا آموزش به آنجا رجوع مى كنند در نتيجه تأسيس يك مدرسه دينى فعال كار بزرگى جلوه كرد. اين حوزه در حال حاضر زير نظر دفتر مقام معظم رهبرى و با سرپرستى مبلغ بومى منطقه اداره مى شود و افراد زيادى در آنجا مشغول تحصيل هستند. علاوه بر اين حوزه مذكور مكانى است جهت تجمع مسلمين در مناسبتها و اردوهاى ويژه كه از سوى همين مبلغ برگزار مى شود با اين همه چون ساختمان حوزه هنوز نيمه تمام است در حال حاضر نمى تواند به عنوان يك مركز اصلى شناخته شود سيد عابد علت عمده اين مورد را ضعف مالى اظهار كرده است.

2- آموزش عمومى

از جمله فعاليتهاى ويژه مركز مذكور تشكيل كلاسهاى آموزشى در خصوص عقايد و حدث و نهج البلاغه و احكام تجويد است. با توجه به ضعف فرهنگى موجود در منطقه و عدم آشنائى كامل مسلمانان با علوم و قوانين اسلامى برقرارى اين آموزشها لازم و حتمى جلوه مى نمايد. با وجود مسئله مهم مرجعيت و ضرورت آن على الخصوص براى مسلمين خارج از كشور اين حوزه در خصوص اين امر مباحثى را تدريس كرده و مرجعيت مقام معظم رهبرى حضرت آية الله خامنه اى را مناسبتر از ديگر مراجع در خارج از ايران دانسته و با طرح اين موضوع در جلسات گوناگون توانسته افراد زيادى را براى اقتدا به اين مرجع بزرگ متمايل گرداند. آنطور كه از گزارشها مشهود است مردم نيز تمايل زيادى به وجود چنين آموزشهايى نشان مى دهند و اطلاعات را به خوبى فرا مى گيرند. اما بايد توجه داشت كه شيعيان هندى مدت زمان زيادى را بدون رهبرى مناسب سركرده اند و بسيارى از دستورات اسلامى را به فراموشى سپرده اند و چون اينان جزء اقليت مذهبى هندوستان هستند در نتيجه بيشتر با ظواهر اديان ديگر روبرو هستند و تأثير فراوانى پذيرفته اند آنچنانكه حتى بسيارى از اعمال دينى خود را مشابه با ديگر فرِ و مذاهب انجام مى دهند جايى هم كه تعدادى مسلمان وجود دارد اكثريت سنى هستند و شيعيان نيز به تبع آنان يا سنى شده اند يا اينكه به روش آنها اعمال دينى خود را اجرا مى كنند. پس كاملا واضح است كه براى ايجاد تحول در بين آنها بايد يك حركت عظيم و كاملا حساب شده اى را آغاز كرد كه در رأس آن آموزش قرار دارد آن هم آموزش تكنيكى و حساب شده تا بتوان تغييرات عظيمى را در باورهاى نادرست مردم آنجا ايجاد كرد.

3- نشريه پرچم اسلام

يكى از فعاليتهاى فرهنگى و اجتماعى مبلغ بومى انتشار مجله پرچم اسلام است. اين نشريه به زبان محلى گجراتى در آن ايالت منتشر مى شد ولى بخاطر مشكلات مالى فعلا كار آن متوقف شده است. رسانه هاى گروهى هند به ويژه مطبوعات و بالاخص جرايد انگليسى زبان هند پس از قواى مجريه قضائيه و مقننه ركن چهارم نظام دموكراتيك هند محسوب مى شوند. علاقه مردم باسواد به روزنامه خوانى به حدى است كه اغلب مى توان در آغاز صبح اين افراد را درحال خواندن روزنامه مشاهده نمود. اما در حدود 60% از مردم هند بى سواد هستند و بنابراين فقط اقليت محدودى از مردم مخاطب مطبوعات مى باشند. از اين رو با انتشار مجله كمتر كسانى را مى توان مورد خطاب و تعليم قرار داد ولى از آنجا كه افراد باسواد مورد توجه و احترام مردم هستند و به لحاظ اجتماعى جايگاه خاصى در ديد مردم عادى دارند با تحت تأثير قرار دادن آنها و ايجاد تحول در باورهايشان مى توان غير مستقيم در مردم نفوذ كرد چرا كه آنها با ديدن تغيير و دگرگونى يك باسواد و پيروى از گفتار او اندك اندك به سوى حقايق متمايل شده و واقعيات را پذيرا مى شوند.لازم به يادآورى است كه تأثير مطبوعات بر جامعه هند به قدرى است كه از بدو استقلال اين كشور ارباب جرايد موجبات سقوط چندين دولت مركزى و محلى را فراهم آورده اند. اين امر نشان مى دهد كه عليرغم مخاطبان محدود جرايد نفوذ عظيمى در جامعه هند دارند كه دليل آن در بالا ذكر شد. اين توضيحات روشنگر آن است كه تكه با ايجاد يك نشريه نيرومند مى توان تبليغات مؤثرى را آغاز كرده و تأثير بسزايى را بر افكار عمومى نهاد و چه بهتر كه از نشريات قبلى چون پرچم اسلام كه نامى از خود بر جاى نهاده حمايت كرد و آن را به اين پايه ها رساند.

4- برقرارى مراسم دعا

يكى از اقدامات بسيار مناسب مركز امام خمينى (ره) برگزارى مراسم دعاهاى مختلف از جمله دعاى كميل ندبه و زيارت جامعه است كه از حضور مردم در آنها بسيار تعريف و تمجيد شده است. حضور جماعت زيادى در اين مراسم نشانگر آن است كه عليرغم تغييرات ظاهرى در افكار و عقايد باطن و ضمير افراد هنوز سالم و متجلى است. آنچنانكه وقتى در چنين محافل روحانى حاضر مى شوند به درون خود رجوع كرده و آمادگى لازم را براى ارتقاء به درجات عاليه معرفت كسب مى كنند. اين موضوع اشاره به آن دارد كه امر مهم تبليغ را مى توان با چنين مراسمى از حالت خشك يا يكنواختى آموزشى و غيره بيرون آورده و جذابيت خاصى را بدان بخشيد. آنطور كه شخص را جذب نمود تا در جلسات بعد با ميل و رغبت حاضر شده و آمادگى لازم را براى كسب مطالب آموزشى داشته باشد. علاوه بر اين پرواضح است كه خود اين مراسم و دعاهاى مذكور تأثيرات فراوانى را بر هر انسانى داشته و دارد چه بسا كسانيكه در همين مجالس راه خود را بازيافته اند.

5- سفرهاى تبليغى

از ديگر فعاليتهاى مهم مبلغ بومى حضور در شهرهاى مختلف جهت تبليغ و ارشاد مى باشد. چنانچه روشن است از وظايف يك مبلغ اعزامى اين است كه تمامى منطقه مربوط به خود راتحت پوشش قرار دهد تا كليه مسلمين منطقه از وجود او استفاده كنند. بر اين اساس سفرهاى كوتاه و بلند از لوازم كار مبلغ به شمار مى آيد. اصولا مبلغ بايد محدوده تبليغى خود را از لحاظ جغرافيايى و اجتماعى كاملا بشناسد و بداند كه به كجاها بايد برود و در هر جا چه بگويد تا به كار مردم آيد. از طرفى براى تأثيرپذيرى عميق بايد تبليغات با وسعت لازمه اش صورت پذيرد نه آنكه تنها در يك نقطه محدود اجرا شود و لازمه اين مهم سفر و سرزدن به تمام شهرها و آباديهاى منطقه مى باشد. با اين روش مبلغ نه تنها به امور محوله خود مى پردازد بلكه آشنايى بيشترى با مردم پيدا كرده و مشكلات را از نزديك مشاهده خواهد كرد و معضلات را خواهد شناخت تا شايد بتوان براى رفع آنها چاره انديشيد.

6- مراسم و مناسبتهاى اسلامى

يكى از سنتهاى اسلامى كه بسيار مورد توجه شيعيان قرار دارد مراسم ويژه مناسبتهاى اسلامى است. بارها شاهد بوده ايم كه تحت هر شرايطى اين مراسم توسط مردم شيعه برگزار گشته و جايگاه خاصى براى خود دارد. مبلغ اعزامى با توجه به علاقه خاص مردم گجرات به مراسم مذكور در هر مناسبتى شهادت يا ولادت معصومين (ع) مجلس ويژه اى ترتيب داده است و بازتاب آن را بسيار مثبت و قابل توجه مى داند. آنچه از گزارشهاى متعدد برمى آيد شيعيان تمام نقاط هند ارادت خاصى نسبت به امام خمينى و مقام معظم رهبرى ود ديگر علماى دينى ما نشان مى دهند و به نسبت ايران را مهد تجلى حق و عدالت و اسلام واقعى مى بينند. آنها اكثرا با ديدى اميدوارانه به سرزمين ما مى نگرند و احترام علماى آن را پاس داشته و رهبرى و ولايت فقيه ايران را شامل خود نيز مى دانند همانگونه كه ديگر كشورهاى جهان رهبرى ايران را به عنوان يك رهبرى جهانى مى شناسند و منحصر به يك كشور نمى دانند. از اين رو در مراسم ويژه مربوط به اين شخصيتها نيز توجهى خاص مبذول داشته و تكريم مقام بزرگواران چون مراجع تقليد مقام معظم رهبرى امام خمينى (ره) و فرزند جليل القدرش را واجب دانند. از اين روست كه عابد رضوى شركت گسترده شيعيان گجرات را در مراسمى اين چنين بسيار خوشايند و مطلوب مى خواند. حضور گسترده و يكپارچه گجراتيها در مجلس ختمى كه به مناسبت رحلت حضرت آية الله اراكى (ره) منعقد شد نمونه اى از استقبال مردم از برنامه هاى مذهبى است. همچنين مراسم سوگوارى به مناسبت سالگرد رحلت امام (رضوان اللّه تعالى عليه) و نيز سوگوارى رحلت يادگار امام را نيز بسيار مطلوب گزارش شده است. وى به محض اعلام خبر جانگداز رحلت امام حوزه راتعطيل كرده و كل گجرات به عزادارى پرداختند. آنچه كه نمايان است مراسم مذهبى تأثير خاصى در جمعيت شيعيان هند دارد آنچنانكه حداقل تأثير آن ايجاد وحدت و همبستگى بين آنهاست و قاعدتا بايد متذكر شد كه فلسفه اين چنين مجالس در فرهنگ اسلامى برقرارى همين امراست. هنگاميكه چندين انسان با عقيده اى واحد و با حضور قلبى يكسان در كنار هم مى آيند بسيار آسانتر وجود هم را درك كرده و ارتباط معنوى آنها با يكديگر برقرار شود در نتيجه يك احساس محبت و صفاى عميقى در ميانشان حاصل مى شود كه ريشه اصلى آن متصل به اهل بيت پيامبر و اولياء خداست. همانها كه منبع فيوضات الهى هستند. بايد گفت كه در واقع يكى از مهمترين راههاى پيشرفت اسلام وحدت مسلمين است و اين امر ممكن نيست مگر با درك قلبى مسلمانان از همديگر.