لطفا منتظر باشید ...
7- تشكيل اردوى تربيتى - فرهنگى
زيباترين اقدام مبلغ اعزامى در اين اواخر برقرارى اردوى تربتى براى دانشجويان شيعه در گجرات بود. بدين لحاظ كه با برگزارى مراسمى مناسب و منظم به تعليم و تربيت دانشجويان مسلمان پرداخت. وى در تاريخ 24 مه سال 1993 يك اردوى 15 روزه واقع در حوزه علميه احمد آباد (حوزه امام خمينى) برقرار كرد كه هزينه آن از سوى انجمن اهل بيت ترست دهلى تأمين شد. در اين اردو حدود 35 نفر از دانشجويان مقطع ديپلم تا فوِ ليسانس شركت داشتند. اين اردو براى آنان به منزله يك مدرسه بود كه مسائل زيادى را در آنجا آموزش ديدند. نحوه دعوت آنها به اين اردو از طريق انتشار اعلاميه و درج اطلاعيه در جرايد بود. براى شركت كنندگان در اين اردو تمام تسهيلات خواب و خوراك و هزينه سفر نيز مهيا بود. رئوس فعاليتهاى اردو به شرح زير است 1- برپايى نماز صبح و بعد تلاوت قرآن و بيان مسائل فقهى 2- ساعت 8 صبح صرف صبحانه 3- از ساعت 30/8 تا 30/12 برنامه درسى 4- نماز ظهر و عصر باجماعت و بعد از نماز بيان مسائل فقهى 5- بعد از نماز صرف نهار و استراحت تا نماز مغرب 7- جلسه پرسش و پاسخ كه در آن تمام اساتيد و دانشجويان شركت مى كردند. اساتيدى كه در اين اردو شركت مى كردند عبارتند از 1- حجة الاسلام سيد عابد رضوى مسئول حوزه علميه امام خمينى 2- حجة الاسلام سيد محمد مظفر الحسين از بنارس 3- حجة الاسلام ممتاز على غازى پور 4- حجة الاسلام محمد على صفوى از مئوموضوعات تدريس شده در اين اردو عبارتند از1- اصول عقايد2- احكام فقهى و مسائل عملى 3- اخلاِ 4- مرورى بر تاريخ اسلام و سيره معصومين عليهم السلام لازم به ذكر است كه مراسم دعاهاى مختلف از جمله دعاى كميل حديث كسا و صبح جمعه دعاى ندبه نيز باكيفيت مطلوب برقرار مى شد. مبلغ اعزامى از اين اردو مشاهداتى دارد كه از لحاظ ارزيابى تأثير موفقيت آميز تبليغى قابل ذكر است عمده ترين آنها به شرح زير مى باشدشركت عموم دانشجويان و اساتيد در نماز جمعه و جماعات بسيار چشمگير و قابل تقدير است و نشانگر آن بودكه برنامه هاى انجام شده فوِ العاده مؤثر بوده وتحولى مناسب را در شركت كنندگان ايجاد كرده است. شايان ذكر است كه بهترين مساجد از لحاظ حضور جماعت فوِ جهت برگزارى نماز مسجد كالوپور در احمد آباد و مسجد وتوا مى باشد. مورد مهم ديگرى كه قابل ذكر است شركت گسترده عموم مردم در كلاسهاى درس بود. چون شركت در كلاس براى عموم آزاد بود علاوه بر دانشجويان كسبه و تجار شهر هنگام تدريس به مكان اردو حاضر شده و از آموزش موجود استفاده مى نمودند.
8- روش تدريس در اردو
در اردوى تربيتى احمد آباد آنطور كه از فهرست فعاليتهاى انجام شده برمى آيد كلاسهاى آموزشى برقرار بوده كه درآن دروس دينى مختلف به گونه اى كه قابل استفاده عموم باشد تدريس مى گرديد. به دليل اينكه جلسات درس عمومى بوده و غير از دانشجويان مردم عادى نيز درآن شركت داشتند عموما به موضوعات كلى و همگانى پرداخته و از بيان موضوعات خاص تا حدودى خوددارى شده است. تمام دروس به زبان اردو تدريس مى شدند و توسط مترجمين به زبان گجراتى ترجمه مى گرديد. ضمنا جزوه درسى هم به زبان گجراتى آماده شده و در اختيار دانشجويان قرار گرفته بود. در پايان اردو نيز امتحانى به عمل آمد و معلوم شد كه تمام شركت كنندگان بهره كافى و لازم را از برنامه هاى اردو برده اند. در برگزارى امتحان امتيازاتى نيز در نظر گرفته شد و در پايان اردو طى جلسه اى نمرات دانشجويان اعلام و جوايزى به نفرات برتر اهدا شد. ضمنا يك مدرك پايان دوره نيز به دانشجويان اعطا گرديد. با توجه به اينكه بودجه اين اردو از ناحيه مناسبى تأمين مى شد در نتيجه جوايز اهدايى بسيار نفيس و گرانبها بود از جمله مى توان ساعت مچى ساعت ديوارى و ساعت روميزى را نام برد. علاوه بر اين به هر يك از شركت كنندگان يك خودكار يادبود از طرف مسئول اردو اهدا شد. همچنين از سوى يكى از افراد مؤمن پول نقد هم به شركت كنندگان پرداخت گرديد. مسئوليت اين اردوى تربيتى كه برنامه هايش با نظم خاصى به اجرا درآمد بر عهده مبلغ اعزامى بود. ايشان مشابه اردوى فوِ را در سال 1995 در سرخيز برقرار كرد كه آن هم بسيار مؤثر بود. حدود 35 دانشجو دراين اردو شركت كردند و برنامه هاى آن 25 روز به طول انجاميد. در پايان نيز امتحانى به عمل آمد و جوائزى بين شركت كنندگان تقسيم شد. اساتيدى كه در اين اردو شركت داشتند عبارتند از 1- ثقة الاسلام شيخ ممتاز على 2- ثقة الاسلام افروز مجتبى نقوى از طلاب اعزامى اعزام مبلغ3- سيد عابد رضوى سيد عابد علاوه بر مسئوليت اردو به تدريس نيز همت گمارد و جزواتى را از زبان اردو به گجراتى ترجمه كرد.
بخش سوم
مشاهدات مبلغ از اوضاع منطقه
1- تفكر مردم
با توجه به اينكه جامعه هند بيش از هر چيز ديگر درگير مسائل اقتصادى بوده و فقر موجود در آن باعث شده است كه مردم در درجه اول به فكر نيازهاى جسمانى باشند تا معنوى و با در نظر گرفتن اقتصاد ضعيف هند به دليل رشد روزافزون جمعيت مردم عموما افراد ثروتمند و سرمايه دار را بيشتر از هر كس ديگر مورد احترام و تمجيد قرار مى دهند و افرادى را كه سخنانى دور از ماديات مى زنند كمتر مورد توجه قرار ميدهند. چرا كه معتقدند كه شايد از كنار افراد پولدار چيزى به آنها برسد در حاليكه روحانيت دائما صحبت از دورى جستن از ماديات و رجوع به معنويات مى زند هرگز سود مادى براى آنها نخواهد داشت. و با نهايت تأسف بايد گفت كه چون روحانيونى كه در هند بوده اند اكثرا به دليل ضعف مالى به همان سرمايه داران روى آورده و دست نياز به سوى آنها دراز مى كرده اند. در نتيجه وجهه خوبى از خود در نظر مردم به جا نگذاشته و مردم به آنها به ديد يك فرد گرسنه و روحانيت را گدائى تصور مى كنند. در اين راستا بودند روحانيونى كه به دليل احتياجات مادى تحت سلطه ثروتمندان قرار گرفته و حتى مواعظ خود را متناسب با منفعت اين اشخاص ايراد مى كردند. طبق گزارش سيد عابد به همان دلايل فوِ مردم به ائمه جماعات به صورت يك نوكر برخورد مى كنند. بدين جهت مبلغ اعزامى از هيچ تلاشى جهت رفع ابهامات از ذهن مردم درباره روحانيت فروگذار نكرد و با تلاش مستمر توانست در اين اواخر مردم را به تعاليم اسلامى علاقمند كرده و احترام روحانيت را در ديدگاه آنها جلوه گر سازد.
2- وضعيت روحانيون گجرات
همانطور كه در مبحث قبلى ذكر شد روحانيون منطقه دچار ضعف شديد مالى هستند و ناچارا تحت پوشش مالى تجار و سرمايه داران منطقه قرار مى گيرند. از آنجا كه اكثر ثروتمندان از فرقه خوجه اى هستند و بسيار در عقايد خود متعصب در نتيجه در ازاى كمك به روحانى از او تقاضاى نشر اعتقادات خود را دارند روحانى نيز ناچار از گذران زندگى مجبور به چنين وعظى مى شود. مردم كه از اين امور مطلع هستند روحانيت را چون شخصى محتاج و جيره خوار مى دانند. بدين جهت لازم است كه روحانيت منطقه مورد حمايت مادى قرار گيرد تا محتاج و تحت سلطه خوجه ها نباشد. در اين ميان چند نفرى از روحانيون هستند كه بر مصلحت جماعت سلطه گر عمل نكرده و منطبق بر قوانين و اصول و دستورات اسلام حركت مى كنند بدون آنكه هيچ وابستگى خاصى به ديگر مردم داشته باشند و به همين دليل تا حدودى مورد توجه مردم بوده و از ديگر روحانيون خاص گشته اند. همانگونه كه سيد عابد رضوى بوده و در حال حاضر به لحاظ چنين موقعيت اجتماعى چنان نفوذى دارد كه در بعضى مناطق سخنان او ملاك بوده و هر چه مى گويد مورد قبول مردم واقع مى شود.
3- فرِ و مذاهب در گجرات
عمده ترين فرِ مذهبى كه فعاليتهاى گسترده اى در ايالت گجرات دارند علاوه بر شيعيان عبارتند از وهابيها بهره آقاخانى هندوها سيكها و خوجه ها كه در ميان آنها با توجه به اينكه اكثر مناطق گجرات شيعه نشين هستند بهره ها و خوجه ها از فعاليت و اهميت بيشترى برخوردارند. البته بايد توجه داشت در اين ميان وهابيها نيز ساكت نبوده و كماكان فعاليت وسيعى را در اكثر مناطق هندوستان از جمله گجرات دارند.
الف. خوجه ها
قابل ذكر است كه جمعيت خوجه در اين ايالت از رقم بيشترى برخوردار است و نسبت به مذاهب ديگر سرشناس تر بوده و فعاليت چشمگيرى دارند. بدين سبب ايالت گجرات به ايالت خوجه ها شهرت دارد. خوجه ها شيعه 12 امامى هستند. آنها زير نظر شوراى Well fedraition-W.F در لندن مى باشند و تحت لواى اين سازمان فعاليت مى كنند. در هر منطقه شوراى 7 تا 10 نفره دارند كه عموما اعضاء آن از ثروتمندان جامعه هستند هرچه اينها بگويند مردم عمل مى كنند. حتى ازدواج و طلاِ آنها با نظر رؤساى آنان انجام مى شود. اينها خيلى گروه گرا هستند و كمتر مى شود افرادى غير از خود را بپذيرند. در مناطق مختلف دنيا فعاليتهاى اقتصادى دارند. اكثر خوجه ها مقلد آقاى سيستانى هستند و علت آن هم به خوى و خصلت خوجه ها بر مى گردد. آنها نزد مرجعى مى روند كه به آنها اجازه مصرف خمس را براى مدرسه و مسجد بدهد و در حقيقت به آنها اجازه بدهد كه هر طور مى خواهند اين بودجه بيت المال را مصرف كنند. حتى آنها مى خواهند روحانى زير سلطه آنها باشد اگر روحانى پذيرى خواست آنها شد به او اجازه فعاليت مى دهند و روحانى نمى تواند آنطور كه مى خواهد به نشر فرهنگ اسلام بپردازد. البته در مناطقى مثل پدراول مقلد امام خمينى (ره) و سپس آية الله اراكى شده بودند و لى خوجه هاى سرمايه دار به آنها كمك نمى كنند و گفته اند شما پيرو ايران هستيد و بايد از آنها كمك بگيريد.
ب. بهره ها
فعاليت پيروان مذهب بهره نسبت به مذاهب ديگر از نظم و قابليت بهترى برخوردار است. بهره نام طايفه اى از شيعيان اسماعيلى مقيم هند است كه غالبا نژاد هندو دارند و بعضى از بازماندگان مستعليه يمن اند كه به هند مهاجرت كرده وبا هم كيشان خود آميخته اند. اين جماعت را مستعليه هم مى گويند چون سلسله امامانشان به المستعلى بالله احمد بن المستنصر بالله خليفه فاطمى مصر مى پيوندد. امروزه همه طوايف بهره شيعى نيستند و بعضى سنى و اندكى هم جينى مذهبند. جمعى نيز به مذهب هندويى باقى هستند. اما بطور مطلق گفته شود مقصود اسماعيليه مستعليه هندند. جماعت بهره مانند ساير اسماعيليه بعد از رسول اللّه و اميرالمؤمنين (ع) تا امام جعفر صادِ (ع) با شيعيان اثنى عشرى شريك بوده و از اسماعيل بن جعفر به عنوان امام ششم ياد مى كنند. اين جماعت مقام على (ع) را از امام بالاتر دانسته و او را اساس مى خوانند. آنان در سلسله مراتب خود امام را در بالاترين مقام روحانى دانسته و 26 خادم برايش قائلند كه 25 تن آنها مقام حجت و 2 نفر داعى بلاغ است. در غيبت امام و حجت سلسله مراتب روحانيت بهره به شرح ذيل است 1- داعى مطلق يا ملاحاجى يا ملاصاحب كه نايب خاص امام است. 2- مأذون كه نايب داعى مطلق است. 3- مكاسر كه مقامى بعد از مأذون است. 4- مشايخ كه مروج امور دينى است. 5- ملاكه به عنوان معلم در مدارس بهره خدمت مى كنند. 6- ميان صاحب كه روحانى محله و پيش نماز است. 7- عامل كه نماينده داعى مطلق در جمع آورى وجوه شرعى هستند. بيعت با امام و بستن ميثاِ وفادارى با داعى مطلق در جماعت بهره بسيار مهم است. هر سال در روز 18 ذى الحجه مصادف با روز عيد غدير خم هر مرد بهره بايد دست در دست داعى مطلق يا نماينده او نهاده و تجديد بيعت نمايد. هر فرد بهره هم كه به سن بلوغ مى رسد بايد با داعى مطلق ميثاِ وفادارى منعقد كند. فرقه بهره به دو انشعاب بهره داوودى يا طيبيه با سه شعبه مهم عليه نگوشيه و هبيّه و بهره سليمانى تقسيم مى شوند. تعداد بهره هاى اسماعيلى در سراسر جهان حدود 000/20 نفر است كه حدود 1000 نفر آنها سليمانى و بقيه داوودى هستند. بهره هاى هندو سنى و جينى نيز زيادند ولى آمار دقيق در سرشماريهاى هند از آنها به دست نيامده است. بهره داوودى كتابهاى خود را به زبان اردو و عربى اما بهره هاى سليمانى با گجراتى تأليف مى كنند. از آنچه كه برمى آيد ظاهرا بهره هاى ايالت گجرات عموما سليمانى هستند و داووديه در آنها كمتر ديده مى شود. فرقه سليمانى در يمن و بارودا در فرقه داوودى در سورت و بمبئى كتابخانه هاى ارزشمندى دارند كه نسخ خطى نفيس بسيار دارد. در سورت يك مدرسه دينى براى طلاب بهره داوودى به نام سيفى داير است كتابخانه اى هم در بمبئى واقع در سيفى محل وجود دارد ولى اين جماعت ميل ندارند كسى به كتابخانه هاى ايشان راه يابد. عقايد بهره درباره توحيد نبوت كتاب و سنت بسيار نزديك به شيعه اثنى عشرى است. زكات عشريه و خمس و ساير وجوه شرعيه و كفارات از طريق عامل يا عاملين به امام مى رسد. برعكس خوجه ها به حج نماز جهاد و ساير فروع دين كاملا معتقدند و براى زيارت روضه مطهر رسول الله (ص) و مرقد امامان و داعيان اسماعيلى را نيز زيارت مى كنند. در شهرهاى زيارتى نيز به هزينه جماعت بهره اقامتگاههايى براى ايشان آماده شده است. بهره ها مساجد و محلهاى تجمع خاصى براى خود دارند آنها با ساير مردم زياد نمى آميزند و از ميان خود همسر اختيار مى كنند. تقويم بهره از تقويم متداول ميان مسلمين دو روز جلوتر است. بعضى از مواريث آيين هندو هنوز هم ميان آنها پابرجاست. براى نمونه مى توان در امر زناشويى و قوانين ارث كه زن را از سهمش در اموال محروم مى كند و در دادن و گرفتن بهره وام سخن گفت. بهره ها افرادى منظم منسجم متهور در امر بازرگانى مرفه و آرام هستند و مؤسسات عام المنفعه آنها از بينايان مراقبت مى كند. در حال حاضر داعى مطلق بهره ها محمد برهان الدين مى باشد. مقر اصلى داعى مطلق بهره در شهر سورت است اما سالهاست كه در بمبئى سكونت دارد. و توسط عاملين و ساير نمايندگانش بر فعاليتهاى مذهبى تجارى و اجتماعى همه اعضاى جماعت نظارت دارد. در برگزارى تمام مراسم مذهبى ازدواج و مرگ و عقيقه براى نوزادان پسر كسب اجازه او ضرورى است بدون اذن او كسى نمى تواند در مسجد پيش نماز شود. چاپ و انتشار يا ترجمه كتب مذهبى فقط با اجازه او ممكن است همه وجوهات شرعيه و همه اموال و اوقاف جماعت بهره در اختيار و تصرف شخص داعى است. او در قصر باشكوهى در منطقه اعيان نشين بمبئى بنام مالابل هيل زندگى مى كند و از زمانى كه محمد برهان الدين رهبرى اين فرقه را برعهده گرفت بدعتهاى زيادى در آن ايجاد شده است و پيروان او نيز حق هيچ گونه سؤال و اعتراضى را ندارند. از بدعتهاى او مى توان به قرائت عقدهاى دسته جمعى ممنوع بودن مواردى چون عقد ازدواج شركت در انتخابات رفتن به مساجد و تجهيز و تكفين مردگان بدون اجازه وى و تعيين نمودن چندين نوع عوارض و ماليات و... اشاره كرد. اخيرا به دنبال بدعتهاى وى عده اى از پيروانش در هند به مخالفت برخاسته اند. اين فرقه عليرغم قلّت پيروانش از انسجام و يكپارچگى خاصى برخوردار است بطورى كه يكى از مهمترين تشكيلات اجتماعى و مذهبى را در تمام شبه قاره هند دارا مى باشد.
