لطفا منتظر باشید ...
1- از سال 1889 تا 1919 ميلادى
پيدايش صهيونيست در اين مقطع انجام گرفته است.در اواخر قرن 19 مكاتب مبتنى بر ترسيم تحولات سياسى بر مبانى جامعه شناسى مطرح شد.مهمترين اين مكاتب مكتب دوركيم و ماركسيسم بوده است.مكتب نخست به نزد ملت انجاميد و مكتب دوم به نظريه فرا مليتى منتهى شد.دوركيم از يهوديان مى خواست تا در تحولات اجتماعى فرانسه حضورى فعال داشته باشند.اين امر باعث آن شد تا به تدريج آنان به پستهاى حساس دست يابند.با افشاى جاسوس يكى از آنان براى آلمان جو اجتماعى عليه يهوديان بالا گرفت.با مطرح شدن تز دولت ملت جامعه جهانى آن روز به رهبرى انگلستان به اين نتيجه رسيد كه مى بايست منطقه اى را به عنوان سرزمين يهوديان مشخص كند از ميان گزينه هاى مطرح همچون آرژانتين و اوگاندا،فلسطين پذيرفته شد.با پيروزى انگلستان در جنگ جهانى اول دولت انگلستان بخاطر تشكر از همكارى يهوديان رسماً اعلام كرد كه سرزمين فلسطين را به يهوديان واگذار كند.2-از وعده بالفور تا نخستين جنگ اعراب با اسرائي
بر اساس تقسيم سرزمين عثمانى پس از جنگ جهانى اول سرزمين فلسطين تحت قيومت انگلستان درآمد.و با نصب فرماندار نظامى يهودى تلاش شد تا زمينه هاى اشغال اين سرزمين فراهم شود.سكونت يهوديان در مناطق روستايى ونيز خريد زمين آغاز شد و يهوديان توسط دولت انگلستان مسلح شدند.در سال 1963روحانى سورى به نام عزالدين قسام قيام كرد اما بخاطر نداشتن امكانات شكست خورد.جمعيت يهوديان در آن روز 18ميليون و تقريباً برابر با جمعيت اعراب بوده است.بدين خاطر اسرائيل براقى گسترش سرزمين خود را از نيل تا فرات سر لوحه برنامه هاى خود قرار داد.3-از سال 1948تا انتقاد سازش كمپ ديويد سال 1978
در جنگ 1947اسرائيل با فلسطينيان كشورهاى عربى به كمك فلسطينيان برآمدند اما منجر به شكست شد و 40% سرزمين فلسطين به تصرف اسرائيل درآمد.در جنگ بعدى در سال 1948اسرائيل بار ديگر شد 70% سرزمين فلسطين را تصرف كند.در سال 1956جنگ ديگرى بين مصر و اسرائيل درگرفت در اين جنگ فرانسه و انگلستان به كمك اسرائيل شناختند كه باعث اشغال صحراى سينا توسط اسرائيل شد اما با تهديد امريكا اسرائيل عقب نشينى كرد.در اين از اين زمان اسرائيل پى برد قدرت جهانى به امريكا منتقل شده و تكيه گاه خود را از انگلستان به امريكا منتقل ساختند.جنگ بعدى در سال 1967 شكل گرفت كه باعث شكست سخت اعراب شد.رغم حضور مصر،سوريه ،و اردن اسرائيل شبه جزيره سينا،نوار غزه ،كرانه باخترى و بلنديهاى جولان را گرفت.اين جنگ باعث شكست غرور اعراب شد.و جنگ بعدى در سال 1973 به نام جنگ رمضان انجام پذيرفت و برغم پيروزى ابتدايى مصر و سوريه ،حمايت آمريكا باعث شكست مجدد اين دو كشور شد.با اين شكست اين تفكر ايجاد شد كه وقتى قادر به شكست اسرائيل نيستيم پس به ناچار مى بايست تن به صلح بدهيم.اين تفكر از سوى سادات مطرح شد و از آنجايكه مصر پايتخت سياسى جهان عرب است با سازش مصر ساير كشورهاى عربى ترك مخاصمه با اسرائيل را اعلام كردند.با پيروزى انقلاب اسلامى در ايران در سال 1979 معادله به نفع فلسطينيان چرخيد و اسرائيل در واكنش به آن به جنوب لبنان حمله برد و آن را به تصرف خود در آورد.
جنبش هاى فلسطين
در آغاز در سال 1936 قيام عزالدين قسام شروع شد و پس از چندى به شكست انجاميد.با شكست اعراب در جنگهاى مختلف تكيه فلسطينيان به كشورهاى عربى پايان پذيرفت و به پيدايش سازمان آزادى بخش فلسطين (ساف) انجاميد بر اساس تفكر ناسيوناليستى با توجه به مبارزه مسلحانه شكل گرفت.اولين درگيرى آنان جنگ در كرانه باخترى مرز اردن با فلسطين بود كه باعث شكست ارتش اسرائيل شد.با ضميمه شدن كرانه باخترى به اردن فلسطينيان ساكن در آن با توجه به پايگاه مردمى فعاليت هاى سياسى نظامى خود را در قالب گروههاى چپ شكل دادند.اما فقدان تفكر سالمى و برخوردارى از سلاح باعث فساد و غارتگرى در ميان آنان شد و زمينه را براى آزار و اذيت اردنى ها فراهم كرد.تا آنكه در سپتامبر 1970 ارتش اردن در يك حمله غافلگيرانه تمام پايگاههاى فلسطينيان را در محاصره و آنان را قتل عام كرد.و ساطت مصر باعث شد كه فلسطينيان مسلح به لبنان منتقل شوند.با موافقت دولت وقت لبنان مقرر شد آنان در جنوب لبنان و در مرز با اسرائيل مستقر شوند.كه اسرائيل در سال 1982 به جنوب لبنان حمله كرد و فلسطينيان را از آنجا بيرون راند.استراتژى نوين اسرائي
در آغاز كه جمعيت اسرائيل برابر با جمعيت اعراب يعنى 18 ميليون تن بود اسرائيل استراتژى تسلط از نيل تا فرات را در سر مى پروراند.اما با افزايش جمعيت اعراب به 250 ميليون نفر و ثابت جمعيت اسرائيل و نيز عدم مهاجرت يهوديان به اين كشور در تعريف قدرت اختلال ايجاد شد.پس از جنگ نفت بعد نظامى در ساختار دولتها تضعيف شد و اقتصاد وارد عرصه شد.بر اين اساس اسرائيل در نظام نوين بين المللى و تك قدرتى امريكا به جاى اسرائيل بزرگ به محدوده سرزمين فعلى تغيير استراتژى داد.اسرائيل مشاركت با اعراب را دنبال مى كند.شيموز پرز در كتاب «خاورميانه جديد» عنوان مى كند كه اسرائيل با همين جمعيت كنونى مى تواند معجزه اقتصادى كند.مدل او هنگ كنگ در آسياى جنوب شرقى است.
او براى اين هدف نيازمند صلح است.
او معتقدات كه اسرائيل بايد تمام دولتهاى عربى منطقه را متقاعد به صلح و سازش كند با از بازار گسترده آنها براى رشد اقتصادى خود بهره گيرد.پوز ميگويد براى دستيابى به اين هدف و تشكيل بازار مشترك خاورميانه مى بايست پول اعراب با عقل يهود جمع شود تا اين معجزه صورت گيرد.
علت برفى از مقاومتها و واكنش هاى مصر در برابر اسرائيل همين نكته است.
زيرا مصر خود را مركز ثقل و پايتخت سياسى جهان عرب مى داند كه با طرح پرز ديگر اين مركزيت خود را از دست خواهد داد.
انتفاضه و زمينه هاى پيدايش آ
مى دانيم كه جنبش اخوان المسلمين در مصر به رهبرى شخصيتهايى همچون حسن النباء سيد قطب و به شكل گرفت و هدايت شد اين جنبش كه معتقد به اصلاح فردى جامعه مسلمانان است و با حكومتها كارى ندارد.و در واقع طبق اصطلاح سياسى امروز به عنوان حزب تلقى نمى شدند.
زيرا فاقد هرم تشكيلاتى بوده و كسب قدرت را دنبال نمى كردند.
اين حزب در مصر 4ميليون عضو داشت واز استقبال چشمگيرى مواجه بود.
جمال عبدالناصر براى كسب قدرت از آنان استفاده كرد زيرا از ناحيه آنان خطرى براى خود احساس نمى كرد.
اين جنبش در آن سالها با شكستهاى متوالى روبرو شد و رهبران آن نيز - حسن النباء -و پس از آن سيد قطب به شهادت رسيدند.
اين امر باعث رويكرد عافيت طلبى ميان پرچمداران اين جنبش شد.
آنان عملاًجهاد را از سرلوحه برنامه هاى خود حذف كردند.
تا آنكه در سال 1979انقلاب اسلامى ايران به رهبرى امام خمينى (ره)پيروز شد.
پيروزى انقلاب توجه مسلمانان بويژه رهبران جنبش اخوان المسلمين را به خود جلب كرده و آنان را به تفكر در عوامل پيروزى انقلاب واداشت.آنان به اين نتيجه رسيدند كه امام پس از قيام 15خرداد بر غم شكست ظاهرى عقب ننشست و به تكميل انقلاب پرداخت در حال كه اين جنبش با روبرو شدن با شكستها عقب نشينى كرد و جهاد را كنار گذاشت .به دنبال اين بازنگرى آنان شعار «الفريدةاللغائبه» را سر دادند و گفتند اگر اسلام پنج پايه دارد چرا ،جهاد را كنار گذاشته ايم .بدين جهت نام مشترك تمام نهضتهاى اسلامى «الجهاد» است .تلاش اين احزاب و رهبران آنان براى بيدارى مجدد مسلمانان و وادار كردن فلسطينيان به قيام ادامه داشت تا آنكه شيخ احمد ياسين روحانى بر حبشه در شب 27 ماه رمضان از بيت المقدس در حضور بيش از 30هزار فلسطين در خطابه ى آتشين آنان را به نهضت و جهاد همه عليه اسرائيل فراخواندند.او با تمسك به رويات رويدادهاى آخرالزمان به ايرانيان خطاب كرد :اى صاحبان پرچمهاى سياه براى نجات ما به سوى ما آييد.از فرداى آن روز نهضت فلسطينيان با نام «انتفاضه»آغاز شد.و از آنجا كه فلسطينيان تنها با سنگ به مبارزه با ارتش اسرائيل مى پردازند از آنان به «ثورةالحجر »نيز ياد مى شود.
ويژگى انتفاضه مردمى بودن آن است
درست مثل انقلاب اسلامى در ايران كه امام معتقد بود با كودتا يا مسلح كردن گروهى از مبارزان شكست دولت پهلوى ممكن نيست بلكه بايد توده مردم را عليه حكومت شوراند كه چنين نيز كرد و انقلاب اسلامى پيروز شد.انتفاضه كه 9 بيش از چهار سال از شروع آن مى گذرد و اين روزها با ورود پرز به بيت المقدس شدت عجيبى پيدا كرده باعث وحشت اسرائيل و هوادارانش شده و تا حدودى زمينه را براى عقب نشينى اسرائيلى در مذاكرات صلح را فراهم كرده است چنانكه باعث شده براى نخستين بار پس از كمپ ديويد سران كشورهاى اسلامى جنايات اسرائيل را محكوم كرده و خواهان قطع رابطه با آن شوند.لبنا
لبنان سرزمينى كوچك با وسعت 10451كيلومتر مربع و 1خوزستان است و داراى طائفه مذهبى است جمعيت لبنان حدود 15ميليون است كه 12ميليون در خارج از لبنان زندگى مى كنند. لبنان هاريشه هاى تاريخى كهن دارند از دوران فينيقى ها در تمام مديترانه شهرنه داشته و به جهانگردى مشغول بوده اند. چنانكه روحيه جهانگردى همچنان در ميان آنان وجود دارد. در كشورهايى همچون آفريقا ، برزيل ، كلومبيا و تجار لبنانى بخشى از زمام اقتصادى را بدست دارند.لبنان را پايتخت فرهنگى جهان عرب مى شناسند.اكثريت مردم لبنان مسلمان و اقليت آن مسيحى اند.مسيحيت شرقى داراى 12مذهب است كه براى فرد يكتاى مستقل داشته و وابستگى به پاپ ندارند.به استثناى مازوى ها.از آنجا كه لبنان مستعمره فرانسه بود وابستگى مردم لبنان به فرانسه بسيار شديد است.آنان فرانسه را در باور سياسى "ام الحنود"مى نامند دانشگاه لبنان در سال 1866تأسيس شده است كرده و عمده مسئولين منطقه فارغ التحصيل اين دانشگاه ها هستند.90%مطبوعات جهان عرب در لبنان منتشر مى شود و نوعى تكثر دينى مذهبى در ميان مردم اين كشور حاكم است كه بر غم اديان متفاوت تا حدود زيادى در صلح و آرامش كنار يكديگر زندگى مى كنند.نظام سياسى لبنا
نظام سياسى لبنان ناپايدار است.زيرا بنيان آن با دخالت فرانسه پس از ترك به صورت ناعادلانه تنظيم شد به گونه اى كه درست بر عكس هرم جمعيت لبنان رئيس جمهور اين كشور از مسيحيان تحت وزير از لبنان و رئيس پارلمان با كمترين اختيارات از شيعيان انتخاب مى شود.بقيه طوائف نيز از حضور در قدرت محروم اند.اين ناپايدارى در دوران رياست جمهورى شمعون در سال 1958 منجر به جنگ شد.و امريكا به كمك مسيحيان مسلمانان را به شدت سركوب كردند.با ورود فلسطينان معادله جمعيت بهم خورد.در سال 1975 جنگ داخلى لبنان ميان لبنانى ها ،فلسطينى ها ،فالانژها درگرفت .بين سالهاى 77تا 79 آتش بس برقرار شد اما پس از آن مجدداً جنگ ادامه يافت تا سال 82.صور با حمله اسرائيل و با خدمت گرفتن فالانژها فلسطينيان در جنوب لبنان به محاصره در آمدند.و به ناچار از لبنان بيرون رفتند.
خروج فلسطينيان باعث خلأ نظامى ميان مسلمانان شد.
اما خود اين امر باعث شكل گيرى قدرت نظامى شيعيان شد.
با پيروزى انقلاب اسلامى و حمايت همه جانب سپاه تشكل "حزب الله "به جاى تشكل بيمار «امل» نصح گرفت و با در پيش گرفتن عمليات شهادت طلبانه كه باعث عقب نشينى نيروهاى چند مليتى شد اين تشكل از حمايت همه جانبه مردمى برخوردار شد.
مبارزه بى امان حزب الله سرانجام باعث شد كه در ميان همه ناباوريها اسرائيل براى اولين بار شكست تلخى را تحمل كرده و از جنوب لبنان عقب نشينى كند.
سوري
مهمترين بازيگر شامات سوريه است
بخاطر وسعت ،جمعيت ،فرهنگ و سابقه و وضعيت ژئوپلوتيكى سوريه با اسرائيل ترك مخاصمه نكرده است و همين امر باعث تقويت روابط آن با ايران شده است .داراى 10ميليون جمعيت است كه 20%آن علوى است.
قدرت در دست علويان بوده و آنان در چهارچوب نهادهاى حزبى خود را نهادينه كرده اند .
سوريه تا پيش از جنگ جهانى دوم تحت قيوميت مستقيم فرانسه بود.
به اين كشور كشور دكوتا در منطقه خاورميانه مى گويند زيرا عمر دولتها در آن بس كوتاه وقى به 6ماه نمى رسيد تا آنكه در سال 1970حافظ اسد فرمانده نيروى هوايى كودتا كرد.
او به جاى نظام نظامى ،نظام نظامى حزبى را به وجود آورد و اين امر باعث پايدارى اين حكومت تا كنون شده است .
دولت سوريه از پرداختن به مسايل خارجى گرايش نشان مى دهد.
علويان در فرهنگ مكتوبشان +شيعه اثنى عشرى اند بلكه سلمان فارسى را جزء معصومين مى دانند به اين روايت نبوى :السلمان منا اهل البيت .
اما آنان در عمل پايبند به هيچ يك از دستورات دينى نيستيد و معتقدند اين تكاليف از آنان برداشته شده است لذا حج و نماز نمى گذارند.
هر چند برخى از رهبران سوريه به نظاير به هيچ مى آيند.
شمار علويان در تركيه 17ميليون است ظاهراً انقطاع آنان از حوزه هاى علميه و رهنمود علماء باعث اين گمراهى شده است .
حافظ اسد در زمان حيات مقدمات رياست پسرش را باسل را فراهم مى كرد اما او در يك تصادف دانندگى كشته شد و قدرت به فرزند بشّار منتقل شده است .
سوريه با همسايگان خود همچون تركيه و عراق و اردن اختلافاتى دارد.
اختلاف سوريه با تركيه بر سر اين مسايل است
1-كيفيت توزيع آب رودخانه هاى و اشراب سرزمين هاى كشاورزى سوريه .2-پس از عقب نشينى فرانسه از سوريه بر اساس سياست استعمارى دو استان عرب نشين سوريه به تركيه و اگذار شده و هم اينك در اشغال تركيه است كه سوريه هر از چند گاه بر الحاق آنها به خاك خود تاكيد مى ورزد.3-علويهاى تركيه عليه علويهاى سوريه سمپانى دارند.اختلاف سوريه با عراق بيشتر مربوط به نگرش هاى حزبى است.حزب ثعب در سوريه منطقه اى است در حالى كه در عراق شخصى و آرمان گرايانه است.اين در حالى است كه خاستگاه اصلى اين حزب توسط شيل افلق در سوريه بوده است .
كه با كودتاى حافظ اسد عليه رهبران سنتى حزب آنان به عراق گريختند و حكومت بعثى در آنجا تشكيل دادند.
اردن مخالفان سوريه را پناه داده و سوريه نيز مقابله به مثل كرده است .
رابطه سوريه با لبنان رابطه اتحاد با تسلط سوريه است به گونه اى كه قى رئيس جمهور در لبنان با تأييد سوريه تعيين مى شود.
البته سوريه درلبنان سياست مشخصى را دنبال نكرده و بيشتر به فكر منافع خود و حفظ حاكميت خويش بوده است.
در ماجراى فلسطين سوريه به حداقل قانع شده و آن بازگشت بلنديهاى جولان به سوريه است.
اين درخواست هر چند حداقل است اما از آنجا كه به حق مى باشد مورد تأييد جمهورى اسلامى ايران مى باشد.
ارد
اردن فاقد لوازم متعارف براى اعلاف به عنوان كشور است زيرا نه واجد سرزمين مطلوب بوده و نه از جمعيت مناسبى برخوردار بوده است زمين آن كويرى بود به استثناى آباديهاى محدود در كنار رود اردن و جمعيت آن زير نيم ميليون .اما سياست استعمارى اين منطقه را به عنوان يك كشور معرفى كرد و پسر دوم شريف حسين به نام عبدالله را به منطقه امّان آورد و حكومت او را بنيان گذاشت .در سال 1958شعبه دوم حكومت هاشمى در عراق سركوب شد.
تا سال 1989فرمانده ارتش اردن و بسيارى از اخوان آن انگليسى بودند.
پس از جنگ 1984اردنى ها به عكس توافقنامه كرانه باخترى را ضميمه خاك خود كردند.
در حال حاضر تمام فلسطينيان اين منطقه بخاطر سياست استهلاك جمعيت فلسطينيان داراى تابعيت اردن هستند.
اردنى ها در سال 1970 در سپتامبر سياه در راستاى منافع غرب به پايگاههاى فلسطينيان هجوم آورده و آنان را قتل عام كردند.
اردن از نظر اقتصادى رشد چندان ندارد و تنها درآمد آن از راه صادرات فسفر است .
اردن پس از سازش كمپ ديويد نه تنها وارد صلح و آشتى با اسرائيل شد بلكه فراتر از مصر درصدد همگرايى با اسرائيل برآمد.
و تلاش كرد آن را به سطوح اجتماعى مردم سرايت دهد.
همينك روزانه بيش از توريست اسرائيلى با اسكورت ارتش اردن بافت فلسطينى اين كشور از اردن بازديد مى كنند.
مص
سرزمين استان و تمدن خيز است .پس از فتوحات اسلامى دولت فاطمى در آن تشكيل شد كه بافت فرهنگى اين كشور شده است .
در قرن 18به رهبرى محمدعلى پاشا طى قيامى همه جانبه از دولت عثمانى جدا شد و باعث عقب نشينى دولت عثمانى تا منطقه انطاكياى شمالى شد كه با اولتيماتوم روسيه عقب نشينى كرد.
در جنگ هاى صليبى به رهبرى صلاح الدين ايوبى فلسطين را آزاد كرد.
در دوران ناپلئون با ابراز حسن سعى در نفوذ در دولت مصر داشت.
مصر كشور فرهنگى است عمده شاعران و داستان نويسان عرب همچون طه حسين ،نجيب محفوظ مصرى هستند.
از آنجا كه از دوران فاطمى كه سودان و شامات جزء خاك مصر بود .
اين كشور همسايگان خود نفوذ داشت و اين نفوذ را همچون حفظ كرده است آن را پايتخت سياسى جهان عرب مى شناسند .
اولين حزب در جهان عرب به نام اخوان المسلمين در مصر تشكيل شد.
با ورود سادات به صلح تمام منطقه وارد سازش شدند.
سودان در قرن 20از مصر جدا شد.
مصر در شاخ آفريقا و در سازمان وحدت آفريقا نقش كليدى دارد.
مصر داراى 65ميليون نفر جمعيت و در ميان غير متعهدها پس از نيجيريه پر جمعيت ترين كشور است.
از نظر اقتصادى مصر جزء كشورهاى فقير است 2ميليارد دلار كمك از امريكا دريافت مى كند.
حوزه هاى علميه در مصر
در ميان مذاهب اربعه جمعيت حنبلى ها 10ميليون نفر است كه عمدتاً در عربستان زندگى مى كنند و مالكى ها 20ميليون نفرند كه بيشتر در مغرب و شمال آفريقا هستند.
و باقيمانده اهل سنت تابع شافعى و حنفى هستند.
تقريبا آسيا تابع مذهب حنفى و آفريقا شافعى اند.
با توجه به گرايش عقلانى در اين دو مذهب كه تا حدودى با شيعه همگرايى دارند زمينه براى معرفى و رشد شيعه در ميان آنان فراهم بوده است.
از دوران فاطميان بخاطر همين تسامح دينى حوزه عليه آنها با نام حضرت زهرا(س) (الازهر)شكل گرفت و مذهب اهل بيت تدريس مى شد كه البته در دوران شيخ شلتوت مذهب فقه جعفرى و زيديه به عنوان در مذهب رسمى اعلام و در اين دانشگاه رسماً تدريس شد.
مصر حوزه جهان عرب است.
مهمترين علماى حنفى ،حنبلى و...فارغ التحصيل الازهرااند.
الزهرا بخاطر نكات علمى در جهان عرب از نفوذ سياسى فرهنگى خوبى در ميان مسلمانان وقى دولت مصر برخوردار است.
مصر در اتحاديه 2+6 در امنيت خليج فارس شركت كرد و بخاطر كسب درآمد اقتصادى و جاى پا درميان كشورهاى عربى منطقه تلاش مى كند.
عمده رسانه هاى جهان عرب در دست لبنان و مصر است .
و 99% نياز سينمايى منطقه توسط مصر تأمين مى شود و زبان مصرى شناخته ترين لهجه درميان كشورهاى عربى است.
