ديدگاه صاحب نظران - آزادی بیان (6) نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

آزادی بیان (6) - نسخه متنی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

ديدگاه صاحب نظران

علماء دانشمندان اسلامى نيز همواره بر آزادى بيان پاى فشرده و آن را حق خدا دادانسان و موجوب شكوفا شدن استعدادهاى انسانى و رشد تفكراسلامى دانسته اند و در حد توان اجازه نداده اند كه برخوردهاى خشن و به دوراز منطق جايگزين منطق واستدلال گردد:

مرحوم نائينى دراين زمينه مى فرمايد:

آزادى قلم و بيان و نحوهما... كه از مراتب آزادى خدادادى است . حقيقتش عبارت از رها بودن از قيد تحكمات طاغوت و نتيجه مقصوداز آن بى مانعى از موجبات تنبيه ملت و باز شدن چشم و گوش امت و پى بردنشان به مبادى ترقى و شرف استقلال وطن و قوميت شناسى واهتمامشان در حفظ دين و تحفظ بر قاموس اكبر وانس واتحادشان درانتزاع حريت موهوبه الهيه واستنقاذ حقوق مغصوبه مليه و برخورد نشان به تحصيل معارف و تهذيب اطلاق واستكمالات نوعيه و وظيفه وامثال ذلك است 34 .

امام خمينى رضوان الله تعالى عليه در پاسخ سوال روزنامه هلندى دى ولت گرانت كه مى پرسد: در جمهورى اسلامى حقوق اقليتهاى مذهبى و نژادى و سياسى چه خواهد بود؟ آيا حزب كمونيست آزاد خواهد بود؟

مى فرمايد:

[ اسلام پيش از هر دنى و بيش از هر مسلكى به اقليتهاى مذهبى آزادى داده است . آنان نيز بايداز حقوق طبيعى خودشان كه خداوند براى همه انسانها قرار داده است بهره مند شوند ما به بهترين وجه از آنان نگهدارى مى كنيم . در جمهورى اسلامى كمونيست ها نيز در بيان عقايد خود آزادند] 35 .

شهيد مطهرى نيز با برخورد منطقى باافكار مخالف رااز راههاى حسات اسلام دانسته مى فرمايد:

در آينده هم اسلام فقط و فقط با مواجهه صريح و شجاعانه با عقايد وافكار مختلف است كه مى تواند به حيات خودادامه دهد. من به جزانان و طرفداران اسلام هشدار مى دهم كه خيال نككند راه حفظ معتقدات اسلامى جلوگيرى ازابراز عقيده ديگران است .ازاسلام فقط با يك نيرو مى شود پاسدارى كرد و آن علم است و آزادى دادن به افكار مخالف و مواجهه صريح و روشن با آنها 36 .

شهيد بهشتى در برخورد با گروههاى گوناگون مخالف مى فرمايد:

[...اما با گروههاى ديگر كه آنها را به دو دسته اصلى تقسيم كرده ايم : يك دسته آنهايى كه ضداسلام نيستند هرچند طبق اسلام . هم نيستند كه گفته ايم : آنها آزادند اما با آنها
مبارزه فكرى خواهيم داشت . ما نقد خواهيم كرد مواضع آنها را وانتقاد و رد خواهيم نموداما بااستدلال .

و يك دسته آنهايى كه ضداسلامند ولى بر روى جمهورى اسلامى شمشير نمى كشند كه آنها آزاديهايى دارند و سخت آنها را باانتقاد خواهيم كرد.

و يك عده آنهايى كه ضداسلامند (ولو به نام اسلام ) و بر ضد جمهورى اسلامى توطئه مى كنند و حتى شمشير مى كشند كه اينها را دولت اسلامى بايد غير قانونى اعلام كنند] 37 .

رهبر معظم انقلاب حضرت آيه الله خامنه اى جامعه اى را اسلامى مى داند كه صاحبان انديشه هاى مختلف بتوانند آراء وافكار خود را بيان كنند.

[ همه مومنان به انقلاب بايد بدانند فضاى جامعه اسلامى فضاى بازى است فضايى است كه صاحبان انديشه هاى مختلف مى توانند سخن و عقيده خود راابراز كنند. در مقابل حجت و دليل قاطع هيچ انديشه اى نمى تواند تاب مقاومت بياورد. به جنگ افكار رفتن فقط با بيان و فكر وانديشه ممكن است] 38 .

حدود آزادى

از مطالب گذشته روشن شد كه اسلام آزادى بيان و قلم را براى همگان در جامعه اسلامى پذيرفته است ولى حدود و مقرراتى را براى آن مشخص كرده است .اين محدوديتها شرايط بيش از آن كه مقرراتى باشد دست و پاگير و سانسورى تحمل ناپذير دستورالعمل هايى است در راستاى استفاده بهتراز آزادى كه در صورت عدم رعايت آن نه تنها آزادى همگان در جامعه تحقق پيدا نمى كند كه به مقوله ضدارزش نبديل خواهد گرديد و هرج و مرج فرهنگى و فساد و عدم اعتماداجتماعى همه جا را فرا خواهد گرفت . دراينجا به اهم محدوديت هايى كه اسلام براى آزادى بيان ذكر كرده اشاره مى كنيم .

1. ممنوعيت اضلال

اسلام چون براى رشد و هدايت انسانها اهميت ويژه اى قائل است نسبت به گمراهه شدن انسانها وافساد جامعه بى تفاوت نيست بنابرايت نسبت به انتشار عقايد وافكارى كه سلامت جامعه را تهديد مى كند حساسيت نشان داده واز آن جلوگيرى مى كند معناى اين سخن جلوگيرى اسلام از آزادى ارائه آراء نيست كه اسلام خود از برخورد آراء و طرح نظريات مخالف استقبال مى كند بلكه مقصودايجاد محيطى است سالم و به دوراز هياهو در راستاى بهتر روشن شدن حقايق و سخن حق است نه اضلال و گمراه نمودن انسانها. براى رسيدن به چنين محيطى طبيعى است كه بايد هر صاحب فكرى امور ذيل را رعايت كند.

/ 13