ميرزاى شيرازى بزرگ
آية اللّه سيد محمدحسن شيرازى رضوان اللّه تعالى عليه از شخصيتهاى برجسته اسلام است. وى در انديشه دينى و معنوى و سياست زمان خود و پس از آن اثر بسيار مهمى گذارد.او در پانزدهم جمادى الاولى سال 1230 ـ 1312هـ .ق . در شيراز متولد شد. در كودكى پدر خويش را از دست داد.ميرزا بر اثر هوش سرشارى كه داشت در هشت سالگى مقدمات را به پايان رساند و در دوازده سالگى در درس شرح لمعه شيخمحمدتقى صاحب حاشيه بر معالم شركت جست. مدتى بعد به اصفهان كوچيد. و در اصفهان از محضر درس ميرسيد حسن بيدآبادى معروف به مدرس بهره برد. پيش از بيست سالگى به كسب اجازه از ايشان نايل گرديد.
ميرزا در سال 1259 وارد عتبات شد و در نجف از استادانى چون: صاحب جواهر صاحب انوارالفقاهه و شيخ انصارى و در كربلا از درس سيد ابراهيم صاحب ضوابط بهره ها برد11.صاحب جواهر در باره وى مى نويسد:(خداوند متعال قوه اجتهاد به او عطا فرمود و او را به عنوان پرچم هدايت بندگان و امين در شهرها و مروّج مذهب شيعه و كفيل فرزندان آنها برگزيد...12)
ميرزاى شيرازى داراى حافظه اى قوى بود به گونه اى كه بيشتر آيات قرآن را حفظ داشت و به نهج البلاغه ومسائل اخلاقى اهتمام مى ورزيد.سيد محسن امين در باره مقام علمى و اخلاق و تقواى وى مى نويسد:(او عالمى امامى فقيهى ماهر محققى دقيق بود. رياست دينى عموم مردم را به عهده داشت. ورِع و با تقوا بود. داراى عقل صائب و فكر ثاقب و آينده نگر و حسن تدبير و سعه صدر اخلاق خوب و فراست و كرامت بود به گونه اى كه به بزرگتر از خود احترام مى كرد. و كوچكتر از خود را مورد عنايت قرار مى داد. با ضعفا و فقرا رفق و مدارا داشت.)13
بعد از مرگ شيخ انصارى در سال 1281هـ . ق. به پيشنهاد عدّه اى از شاگردان مبرّز شيخ مرجعيت شيعه را پذيرفت. در شعبان 1291هـ . ق. نجف را به مقصد سامراء ترك كرد. دوران مرجعيت مرحوم ميرزا حدود 21 سال طول كشيد مقلدان بسيار داشت: عرب فارس ترك هندى و...از محضر وى بسيارى از دانشوران و فاضلان بهره بردند. امّا به تعداد كمى از آنان اجازه اجتهاد داد.