عالمان اسوه در نگاه امام خمینی (2) نسخه متنی

دربار بسيار تلاش مى كند كه ميرزا را قانع كند. از اين روى منافع قرارداد را براى ايشان برمى شمارد.ولى ميرزا قانع نمى شود و به ضررهاى آن دقيقاً وقوف دارد. بدين جهت وقتى تذكرات خيرخواهانه خود را به دربار بى نتيجه ديد تصميم نهايى خود را گرفت و فتواى تاريخى خود را صادر كرد.

متن فتوا صبح روز پنج شنبه اول جمادى الاولى سال 1309هـ .ق. برابر با 12 آذر 1270هـ .ش.به تهران رسيد بدين شرح:

(بسم اللّه الرحمن الرحيم.

اليوم استعمال تنباكو و توتون بأى نحو كان در حكم محاربه با امام زمان است.
حرّره الاحقر محمدحسن الحسينى16.)

تا اين كه فتواى تاريخى ميرزا به تهران رسيد ايران تكان عظيمى خورد. واعظان وخطيبان در بازارها مساجد مجامع و... فتوا را به مردم اعلان كردند. انتشار حكم زعيم مسلمانان در ايران و حمايت سراسرى علما و مردم از آن باعث گرديد كه قرارداد ننگين انحصار تنباكو ملغى اعلان گردد و ضربه شديدى به توسعه طلبيهاى استعمار انگليس وارد شود.
امام خمينى در موارد فراوانى از حركت و فتواى افتخارآفرين ميرزا تجليل كرد و به تجزيه و تحليل نكات قوت و نتايج آن پرداخت. ايشان ميرزاى بزرگ را به عنوان اسوه جهاد و سياست به جامعه اسلامى ايران شناساند.

در سال چهل و يك در يكى از سخنرانيهاى خود چنين اظهار مى دارد:

(هميشه علما و زعماى اسلام ملت را نصيحت به حفظ آرامش مى كردند. خيلى از زمان ميرزاى بزرگ مرحوم حاج ميرزا محمدحسن شيرازى نگذشته است. ايشان با اين كه يك عقل بزرگ متفكر بود و در سامره اقامت داشت در عين حال كه
نظرشان آرامش و اصلاح بود لكن وقتى ملاحظه كردند براى كيان اسلام خطر پيش آمده است و شاه جائر آن روز مى خواهد به وسيله كمپانى خارجى اسلام را ازبين ببرد اين پيرمرد... ناچار شد سلطان مستبد را نصيحت كند. مكتوبات او هم محفوظ است. آن سلطان گوش نمى داد و با تعبيرات سوء و بى ادبى به مقام شامخ عالم بزرگ روبه رو شد تا آن جايى كه آن عالم بزرگ مجبور شد يك كلمه بگويد كه استقلال برگردد17.)

در اين گفتار امام در تحليل نهضت ميرزا دو نكته در خور درنگ است:

1 . عالمان دين از جمله ميرزا هميشه حافظ استقلال ايران بوده اند.

2 . ميرزا عقل بزرگ بود.