در انتخابات 1991 حزب ناسيونال 168 كرسى، عوامى ليگ 88 كرسى و جاتيا (برهبرى ارشاد) 35 كرسى و جماعت اسلامى 18 كرسى بدست آوردند و خانم خالده ضياء به نخست وزيرى رسيد. در نظام حكومتى بنگلادش نخست وزير در راس قوه مجريه قرار دارد وى توسط فراكسيون اكثر مجلس براى 5 سال برگزيده مى شود رئيس جمهور نقش دوم را داراست. او حق انحلال مجلس را دارد و قضات را او بر مى گزيند.مجلس بنگلادش داراى 300 نماينده مى باشد كه با راى مردم برگزيده مى شود و 30 نماينده نيز از قشر زنان توسط نمايندگان انتخاب مى شوند، رئيس قوه قضاييه كفيل رياست جمهورى است. بنگلادش داراى چهار ايالت: چيتاگنگ، داكا، خولنا، و راجشاهى است و داراى 21 شهرستان است. 90 شهردارى و 21 كلانترى دارد. از 1991 نظام پارلمانى در بنگلادش بجاى سيستم رياست جمهورى رايج گرديد.
احزاب
حزب ناسيوناليست در سپتامبر 1978 توسط ضيا الرحمن تاسيس شد و هدف آن برقرارى دموكراسى و حمايت از انتخابات بود. اين حزب در انتخابات 1979 فقط توانست 49 كرسى مجلس ايالت را بخود اختصاص دهد. اما بعد از حدود يك دهه مبارزه با حكومت هاى نظامى و غير نظامى در 1991 موفق به حزب 172 كرسى مجلس ملى شد و بيگم خالده ضياء به نخست وزيرى رسيد.
عوامى ليگ
عوامى ليگ در 1949 بعنوان پيش آهنگ حركت آزادى بخش ملى پا به عرصه وجود نهاد. او در واقع جناحى كندرو از مسلم ليگ بود و طلايه دار ناسيوناليسم. ابتدا شعار اسلام ميداد اما در 1950 لغت اسلام را حذف كرد و زمينه جذب غير مسلمان را نيز فراهم ساخت. شعار «ناسيوناليسم- دموكراسى، سكولاريسم و سوسياليسم» سرلوحه عوامى ليگ و بعنوان «مجيبيم» شناخته شد. عوامى ليگ خواستار استقلال بنگلادش بود - در مجلس ايالتى 1970 توانسته 288 بدست آورد. اين حزب به دوستى با هند و شوروى شهرت داشت. (در انتخابات سال گذشته حسينه واجد به نخست وزيرى رسيد.)
مسلم ليگ
اين حزب در 1946 در داكا تاسيس شد. كه مورد مخالفت بنگال هاى ناسيوناليست واقع شد لذا در انتخابات 1954 فقط توانست از 300 كرسى ايالت پاكستان شرقى 9 كرسى حاصل كند. بعد به دو جناح محافظه كار طرفدار ابوبرخان و ننه مردنى از ايوب تقسيم شد و در 1971 بعد از استقلال سران هر دو گروه دستگير شدند (چرا كه حزبى اردو زبان و وارداتى و طرفدار پاكستان غربى دانسته مى شد). در 1976 مجدداً متحد شدند و از اسلام كمى فاصله گرفته و طرفدار حكومت اسلامى نبودند در انتخابات 1977 در مناطق شهرى بيشتر از روستائى راى آوردند.
جماعت اسلامى
در 1941 در لاهور برهبرى سودورى پا به عرصه وجود نهاد و شعبه آن در 1969 در بخش شرقى تاسيس شد و در انتخابات 1970 بدليل جرضه پاكستان Ji فقط توانست /4 كرسى ايالتى را كسب كند. (اين حزب هم پاكستانى دانسته شد). در قضيه استقلال از ارتش پاكستان حمايت كرد و پس از استقلال ممنوع و رهبر آن غلام اعظم به پاكستان گريخت. در 1978 با باز شدن جو سياسى غلام اعظم به بنگلادش بازگشت و فعاليت را آغاز كرد و در انتخابات 1990 توانست جمعاً 20 كرسى بدست آورد. (18 كرسى + 2 كرسى زنان).
حزب جانال (حزب مردم)
در 1983 توسط ژنرال ارشاد تاسيس شد اصول اساسى 1- ناسيوناليسم 2- ايدئولوژى ارزشهاى اسلامى 3- دموكراسى 4- ترقى. در 1986 بهمراه 5 حزب متحد خود حزب جانيادال (حزب ملى) را تشكيل داد كه در انتخابات 1986 از 300 كرسى 153 كرسى را كسب كرد. باضافه 30 كرسى زنان و ارشاد كننده وزير شد.
حزب كمونيست
در 1948 تاسيس شد با ديدگاه ماركسيسم، لنينيم، بعد از استقلال از عوامى ليگ حمايت كرد. اغلب رهبران اين حزب هندو هستند. در انتخابات ها موفقيتى كسب نكرد.
حزب آزادى
اين حزب در 3 اوت 1987 توسط شمارى از نظاميان بازنشسته كه در قتل شيخ مجيب دست داشتند با هدف ادامه آرمان انقلابى خود با تماميت ارضى و استقلال ملى متكى به نظام قرآن و سنت رهبر فاروق الرحمن. در 1990 به حزب ناسيوناليست پيوست كه به جهت عناد با عوامى ليگ انجام شد. اما با اصلاحيه 12 و عوامى ليگ را عامل هند خواند و جدا شد. ولى به تنهايى نتوانست موفقيتى در انتخابات حاصل كند. - سيستم حكومتى پارلمانى و شبيه پاكستان است. مجلس 300 كرسى مردان و 30 كرسى زنان دارد. در 1992 نيروهاى سه گانه 106500 پرسنل داشته. ابزار جنگى عمدتاً چينى و بعضاً انگليسى و روسى مى باشند.
روابط با ايران
در 1974 زنانى كه پاكستان در لاهور در جريان كنفرانس اسلامى بنگلادش را برسميت شناخت ايران نيز بنگلادش را برسميت شناخت. و متعاقباً روابط سياسى و غيره آغاز شد.در جريان انقلاب اسلامى بنگلادش سياست سكوت را در پيش گرفت و در ارتباط با جنگ تحميلى بى طرف بود.از زنان ژنرال ارشاد 1982 كه فشار بين المللى بر ايران بود روابط با ايران سود و روش «كج دار و مريض» در زنان خانم خالده ضياء به روابط رو به بهبود رفت و رفت و آمدهايى صورت گرفت و موافقت نامه هاى اقتصادى منعقد گرديد. واردات عمدتاً نفت از ايران در 9-1998 به ميزان 1052 ميليون تاكا و ميزان صادرات به ايران 499 نفت و چاى ميليون تاكا بوده است. در دهه /60 ده هزار كارگر بنگلادشى بطور غير قانونى در ايران كار مى كردند.
حزب مردم
حزب مردم پاكستان در دهه شصت پا به عرصه وجود گذاشت. بنيانگذار آن ذولفقار على بوتو نخست وزير اسبق پاكستان بود كه در سالهاى آغازين دهه 80 توسط حكومت نظامى پاكستان اعدام گرديد. حزب مردم در آغاز حزب چپ بود و با شعار «نان- مسكن- لباس» و همچنين «اسلام دين، سوسياليزم اقتصاد ما و دموكراسى سياست ما و مردم منشا قدرت ما» شروع به كار كرد كرد و توانست در طول حدود يك دهه بصورت حزبى فراگير در سراسر پاكستان نفوذ كند. بطوريكه در انتخابات 1971 پاكستان اين حزب با كسب اكثريت كرسى هاى مجلس ملى توانست حكومت را بدست گيرد و بانى حزب ذوالفقار على بوتو به نخست وزيرى پاكستان برگزيده شد. بعد از قتل ضيا الحق و باز شدن فضاى سياسى حزب مردم به رهبرى خانم بى نظير بوتو دختر ذوالفقار على بوتو موفق شد در انتخابات 1988 و 1993 پاكستان به حكومت برسد و خانم بوتو به نخست وزيرى برگزيده شود. حزب مردم با ائتلاف با چند حزب ديگر در حال حاضر حكومت پاكستان را در دست دارد. ليكن با متلاشى شدن بلوك شرق و كمونيسم حزب مردم پاكستان نيز در گرايش و شعار خود تجديد نظر كرده و اينك بجاى اقتصاد سوسياليستى به اقتصاد باز اعتقاد دارد و در طول حكومت خود در سه سال گذشته تقريباً كليه مراكز صنعتى و اقتصادى كه توسط على بوتو ملى اعلام شده بود به بخش خصوصى واگذار گردد. در حال حاضر چهار چوب اقتصادى مورد قبول حزب مردم و حكومت خانم بوتو چهار چوبى است كه بانك جهانى و صندوق بى المللى پول ترسيم مى نمايد. بدليل چرخش فاحش حزب مردم در استراتژى خود در سال هاى گذشته افراد قديمى و كار كشته حزب مردم كه جزء بنيانگذاران بوده اند (همچون غلام مصطفى جاتوئى - يحيى بختيار-) از اين حزب كناره گيرى كرده اند. بيشترين پايگاه مردمى اين حزب فعلاً در ايالت سند مى باشد و بيشترين كرسى هاى حاصل شده از اين استان مى باشد. استان رنجاب از اين لحاظ در درجه دوم قرار دارد و در ايالت هاى سرحد و بلوچستان حزب مردم داراى پايگاه ضعيفى است.نكته قابل ملاحظه كه لازم است راجع به اين حزب ذكر گردد، اسلام ستيزى آن مى باشد. خانم بى نظير در سال هاى حكومت خود كشور پاكستان را بعنوان «خط مقدم مبارزه با بنياد گرائى» اعلام كرد تا بتواند تاليف قلوب اريكا را نموده و امتيازاتى را كسب نمايد. اين موضع بى نظير شديداً مورد اعتراض گروه هاى مذهبى و اسلامى پاكستان واقع شده است.
حزب مسلم ليگ
حزب مسلم ليگ در مقايسه با ساير احزاب پاكستان سابقه اى طولانى تر دارد و تاريخچه آن به 1906 يعنى سالهاى قبل از استقلال پاكستان بازى گردد. محمد على جناح كه در پاكستان بعنوان «قائد اعظم» از وى نام برده مى شود جز سه دسته نهضت استقلال پاكستان و بانى حزب مسلم ليگ بشمار مى رود. اين حزب با گرايش هاى اسلامى توانست در مسلمين شبه قاره نفوذ و آنها را متشكل به مجتمع نموده و به مبارزه با حاكميت وقت هند بكشاند و نهايتاً در 1947 كشور پاكستان (متشكل از پاكستان فعلى و كشور بنگلادش) با عنوان پاكستان شرقى و غربى را از هند جدا و بصورت يك كشور مستقل در جغرافيايى جهان نمايان سازد. لذا بايد مسلم ليگ را مادر پاكستان خواند. اين حزب در طول نزديك به يك قرن فراز و نشيب هاى فراوانى را پشت سر نهاده انشعابها و ائتلافهاى فراوانى داشته و چندين بار سران مسلم ليگ موفق شده اند حكومت پاكستان را بدست گيرند. از جمله ژنرال ضيا الحق كه در اواخر دهه 70 با يك كودتاى نظامى حكومت را بدست گرفت متعاقباً خود و كابينه اش را مسلم ليگى خواند و رياست حزب مسلم ليگ را بدست گرفت. محمد نواز شريف كه بعنوان شاگرد سياسى ضياء الحق خوانده مى شود نيز بعد از مرگ ضيا الحق به رياست مسلم ليگ رسيد و در انتخابات 1990 پاكستان موفق شده با تشكيل ائتلافى موسوم به IjI «يا اتحاد جمهورى اسلامى» حكومت را بدست بگيرد. اما در انتخابات 1993 ائتلاف حزب مردم بر او پيروز شد و اينك مسلم ليگ بعنوان (فراكسيون) جناح مخالف در مجلس ملى عمل مى نمايد. بيشترين طرفداران اين حزب در ايالت پنجاب مى باشد در ساير ايالات طرفداران ناچيزى دارد. قابل ذكر است كه اين حزب توانسته با ائتلاف با بعضى احزاب ديگر حضور خود در مجالس ايالتى را بعنوان جناح مخالف حفظ كند. در پاكستان جناح هاى ديگرى از مسلم ليگ وجود دارد كه عبارتند از مسلم ليگ پيرپگارا به رهبرى فردى متنفذ بنام «پيرپگارا». اين جناح كه با نام Functional Muclim League معروف است فقط در بعضى نقاط ايالت سند داراى طرفدار مى باشد و صرفاً موفق گرديده يك نفر نماينده در مجلس ايالتى سند داشته باشد و شخص پيرپگارا نيز به عنوان «سناتور» به مجلس سنا راه يابد.مسلم ليگ قيوم نيز يكى ديگر از اين حزب مى باشد. جناح قيوم داراى پايگاه مردمى قابل ذكرى نيست و صرفاً شخص «عبد القيوم خان» بعنوان يك شخصيت سياسى مورد قبول مطرح است. جناح «حامد ناصر چتهه» يكى ديگر از جناح هاى فعلى مسلم ليگ مى باشد. اين جناح بعد از جناح نواز شريف متنفذترين جناح مى باشد كه توانسته چندين نفر نماينده در مجلس ملى و مجلس ايالتى پنجاب داشته باشد. اين جناح با حزب مردم موتلف گرديده و در حكومت فعلى پاكستان شريك مى باشد. بايد افزود نقش فعلى گروه «چتهه» در حكومت پاكستان نقشى است حساس بدين معنى كه اگر اين جناح از حمايت حزب مردم كناره گيرى كند حكومت حزب مردم در معرض سقوط قرار مى گيرد.
جماعت اسلامى
جماعت اسلامى در 26 اوت 1941 در منزل مولانا ابو الاعلى مودورى پا به عرصه وجود نهاد. استراتژى جماعت اسلامى برقرار ذيل بيان گرديده است. «تمام نظام زندگى انسان اعم از فكر و نظر، عقيده و خيال، اخلاق و رفتار، تعليم و تربيت، فرهنگ و تمدن» و مسائل اجتماعى، سياست، روابط خارجى، جنگ و صلح تماماً بايد بر اساس بندگى خدا و «راهنمايى هاى انبياء (ع) بنا نهاده شود».حزب جماعت اسلامى با ديدگاه هاى كاملاً اسلامى با گرايش تسنن ديوبندى جزء پيروان اخوان المسلمين به حساب مى آيد و با مبارزات سياسى خواستار پياده كردن اسلام در پاكستان مى باشد. اين حزب هميشه از نهضت هاى آزادى بخش اسلامى جهان خصوصاً از مبارزين كشمير، مسلمين فلسطين، مسلمين لبنى و... حمايت معنى، سياسى و مالى كرده است. رهبرى جماعت اسلامى در بدو پيروزى انقلاب اسلامى به همراه هيئتى به محضر حضرت امام رسيد و پيروزى انقلاب را تبريك گفت: اين حزب همراه با ايرادات و گله هايى كه دارد تا كنون از انقلاب اسلامى در ايران حمايت كرده است. اين حزب بزرگترين و متشكل ترين حزب اسلامى در كشور پاكستان مى باشد. گرچه در طول سالهاى عمر خود نتوانسته حضور قابل توجه اى در پارلمان داشته باشد ليكن به دليل گسترش نفوذ در دستگاه هاى دوستى و مردمى پاكستان هميشه موفق بود در مراحل مختلف از بسيارى از انحراف هاى حكومتى در بعد سياست خارجى و داخلى جلوگيرى بعمل آورد. اين حزب در زمان حكومت نظامى ضياء الحق به لحاظ شعارهاى اسلامى او يار و مددكار ضياء الحق بود. جماعت اسلامى روابط هسته اى با سعودى دارد ليكن به مشكل مى توان آن را حزبى دست نشانده سعودى دانست بلكه بايد گفت: حزبى است كه مى توان از بسيارى الگوى سعودى الهام بگيرد. در حال حاضر اين حزب داراى 2 نماينده در مجلس ملى 2 نماينده در سنا و تعداد انگشت شمارى همكار و سمپات در مجالس ايالتى دارد.
احزاب
ام. كيو. ام
پس از 1947 كه پاكستان از هند جدا شد عده ى كثرى از مسلمين هندى به عشق زيستن در ديار مسلمين و در اولين كشورى كه بنام اسلام بر جغرافياى جهان ظاهر گرديده راهى پاكستان شده و هجرت آغاز كردند. مقصد اين مهاجرين بدليل موقيت مناسب اقتصادى كراچى اين شهر قرار داشت لذا اندك اندك شهر دويست هزار نفرى كراچى (در 1947) پر جمعيت شد تا اينكه در حال حاضر به 12 ميليون نفر رسيده است. به همين دليل رهبريت حزب ام كيو ام معتقد است در حال حاضر بيش از 75% ساكنين كراچى را مهاجرين تشكيل مى دهند حكومت هايى كه در طول تاريخ پاكستان بر سر كار آمدند و خصوصاً حكومت ذوالفغار على بوتو اين مهاجرين را عملاً و به طور غير علنى رسماً شهروندان درجه 2 به حساب مى آورند و به همين دليل اين جمعيت به حقوق مساوى اجتماعى و سياسى خويش دست نمى يافتند. از اوايل دهه 1980 ميلادى جوانى از اين جمعيت به پا خواست و شعار دفاع از حقوق مهاجرين سر داد و در دانشگاه و دانشكده ها گروه دانشجو «آل پاكستان مهاجر ستيودنت ارگانيزيشن» را تشكيل داد. در اواسط دهه 1980 يعنى زمانى كه ژنرال ضياء الحق زمام حكومت نظامى را به دست داشت بر آن شد كه تشكيلاتى از مهاجرها رشد كند تا بدينوسيله بتواند قدرت مردمى حزب مردم را در ايالت سند بشكند. لذا بطور غير مستقيم و از طريق تشكل هاى مخفى به تقويت آنها پرداخت. الطاف حسين در سال 1985 موجوديت حزب ام كيو ام يا نهضت قومى مهاجر را هدف تقويت مهاجرين و دفاع از حقوق مهاجرها بوجود آورد. اين حزب به سرعت رشد كرد و الطاف حسين به عنوان رهبر بلامنازع مهاجرها در صحنه سياسى اجتماعى پاكستان ظاهر شد. اين حزب در انتخابات 1988 توانست 28 كرسى از (حدود 100 كرسى) مجلس ايالتى و 14 كرسى از جمع كرسى هاى مجلسى ملى را به خود اختصاص دهد و با ائتلاف: مسلم ليگ نواز شريف در حكومت ايالتى و فدرال سهيم گرديد ليكن بدليل تند روى هاى الطاف حسين كه گفته مى شود خواستار تشكيل استانى مستقل و يا بقولى خواستار كشورى مستقل مى باشد با ارتش پاكستان درگير و به همين دليل ارتش از حدود سه سال و نيم قبل تصميم به سركوبى اين حزب گرفت. در حال حاضر الطاف حسين فرارى است و در لندن به سر مى برد و تشكيلات نظامى او به طور زير زمينى بسر مى برد و تعداد كثرى از اعضا حزب در زندان هستند. حزب ام كيو ام هنوز در بين مهاجرين محبوبيت خويش را دارد.
ام كيو ام حقيقى
ام كيو ام حقيقى به رهبرى جوانى به نام آفاق احمد 5/3 سال قبل اعلام موجوديت نمود. آفاق احمد يكى از مسئولين رده بالاى تشكيلات الطاف حسين بود كه با الطاف حسين داراى اختلاف از لحاظ سياسى و عملى بود. گفته مى شود حاكميت پاكستان و خصوصاً سرويس مخفى آن از اين اختلاف بهره گيرى كرد و با تقويت آفاق عمل اقدام به ايجاد انشعاب اين گروه نمود. گروه آفاق احمد در سه سال گذشته بر سر تصرف و ايجاد پايگاه و گسترش پايگاه هاى مردمى با گروه الطاف حسين درگيرى هاى مصلحانه اى داشته و تعدادى از جوانان طرفين بدست يكديگر به قتل رسيده اند. مع الوصف آفاق احمد نتوانسته تا كنون به پايگاه مردمى الطاف حسين ضربه اى كارى وارد كند و صرفاً در دو محله كراچى داراى پايگاه مى باشد. آفاق احمد گروه الطاف حسين را آلت دست بيگانه مى داند، آنهايى كه در پى ضربه زدن به يك پارچگى پاكستان هستند.
لطفا منتظر باشید ...
