بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
محمد حبيبى مجنده اتحاديه كشورهاى آسياى جنوب شرقى (آسه آن) Associatiom of south.East Asian Natious
1 - تاريخچه
كشورهاى مالزى، فيليپين و تايلند در تاريخ 31 ژونيه 1961 با صدور اعلاميه بانگوك اتحاديه كشورهاى آسياى جنوبى شرقى را ايجاد كردند. هدف از تأسيس اين سازمان، ارتقاء توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى اين بخش از منطقه بوده است. اين اتحاديه، آزاد سازى تجارت ميان سه كشور، انعقاد معاهده تجارت و دريانوردى، مبادله اساتيد و دانشجو و تأسيس يك شركت مشترك كشتيرانى را مورد مطالعه قرار داد. مع الوصف مشكلاتى ميان كشورهاى عضو در گرفت كه منجر به متلاشى شدن اتحاديه گشت. تلاشهاى بعدى براى احياى همكارى ميان كشورهاى عضو در ماه اوت 1967 در جريان مذاكرات بعمل آمده در بانكوك و بانساين (تايلند) به ثمر نشست. در 17 اوت همان سال، اعضاى سابق اتحاديه آسياى جنوبى شرقى به اضافه كشورهاى اندونزى و سنگاپور، با صدور اعلاميه اى اتحاديه كشورهاى آسياى جنوب شرقى (آسه آن) را تأسيس نمودند. در اولين اجلاس سران كشورها (دن پاسار، بالى، اندونزى) در فوريه 1976، دو سند عمده به امضا رسيد؛ معاهده مودت و همكارى كه اصول احترام متقابل به و حاكميت تمام دول ؛ عدم مداخله در امور داخلى يكديگر ؛ حل و فصل اختلافات از طريق مسالمت آميز را اعلام داشته است و اعلاميه موافقت نامه آسه آن كه اهداف و اصولى را براى همكارى موثر ميان پنج كشور در بخش هاى گوناگون مقرر مى دارد. اين اعلاميه طى پروتكلى در سال 1987 اصلاح گرديد و به ساير كشورها داخل و خارج از منطقه اجازه داد به معاهده ملحق شوند. جمهورى دموكراتيك خلق لائو و ويتنام در 1992 اين معاهده را امضا كردند.
2 - اهداف
اهداف آسه آن عبارتند از ؛- توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى منطقه ؛ - تشويق همكارى مساعدت متقابل در زمينه هاى مشترك مورد علاقه ؛ - همكارى در حوزه هاى اقتصادى، اجتماعى، فرهنگى، فنى، علمى و ادارى ؛ - كمك متقابل در زمينه آموزش و پرورش، آموزش فنى و حرفه اى و تسهيلات و امكانات تحقيقاتى و پژوهشى ؛ - همكارى در توسعه اقتصادى صنعت، گسترش تجارت، توسعه حمل و نقل و ارتباطات و بالا بردن استاندارد زندگى ساكنان منطقه ؛ - همكارى با سازمانهاى بين المللى، منطقه اى و فرا منطقه اى.
3- ساختار
ساختار تشكيلاتى آسه آن به قرار زير است ؛ - اجلاس سران (دولت و حكومت) كشورهاى آسه آن - كنفرانس هاى وزراى آسه آن ؛ - اجلاس مقامات ارشد اقتصادى آسه آن - دبير كل و دبير خانه آسه آن اجلاس سران آسه آن در مواقع لزوم براى ارائه رهنمود به سازمان بعنوان عالى ترين ركن و مقام تشكيل مى شود. اولين اجلاس سران در بالى (اندونزى) در فوريه 1976 برگزار شد. سه سند مهم در اين اجلاس به امضا رسيد: اعلاميه موافقت نامه آسه آن، معاهده مودت و همكارى در آسياى جنوب شرقى و موافقت نامه تأسيس دبير خانه آسه آن اجلاس دوم در كوالالامپور (مالزى) در اوت 1977 برگزار گرديد. اجلاس سوم در دسامر 1987 در مانيل (فيليپين) گرد آمد و اجلاس چهارم نيز در ژانويه 1992 در سنگاپور برگزار شد و موافقت نامه اى در خصوص ايجاد منطقه آزاد تجارى آسه آن (آفتا) كه تا سال 2008 بوجود خواهد آمد به امضا رسيد. از سال 1992، اجلاس سران هر سه سال يكبار برگزار مى شود. وزراى امور خارجه كشورهاى عضو هر سال در يكى از كشورها به نوبت تشكيل جلسه مى دهند. پس از اين جلسات، كنفرانس هاى بعد از وزراء تشكيل مى شود كه در آن، وزراى امور خارجه آسه آن با همتايان خود كه از كشورهاى «شركاى گفتگو» و نيز از ساير كشورها هستند ملاقات مى كنند. وزراى امور اقتصادى هم حدود يك بار در سال براى هدايت اقتصادى آسه آن گرد هم مى آيند. ساير وزراهم در مواقع لزوم تشكيل جلسه مى دهند. كميته هاى زير كار خدمات رسانى به اجلاس هاى وزرا را انجام مى دهند. كميته دائمى معمولاً هر دو ماه يكبار تشكيل مى شود و مركب از وزير امور خارجه كشور ميزبان و سفراى پنج كشور ديگر در آن كشور مى باشد. اين كميته، كار اتحاديه را در فواصل زمانى ميان اجلاس هاى وزراء انجام مى دهد و به امور معمول رسيدگى مى كند تا استمرار و تداوم كار اتحاديه تضمين شود و نيز تصميماتى در مسائل فورى اتخاذ كرده و كليه گزارش ها و توصيه هاى كميته هاى گوناگون آسه آن را به وزراى امور خارجه تسليم مى دارد. جلسات ساير وزراى كشورهاى در مواقع ضرورى براى بررسى و تبيين برنامه ها و فعاليت هاى همكارى در زمينه هاى گوناگون تشكيل مى شود. البته ميان جلسات ساير وزرا و اجلاس وزراى آسه آن هماهنگى وجود دارد. در حال حاضر پنچ اجلاس ساير وزرا وجود دارد كه بطور رسمى برپا مى شود. اجلاس وزراى اقتصادى آسه آن ؛ وزراى كار آسه آن ؛ وزراى مسئول رفاه اجتماعى آسه آن ؛ وزراى آموزش و پرورش آسه آن و وزراى اطلاعات آسه آن. در سال 1976 يك دبير خانه دائمى در جاكارتا (اندونزى) ايجاد شده است، تا بعنوان ركن هماهنگ كننده مركزى عمل كند. سمت دبير كل آسه آن سمتى در سطح وزرا مى باشد كه دوره آن پنج سال است. در هريك از كشورهاى آسه آن، كارهاى روزمره بوسيله دبير خانه ملى انجام مى گيرد. تا اجلاس سران سنگاپور (28 -27 ژانويه 1992) همكارى اقتصادى آسه آن بوسيله وزراى امور اقتصادى از مجراى پنج كميته هدايت مى شد: 1) تغذيه، كشاورزى و جنگلدارى، 2) ماليه و بانكدارى ؛ 3) صنعت و معادن و انرژى ؛ 4) حمل و نقل و ارتباطات ؛ 5) تجارت و جهانگردى. اجلاس سران سنگاپور تصميم به انحلال اين پنج كميته گرفت و وظيفه به انجام رساندن كليه ابعاد همكارى اقتصادى آسه آن را به اجلاس مقامات ارشد اقتصادى محول ساخت. سه كميته ديگر وظيفه خدمات رسانى به ساير اجلاس هاى وزرا را بعهده دارد ؛ 1) فرهنگ و اطلاعات ؛ 2) علوم و فن آورى ؛ 3) توسعه اجتماعى. شبكه اى از اركان فنى فرعى متشكل از كميته ها فرعى گروههاى كارشناسى، گروههاى كارى اختصاصى، و غيره به كميته هاى فوق خدمات رسانى مى كنند.
4 - زمينه هاى همكارى
الف) تجارت
از دهه 1960 تاكنون وضعيت تجارى آسه آن دستخوش تغييرات مهمى شده است. از مجموع 2/4 ميليارد دلار صادرات جهانى در 1960، كل صادرات به بيش از 163 ميليارد دلار در 1991 رسيده است. تجارت ميان كشورهاى آسه آن بعنوان نسبتى از صادرات كل آسه آن در1970 حدود 15 درصد بوده كه بعد از مستمر بهبود داشته است. از طرف ديگر صادرات آسه آن به كشورهاى در حال توسعه كه در 1960 كمتر از 33 درصد كل صادرات بود رشد چشمگيرى يافته و در 1991 به 40 درصد رسيده است.
موافقت نامه ترجيحى تجارت
موافقت نامه اساسى مربوط به ترتيبات تجارت در فوريه 1977 و به منظور گسترش تجارت ميان كشورهاى آسه آن منعقد گرديد. اين موافقت نامه، تصويب اتخاذ اقدامات گوناگونى را براى ترويج و تشويق تجارت ميان اين كشورها مقرر مى داشت. از جمله اين اقدامات مى توان به موارد زير اشاره كرد: تعميم ترجيحات تعرفه اى ؛ آزاد سازى اقدامات غير تعرفه اى ؛ قرار دادهاى بلند مدت ارائه پشتيبانى مالى با نرخ بهره ترجيمى ؛ و ساير اقدامات مرضى الطرفين.
ب) صنعت
همكارى صنعتى ميان كشورهاى آسه آن در چارچوب سه ابزار صورت گرفته است: پروژه هاى صنعتى آسه آن، طرحهاى تكميلى صنعتى آسه آن، و سرمايه گذارى هاى مشترك صنعتى آسه آن. در اولى طرحها و پروژه هاى در مقياس وسيع و با طرفهاى دولتى وجود دارند و در دوم و سوم، فعاليت هاى بخش حضوصى مورد تأييد دولت ها صورت مى گيرد.
ج) سرمايه گذارى
كشورهاى آسه آن براى رشد و ارتقاء و حمايت از سرمايه گذارى ميان خود، از سال 1976 موافقت نامه اى منعقد كرد ه و موارد زير را مقرر داشته اند ؛ 1) رفتار ملت كاملة الوداد در سرمايه گذارى ميان كشورهاى آسه آن ؛ 2) تضمين ها در بربر ملى كردن ؛ 3) جبران خسارت كافى در صورت مصادره ؛ 4) باز گشت سخاوتمندانه منابع، سودها، بهره، حق امتيازها، حقوق فنى و ساير در آمدها ؛ 5) باز گشت سرمايه و عوايد حاصل از تسويه كامل يا جزيى هر گونه سرمايه گذارى ميان آسه آن. همچنين قراردادهاى مجزايى در زمينه اجتناب از ماليات مضاعف و واداشتن نهادهاى مالى منطقه اى در حمايت از تلاشهاى صنعتى و بازرگانى منطقه اى .وجود نيروى كار ارزان، مواد خام و خط مشى هاى ليبرال در سرمايه گذارى، باعث تداوم جذابيت آسه آن مى شود.
د) همكارى فرا منطقه اى با «شركاى گفتگو»
آسه آن از همان بدو پيدايش سعى كرده است روابطى با كشورها و سازمانهاى خارج از منطقه بر قرار كند. و روابط رسمى با استراليا ( 1974)، نيوزيلند (1975)، ايالات متحده آمريكا (1977)، ژاپن، اتحاديه اروپا (جامعه اقتصادى اروپا، 1977) و نيز برنامه توسعه ملل متحد (1976) ايجاد شده است. آنچه به اختصار ذكر است اهم زمينه هاى همكارى ميان كشورهاى آسه آن مى باشد كه اين زمينه ها همواره در حال گسترش است و موارد ديگر چون همكارى مبتنى بر منابع، حمل و نقل و ارتباطات ماليه و بانكدارى، تحقيقات مشترك، امنيت، توسعه اجتماعى و جهانگردى را در بر مى گيرد. منابع اصلى مطالب ارائه شده عبارتست از: .Hamdbook of Eccnomic Inteqration cooperation Gropinqs of Deyelopinq Countries /157., UN . , 6991 5
لطفا منتظر باشید ...
