لطفا منتظر باشید ...
بسم اللّه الرّحمن الرّحيم
الحمد اللّه ربّ العالمين و الصّلوة و السلام على سيّد نا محمّد و آله الطاهرين.سودان، كشورى كه با وجود برخوردارى از فرهنگ و تمدّن كهن و موقعيت استراتژيك (به دليل آنكه بزرگترين كشور آفريقا كه با 9 كشور ديگر از جمله مصر همسايه است و از شمال شرقى به درياى سرخ متصل است، قطبِ كشاورزى و انبار مواد غذايى جهان سوّم نيز مى باشد و داراى بزرگترين مزارع پنبه جهان و اوّلين توليد كننده «صمغ عربى» و داراى ذخاير نفتى عظيم كه در حال اكتشاف و استخراج و صدور مى باشد) حدّاقل نزد ما ايرانيان، كشور ناشناخته اى است. مقام معظم رهبرى (حفظه اللّه تعالى) در ديدارى ويژه با تعدادى از برادران مسئول در امور سياسى و تبليغى فرموده بودند: « سودان را دريابيد». بسيار شگفت انگيز است كه دفتر مطالعات سياسى و بين المللى وزارت امور خارجى تاكنون بيش از 110 كتاب درباره كشورهاى جهان منتشر ساخته است ولى، اين كشور با اهميّت را از قلم انداخته است!!بطور كلى، مردم سودان، مردمى هستند ديندار و مقيّد به آداب و رسوم دينى و مذهبى. روحيه ديندارى آنان را واداشته است كه به حكومت هاى طرفدار اجراى شريعت و احكام وفادار باشند. ديندارى آنان است كه سبب شده از حيث ظاهرى مردان و زنان، به پوششى كه نماد دينى است روى آورند. مردان سفيد پوش با عمامه اى به سر و لباسى ء بلند كه ياد آور پوشش مسلمانان صدر اسلام است، زنان با رعايت حجاب كامل و برخوردارى از احترام خاص كه حكايت از ناموسدارى و غيرت و حميّت دينى دارد. حضور در نماز جماعت و جمعه و عيدين كه صحنه هاى با شكوهى را فراهم مى آورد. آئين هاى ويژه در ماه مبارك رمضان، توجّه به نماز اوّل وقت روحيه زاهدانه و صوفيگرانه، زبان ذاكر و دعا خوان و هم چنين حلقه هاى آموزشى دينى در محل هاى خاص به نام «خَلوه» و اهتمام وافر و فوق العاده به حفظ قرآن و نيز محبّت به اولياى خدا و على الخصوص، گراميداشت اهل بيت رسالت (ع) نشان از نفوذ دين و تعاليم آن به اعماق وجود سودانى هاست. از اين منظر به عمده ترين جريانات مؤثر بر فرهنگ عمومى مردم اشاره اى خواهيم داشت. در اين موجز سعى شده است كه نكات مثبت و نكات منفى هر جريان موثرى تبيين شود:1 - جريان «الخلاوى»:
خلاوى جمع خلوه است و و خلوه محلّى است كه در آن آموزشهاى دينى داده مى شود. حفظ قرآن در رأس برنامه هاى خلوه گزينان است. در كنار آموزشهاى مذهبى و حفظ قرآن، از كار و اورادى، آموخته مى شود كه روحيه صوفيگرى و زهدمآبى، فراگيران را تقويت مى كند. تقريباً مى توان خلوه را تلفيقى ميان مكتب هاى قبلى، و « خانقاه» دانست. هم اكنون حدود 15 هزار خلوه در سودان وجود دارد كه قريب يك ميليون حافظ كل قرآن دارد. بزرگترين خلوه دوازده هزار دانش آموز( فراگير» دارد (در منطقه اى به نام حمشكورى در ولايت كَسَلا) كه متأسفانه هم اكنون فعاليت هاى آن توسط وهابيان صورت مى گيرد. شخصيت هاى سودانى افتخار مى كنند كه خود را فارغ التحصيل خلوه ها بدانند عمرالبشير، الترابى و وزراء فراوان در كسب مقبوليّت، معمولاً خلوه محل تحصيل خود را معرفى مى كند. در خلوه، شيخ بر شاگردان اشراف كامل داشته و حتّى اجازه تنبيه دارد. از اين نظر متربّيان خلوه ها، افرادى هستند كه روحيه مُريد گرايى آنها بسيار بالاست. البته خلوه ها بر اساس طريقت هاى صوفيانه مختلفى (فرقه هاى گوناگون) اداره مى شوند كه معمولاً فرقه سمّانيّه، قاديّه، انصاريه، بتجادنيه، ادريسيّه، ختميّه، رفاعيّه و غيره طرق صوفى، رايج در خلوه هاست. امتيازات بارز خلوه ها
تقويت روحيه تعبّد و انگيزه دينى در افراد، ترويج حفظ قرآن، تزريق روحيه عرفانى (گر چه صوفيانه است)، القاى بى توجّهى به اموال و مظاهر دنيوى با افزايش معنويت افراد، استحكام روحيه اطاعت پذيرى و نظم و انضباط و قانونمدارى، برخوردارى افراد خلوه اى از آرامش روانى، به سبب عبادت و آموزشهاى دينى كه نتيجه آن كاهش جرائم اجتماعى و مفاسد اخلاقى، تكريم اولياى دين على الخصوص اهل بيت عصمت و طهارت (ع) تقويت روح جمعى و همگرايى اجتماعى، حفظ سنت هاى و آداب و رسوم و فرهنگ بومى در برابر تهاجم فرهنگى بيگانگانآثار منفى خلوه گرايى
كاهش روند خرد ورزى و عقل گرايى: پرداخت بيش از حّد به اذكار اوراد و اطاعت مستمّر از شيخ خلوه و انقياد كامل در برابر او و گرايش به آداب و رسومى كه بحضاً قابل ترك است، حفظ كردن آموخته هاى كاملاً مشخص و برخاسته از اراده شيخ و يا مشايخ طريقت، هضم شدن در برخى مراسم ويژه درويش مابانه گريز از سياست (كه آن را مُباين با ديانت مى دانند مگر در شرايط خاص و به تشخيص مشايخ)، پرهيز از مباحث عقلى و كلامى و فلسفى كه منجر به نوعى قشريگرى و اعتقادِ احساسى و دين و آئين تقليدى شده است.پيامهاى القائى مبلّغ به خلوه ايها در موسم حج:
تأكيد بر معنويّت و عرفان و بيان گوشه هايى از شكوهمنديهاى عارفانه امامان معصوم (ع): هم سيره عملى امامان (ع) و هم گفتارها و مضامين بلند و ادعيه تغز و پُر شور و سوز گداز آنان (دعاهاى صحيفه سجاديه، مناجات خمس عشى، مناجات شعبانيه، دعاى ابوحمزه شمالى، دعاى كميل و جوشن كبير و غيره). با استفاده از ذكر اين دعاها، گريزى به مقام علمى اهل بيت (ع) و مرجعيّت انكارناپذير آنان (از حضرت امير مؤمنان عليه السّلام گرفته كه خلفا براى حلّ معضلات خود به ايشان مراجعه مى كردند تا زمان امام باقر و امام صادق عليه السلام و هم چنين امام رضا و ساير ائمه اطهار (ع))، روح بلند عرفانى امامان برخاسته از ملكه عصمت آنان است (ياد آورى آيه تطهير و حديث ثقلين و آيات و و راياتى كه در اين خصوص آمده است). از سوى ديگر ذكر فرازهايى از خطبه هاى بليغانه نهج البلاغه كه در آنها مباحث فلسفى و عقلى مهمّى بيان شده است، مى تواند روحيه عرفانى صرفِ آنان را تلطيف كند و بُعد عقلانى (اين حلقه مفقوده) را وارد تسبيح ذكر آنان كند. * بيان آياتى از قرآن كه در آنها تأكيد بر فهم و تعلق و خردورزى شده است. * ذكر برترى پيروان اهل بيت (ع) كه در اصول دين، تقليد را جايز نمى شمارند و بايد از راه استدلال و تحقيق به معرفت برسند. * بيان رواياتى كه رهبانيّت در اسلام را نفى مى كند و جهاد را جايگزين آن مى سازد. و اينكه روحيه صوفيگرى وارداتى است و متأثر از فرهنگ بيگانه و مسيحيّت است. و اسلام شريعت سمحة سهلة و بيضاء نقيّه است. * بيان آياتى از قرآن كريم كه در آن، سياست به مفهوم اداره شوؤن مؤمنين توسط خود مؤمنين و پذيرش حاكميت الهى و نفى حاكميت غير شرعى نظير آيه نفى سبيل، آيه اولى الامر، آيه 6 نساء، آيات 44- 45 و 47 سوره مائده و ديگر آياتى كه در سوره توبه و بقره و انفال و مائده و نساء آمده است. * تأكيد بر تبعيّت محض از رسول اكرم (ص):«ما اتيكم الرسول فخذوه و ما نهيكم عند فانتهوا» و به تبع ايشان از عترت كه ايشان تبعيت از آنان را ملازم قرآن معرّفى فرمودند و به جز آنان تبعيّت محض و بدون چون و چرا (نظير اطاعت از شيخ در خلوه) روا نيست.2 - جريان حفظ قرآن
همان گونه كه اشارت رفت، حافظان بيشمارى از قرآن در كشور سودان وجود دارند كه البته اين روند بركات زيادى را در زندگانى آنان بوجود آورده است: به بركت حفظ قرآن، از حافظه بسيار قوى و هوش سرشارآى كيو Iq (ضريب هوش بالا) برخودارند. صفا و آرامش نيز برزندگيشان حاكم است. به بركت قرآن، زبان عربى آنان قوّت گرفته است (قبلاً زبان آنان عربى نبوده است). روحيه ديندارى نيز به دليل اُنس با قرآن تا آخر عمر همراه سودانيهاست. و از اين نظر روح لطيفى پيدا كرده اند. امّامتأسفانه در بُعد تفسير قرآن بسيار ضعيف و غير فعّال هستند. پيامهاى القائى: اوّلين گرمترين بحث با يك سودانى، بحث تفسيرى قرآنى است. در اين خصوص، مبّلغ يك دوره تفسير الميزان و اخيراً تفسير نور آقاى قرائتى را كه حاوى پيامهاى كوتاه سوره هاست مرورى لازم دارد. يك مبلّغ تأكيد كند كه حفظ و قرائت قرآن براى آن است كه پيام قرآن گرفته و در زندگى بكار بسته شود. قرائت براى رسيدن به تدبّر است « افلا تيدبرون القرآن ام على قلوب اقفالها 24 محمّد افلا تيدبرون القرآن و لو كان من عند غير اللّه لو جدو افيه اختلافاً كثيراً 83 نساء و لقد يسترنا القرآن للذكر فهل من مدّكر 17 مزّمل» انا جعلناه قرآن عربياً لعلّكم تعقلون» 1 يوسف و ديگر آيات و روايات در اين خصوص.
قرآن آمده است تا زندگى انسانها را بسازد و در آئينه آن كتاب مؤمنان بايد شفاى واقعى همه دردهاى كلان خود را جستجو كنند. * بيان تفاوت حافظ قرآن و محافظ قرآن. * بيان شخصيّت امام خمينى (ره) به عنوان محافظ قرآن در عرصه جهانى امروز * انتقال به مكتب اهل بيت (ع) كه خودتر جمان قرآنند «و لايمسّه الّا المطهّرون». و سپس به پيروان راستين كه به طهارت روحى و فكرى مى رسند تا قرآن را دريابند و آن را به صحنه عمل بكشانند. * اينكه قرائت قرآن بدون فهم آن مثل نوارى و يا ديسكتى است كه همه قرآن را در بر دارد ولى به چه كارى در جهت حل معضلات بشرى مى آيد « الا لاخير فى قرائة لا تدبّر فيها» « رُبّ قال للقرآن و القرآن يلعنه »و ذكر خوارج و امام ستيزى آنان و روحيه تكفير برخى مؤمنين و اولياى خدا و در رأس آنان حضرت امير (ع)، نهاية گريز به لزوم همراهى قرآن و عترت به استناد حديث ثقلين و حديث على مع القرآن و القرآن مع على»
