بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
اكنون با نگرش به اين بررسي دقيق و عميق، چند ويژگي آن را اشاره ميكنيم: اوّل: اين تقسيم، بر پايه ملاحظه و توجه به پيشرفتها و پذيرشهاي به وجود آمده در علم فقه است، زيرا نظريات و مباني فقهي، از محرّكهاي خارج از متن علم( موقعيتهاي سياسي و اجتماعي و جغرافيايي فقهاء) تأثير نميپذيرد. دوم: اين بررسي، تنها ويژگيهاي هر دوره و امتيازات آن از دورههاي ديگر را بيان ميكند كه ژرفنگري صورتگرفته در آن را برميتابد. سوم: انحصار تاريخي آن دورهها در فاصلههاي زماني مشخص و معين است كه همچنين به اعلام هر عصر و دگرگوني هاي علمي مهم آن نيز اشاره ميشود.
محور دوم: شناساندن موسوعه فقهي بر طبق مذهب اهل بيت(ع)
در اين بحث، تعريف اصطلاح«موسوعه»، خاستگاه تدوين موسوعه فقهي، ويژگيهاي روش دايرةالمعارفي و موسوعي، پيشينه تاريخي موسوعه نويسي،بيان روش كلي موسوعه فقهي، به طور گسترده و دقيق و زير عنوان جداگانه اي بيان ميشود. از آن جا كه مهم ترين اساس، در تدوين مباحث گردآوري شده در موسوعه، عنوانها و مقالههاست، در مقدمه تعريف دقيق و گسترده اصطلاح عنوان و انواع عنوانها از جهت ماهيت و مفهوم و ارتباط ميان عنوانها بيان ميشود و آنگاه به چگونگي تقسيم اين عنوانها در ضمن موسوعه و مبناي اين تقسيم، اشاره ميگردد و سپس براساس آن مباني، عنوانهاي فقهي، در چهار قسم زير، به گونهاي دقيق و فني آورده ميشود. 1. عنوانهاي اصلي؛ 2. عنوانهاي فرعي؛ 3. عنوانهاي تأليفي؛ 4. عنوانهاي دلالي و اشارهاي. پس از آن، به چگونگي ترتيب اين عنوانها، براساس روش الفبايي و به طور مفصل، به روش نوشتن مقالهها، اقسام اين روشها، عناصر تشكيلدهنده مقالهها و مباحث، كيفيت تنظيم و ترتيب آن و سطح خطاب در آنها، اشاره ميشود. آنگاه مصادر اعتماد شده بر آنها را برميشمرد تا گستره محدود مصادر را برنمايد. 24عنوان در جلد اوّل كتاب، گرد آمده كه با عنوان«ائمة» آغاز و به عنوان «آنية» پايان ميگردد؛ ده عنوان از قسم عنوانهاي دلالي و اشارهاي است كه درباره آنها به جاي خود بحث مي شود، همچون:«آباء» و «آمّة» و چهارده عنوان ديگر كه بعضي از آنها را گسترده ميپردازد، همچون: «ائمة» و «آمين» و«آنية» كه از قسم عنوانهاي اصلي هستند. اما ديگر عنوانها، يا گزيده بحث و بررسي ميشوند، مانند «آجر» و«آفاقي» كه از عنوانهاي فرعي هستند، و يا به اجمال و تفصيل، مانند: «آداب» و«آلات». پنهان نماند كه اين عنوانها چنان بحث ميشود كه به دليل دربرگيري تمام مسائل و فروع فقهي و اقوال، ادله و مصادر پذيرفتني، اين موسوعه را برجسته و يكتا مينمايد. امّا درباره سطح كلي بحثها، بايد گفت كه دقت فراواني در آنها شده و تنها به آوردن يك ديدگاه و بيان اجمالي آن، بدون پرداختن به عمق مطالب، بسنده نشده بلكه هر نظر و ديدگاهي را به طور كامل آورده و از اين جهت، بسيار در گردآوري و ارائه فقه اهل بيت (ع) پيروز بوده است.
امتيازات اين موسوعه
در اين بخش با اندك اشارهاي، ويژگي هاي امتياز دهنده اين موسوعه را برميشمريم: