آموزش در اين دوره (آغاز هفت سالگى) براى كودك ضرورى است. اين سن بهترين مرحله اقدام به آموزش است؛ زيرا استعدادهاى عقلى كودك در اين مرحله به رشد خود مىرسد و تمايل درونىاى در كودك به كسب مهارتهاى عملى پيدا مىشود.[16] كودك در اين مرحله استعداد كاملى براى حفظ تمام شنيدههاى خود دارد و آموزش به او كمك مىكند تا دانستهها در ذهنش رسوخ كرده و در حافظهاش ماندگار شود. رسول خدا ـ صلىالله عليه وآله وسلم ـ فرموده است: «مَثَل الّذي يَتَعَلَّم فى صِغره كالنَّقْشِ فِى الْحَجَرِ.»[17] «مَثَل آن كس كه در كودكى به فراگيرى مطالب پردازد، همانند حكاكى بر سنگ است.» هم، آن حضرت فرمود: «حِفظ الْغُلام كَالوَسْمِ عَلَى الْحَجَرِ.»[18] «يادگيرى نوجوان همانند نقش كردن بر سنگ است.» به واسطه ضرورت آموزش كودك، پيامبر اكرم ـ صلىالله عليه وآله وسلم ـ پدران و مادران را بدان سفارش فرموده است: «مُرُوا اَوْلادَكُمْ بِطَلَبِ الْعِلْمِ.»[19] «فرزندانتان را به جست و جوى دانش فرمان دهيد.» پيامبر خدا ـ صلىالله عليه وآله وسلم ـ آموزش دادن به كودك را درى از درهاى رحمت الهى دانسته كه بر پدر گشوده مىشود: «رَحِم اللّهُ عَبْداً اَعانَ وَلَدَهُ عَلى بِرِّهِ بِالاِحْسانِ اِلَيْهِ، وَ التَّأَلُّفِ له و تَعليمهِ و تَأْديبِه.»[20] «خدا رحمت كند بندهاى را كه با نيكى به فرزندش و دمسازى با او و آموزش و ادب كردن وى، در نيكوكار شدن يارىاش دهد.» يكى از حقوق كودك بر عهده پدر و مادر، حق فرهيختن است؛ چنان كه حضرت امام على بن الحسين ـ عليهالسلام ـ فرموده است: «... وَ اَمّا حَقُّ الصغيرِ فرحمته و تثقيفه و تعليمه ... .»[21] «... و اما حقّ كودك (خردسال) آن است كه بر وى رحمت آرى و در تربيت فكرى و تعليمش بكوشى ... .» پيامبر اكرم ـ صلىالله عليه وآله وسلم ـ حقوق كودك بر پدر را چنين برشمرده است: «اَنْ يُحَسِّنَ اسْمَهُ وَ يُعلِّمَهُ الْكِتابَة وَ يُزَوِّجَهُ اِذا بَلَغَ.»[22] «نام نيكو بر وى گذارد، نوشتن بدو بياموزد، و پس از بلوغ، براى ازدواج او اقدام كند.» در زمان ما مؤسسات آموزشى و به ويژه مدرسه امر آموزش خواندن و نوشتن كودكان را به عهده دارند، اما اين مسئله بدان معنى نيست كه وظيفه آموزش از دوش پدر و مادر برداشته شده است، بلكه مدرسه و والدين مىبايد در رسيدن به اين مقصود با يكديگر تبادل و همكارى تنگاتنگ داشته باشند. آموزش را نبايد در خواندن و نوشتن خلاصه كرد، بلكه بايد همه جانبه باشد و عرصههاى مختلف علوم طبيعى، انسانى، ادبى، تاريخى، فلسفى و غيره را شامل شود. علاوه بر آنكه در آن بايد بر ابعاد روحى و عبادى تأكيد ورزيد. رسول اكرم ـ صلىالله عليه وآله وسلم ـ در تأكيد بر آموزش قرآن فرموده است: «... وَ مَنْ عَلَّمه القرآن دُعى بالابوين فَكِسيا حُلَّتَيْنِ تُضىءُ مِن نورهما وُجُوهُ اهلِ الجنَّةِ.»[23] «... و هر كس به فرزندش قرآن بياموزد، از پدر و مادرش دعوت مىشود تا دو خلعت بر تن پوشند كه رخسار بهشتيان از نور آن روشن شود.» آموزش قرآن به كودك شامل تمام جوانب آن مىشود؛ نخست آموزش صحيح خوانى و براساس ضوابط لغوى، سپس تشويق كودك به حفظ با مراعات سطح عقلى وى و آنگاه آموزش تفسير صحيح آيات و سورههايى كه كودك در سنين كودكى و نوجوانى بدانها نياز دارد، به ويژه آيات و سورههايى كه مرتبط با عقيده و اخلاق و مباحث فقهى متعلق به احكام شرعى در عرصه عبادات و معاملات است. در اين مرحله (مرحله كودكى و نوجوانى) بايد چگونگى انجام عبادات و مقدمات آنها مثل نماز و وضو را به كودك آموخت. حضرت امام محمدباقر ـ عليهالسلام ـ فرمود: «... حَتّى يتمّ له سبع سنين قيل له: اِغْسِلْ وَجْهَكَ وَ كَفَّيْكَ فاذا غسلهما قيل له صلِّ، ثُمَّ يترك حتّى يتمَّ له تسع سنين فاذا تمّت له تسع سنين عُلِّمَ الوضوءُ ... .»[24]
لطفا منتظر باشید ...
