مقدمه - رفتار علوی نسخه متنی

مقدمه

حمد و سپاس بى حد خداوند يكتا را كه انسان را آن سان آفريد و اين سان هدايتش كرد. او كه لوح و قلم را نماد دانايى قرار داد و رسولان را براى هدايت انسان برانگيخت و با آيات نورانيش آنان را به صراط مستقيم رهنمون گرديد. منت بى انتها خداوند منان را كه سرانجام حضرت محمد"ص" را به عنوان آخرين فرستاده خود با معجزه قرآنى، براى هدايت نسل هاى انسانى تا قيام قيامت مامور ساخت. سپس با نصب 'ولايت علوى' و ابلاغ آن در 'غدير خم'، دين خود را كامل و نعمتش را بر مردم تمام كرد.

اما بعد از رحلت آن ختم رسل، مردم از 'ولى خدا' روى برتافتند و خط حاكميت را از صراط مستقيم 'ولايت علوى' به كجراهه هايى منحرف ساختند. در نتيجه اين انحراف جبران ناپذير، به جز يك برهه زمانى كوتاه "4 سال و 10 ماه" كه على "ع" عهده دار امر ولايت و حكومت بر 'جامعه اسلامى' بود، امكان پياده نمودن احكام الهى، مخصوصا در بعد اجتماعى و حكومتى براى ديگر ائمه هدى "ع" فراهم نشد و سرانجام آخرين ذخيره الهى، حضرت مهدى موعود "عج"، به امر خدا در پرده غيبت شد تا روزى كه برآيد.

در آخرين دهه قرن 14 هجرى قمرى، مردى از سلاله پاك پيامبران، علم قيام و مبارزه برافراشت و در كشور ايران، نظامى مبتنى بر مردم سالارى دينى و رفتار علوى را بنيان نهاد. و اينك، ماييم و اين امانت الهى، كه چگونه پاسش بداريم، تا شايد به دست صاحب اصلى اش، حضرت مهدى موعود "عج" بسپاريم. پس از ارتحال امام خمينى "ره"، جانشين خلفش، حضرت آيت الله خامنه اى، سكان كشتى انقلاب را به دست گرفت و گذشت زمان، بر لياقت، شايستگى و صحت انتخابش بيش از پيش صحه مى گذارد. خداى منان را شاكريم كه او رهبر ماست و بر ماست كه همچنان گوش به فرمانش باشيم.

معنى لغوى 'رفتار' عبارت است از روش، طرز حركت، طرز عمل و شيوه معمول زندگى. در روانشناسى، رفتار را به عنوان نحوه گذران هستى يا واكنش يك فرد، چه در زندگانى عادى و چه در برابر اوضاعى خاص، تعريف مى كنند. در روانشناسى اجتماعى و جامعه شناسى، رفتار اجتماعى يا جمعى به نوبه خود عبارت است از نحوه بود و شيوه هاى عمل هر مجموعه اجتماعى كه از نوعى همگونى و ثبات برخوردار است. واژه 'علوى' هم يعنى منتسب به على و به طور مشخص حضرت على "ع".

اگر چه ممكن است كاربرد عبارت 'رفتار علوى' قدمت زيادى نداشته باشد، اما عبارت 'سيره نبوى' كه با اندك تفاوتى دقيقا مترادف همين عبارت 'رفتار علوى' است؛ قدمت كاربردش به قدمت تاريخ اسلام است. بنابراين 'رفتار' همان 'سيره' است و همانگونه كه 'سيره نبوى' به مجموعه رفتارهاى فردى و اجتماعى پيامبر اكرم "ص" اطلاق مى شود، 'رفتار علوى' هم همان بار معنايى سيره را در باره حضرت على "ع" دارد. 'رفتار علوى' اگر چه منتسب به على "ع" بطور اخص است اما، از آنجا كه پيامبر اكرم "ص"، ائمه معصومين "ع" و حتى حضرت فاطمه زهرا"س"، از نور واحدى خلق شده و همگى معصوم و برى از هرگونه گناه و خطا مى باشند، در نتيجه تفاوت در عملكرد و رفتار آن بزرگواران ناشى از شرايط و مقتضيات زمانى و مكانى اى بوده كه آن بزرگواران در آن موقعيت قرار مى گرفتند؛ وگرنه در سطح ايمان و ميزان شناخت آنان از جهان واقع هيچ تفاوتى وجود ندارد.

در نتيجه 'سيره نبوى' همان 'رفتار علوى'، 'صلح حسنى' و در ادامه همان 'عاشوراى حسينى' در صحراى تفتيده كربلاست.

از آنجا كه به فرمايش مقام معظم رهبرى، 'امسال، سال على "ع" در رفتار است و نه گفتار' بنابراين اولى و شايسته ترين كارى كه از شيعيان على "ع" و معتقدان به اصلى مترقى ولايت فقيه انتظار مى رود، نزديك شدن عملى به حضرت على "ع"، به عنوان اسوه و الگوى كامل انسانى است. على "ع" آن شخصيت بى نظيرى كه نسخه كوچك شده پيامبر اكرم "ص" است و بزرگترين هنرش هم اين است كه شاگر پيامبر اكرم "ص" مى باشد، اما در موقعيت خاصى، حاكميت جهان اسلام را عهده دار گشته كه پيامبر"ص" از دنيا رفته و ولايت از مسير طبيعى اش منحرف و در نتيجه شناخت حق از باطل بسيار مشكل شده است.

على "ع" تنها شخصيتى است كه تمام موقعيتهاى ممكن براى يك مسلمان متعهد را در طول 63 سال عمر با بركتش، مخصوصا دوره 30 ساله پس از رحلت پيامبر اكرم "ص" تجربه كرده است. بنابراين نحوه برخورد، شيوه عمل، مشى سياسى، سيره حكومتى آن حضرت و در يك كلام 'رفتار علوى' مى تواند به عنوان يك درس جاودانه براى همه نسلهاى بشرى باشد.

شخصيت وجودى على "ع" اقيانوسى از شگفتى هاست و همين امر سبب شده است كه علاوه بر شيعيان و مسلمانان، حتى غيرمسلمانان و آزادانديشان جهان نيز عاشق عظمت وجودى آن حضرت باشند. همانگونه كه بيشترين خطاب حضرت على "ع" در طول چهارسال و ده ماه دوره حاكميت ظاهرى آن حضرت به مسؤولان بوده است، حضرت امام خمينى "ره" و به تبع ايشان مقام معظم رهبرى نيز به عنوان رهبر كشورى كه در بين تمام كشورهاى جهان، مردم و مسؤولان نظام بيشترين ارادت را به حضرت على "ع" داشته و داعيه پيروى آن حضرت و استقرار نظام علوى را دارد بيشترين خطابشان به مسؤولان و مجموعه مديريت نظام جمهورى اسلامى ايران بوده و هست.

اگرچه مردم و مسؤولان نظام تا حد زيادى نسبت به 'رفتار علوى' آگاهى دارند، اما از آنجا كه به فرموده خداوند كريم 'فذكر، فان الذكر تنفع المومنين'، اگر مخاطبان عام "مردم" و خاص "مسؤولان" پيام مقام معظم رهبرى در نوروز 1380، مجموعه اى از خصوصيات فردى و رفتارى حضرت على "ع"، مخصوصا در بعد اجتماعى و حكومتى را در اختيار داشته باشند، اين امر مى تواند در ايجاد انگيزه و آگاهى يافتن بهتر و بيشتر آنان از 'رفتار علوى' مفيد فايده بوده و زمينه را براى عمل به آن مهيا نمايد. اما اينكه كدام منبع و ماخذ براى اين آگاهى دادن و اطلاع رسانى مناسب تر باشد، بهتر اين است به سراغ منادى پيام 'رفتار علوى' برويم و از زبان و كلام ايشان، بر اين اقيانوس شگفتى ها نقبى بزنيم و در حد وسع و توان خود دُرّ و مرواريدهاى بى بديل را از آن اقيانوس بى نظير استخراج نماييم.

براى تهيه و تنظيم اين مجموعه نفيس از بيانات مقام معظم رهبرى از منابع ذيل استفاده شده است:

1- مجموعه هشت جلدى 'حديث ولايت' كه پيامها و فرمايشات مقام معظم رهبرى، از خرداد 1368 تا 1370 را شامل مى شود.

2- مدارك و اسناد موجود در موسسه فرهنگى پژوهشى انقلاب اسلامى "حفظ و نشر آثار آيت الله العظمى خامنه اى مدظله العالى"، كه در همين جا از مساعدت و بذل عنايت مسؤولان محترم آن موسسه قدردانى مى شود.

3- روزنامه جمهورى اسلامى، از خرداد 1368 تا مهرماه 1380 كه به صورت جلد شده در گنجينه "آرشيو" سازمان عقيدتى سياسى ارتش جمهورى اسلامى ايران نگهدارى مى شود.

اولين صفحه كتاب با عنوان 'مطلع كلام نور'، به فرازى از پيام مقام معظم رهبرى در نوروز سال 1380، درباره نامگذارى سال 1380 به نام 'حضرت على "ع' مزين و متبرك شده است. بخش بعدى كتاب نيز به فرازهايى از سخنان جامع و پر محتواى مقام معظم رهبرى در اولين روز سال 1380 اختصاص دارد كه معظم له در جمع زائران و خيل كثيرى از مردم استان خراسان به تبيين 'رفتار علوى' پرداخته اند.

فصل اول كتاب با عنوان 'على "ع" اقيانوسى از شگفتى ها'، شامل جنبه هاى متعددى از خصوصيات فردى حضرت على "ع" است. مطالعه اين فصل مى تواند خواننده را تا حدود زيادى به غور و غوص در اين اقيانوس بى كران و مملو از شگفتى ها مشغول داشته و زمينه را براى ورود به حيطه وسيع ترى از شخصيت على "ع" كه به فرموده مقام معظم رهبرى، قابل احاطه ذهنى و بيانى نيست، يعنى 'رفتار علوى' آماده نمايد.

مطالعه فصل 'رفتار علوى'، با عنوان 'رفتار علوى پيشه نماييم' كه باز هم برگرفته از كلام رهبر معظم انقلاب اسلامى است، براى همه مردم، مخصوصا مسؤولان، مجريان و مجموعه مديريت نظام اسلامى كشورمان، مى تواند به عنوان شاخص و ملاك سنجش رفتارشان با 'رفتار علوى'، مورد ارزيابى قرار گيرد تا با نصايح مسير حركت خودشان در بعد رفتار اجتماعى مخصوصا حكومتى، سعى نمايند هرچه بيشتر خود را به آن حضرت نزديكتر نمايند.

فصل بعدى كتاب، شامل توصيه هاى مقام معظم رهبرى به اقشار مختلف مردم و مخصوصا مسؤولان نظام جمهورى اسلامى در قواى سه گانه "مجريه، مقننه و قضائيه"، نيروهاى مسلح و... در زمينه رعايت 'رفتار علوى' است.

آخرين بخش اين كتاب نيز به عنوان حسن ختام، به چند فراز از بيانات مقام معظم رهبرى در بعد 'مردمسالارى علوى'، با عنوان 'چند مولفه از مردمسالارى علوى' اختصاص يافته است.

بيانات مقام معظم رهبرى بدون هيچ گونه دخل و تصرفى در اين مجموعه آمده است. حتى در انتخاب عنوان "تيتر" براى سرفصل ها و موضوعات نيز سعى بر اين بوده كه حتى الامكان از عين كلام معظم له باشد و تنها در برخى موارد تغييرات بسيار جزئى آنهم با رعايت امانت و دقت در عدم تغيير محتوايى اعمال شده است.

از آنجا كه اين كتاب مى تواند به عنوان مرجع و منبع مورد مراجعه و استفاده محققان، پژوهشگران، سخنرانان و... قرار گيرد، لذا به منظور امكان دسترسى سريعتر و راحت تر مراجعان به اين مجموعه، در پايان كتاب، فهرست اعلام و واژه هاى مهم و كليدى در زمينه 'رفتار علوى' گنجانيده شده است.

در پايان اميدواريم اين حركت كوچك در تبيين و معرفى شخصيت حضرت على "ع" و مخصوصا 'رفتار علوى' در ابعاد اجتماعى و حكومتى، مورد استفاده اقشار مختلف جامعه قرار گرفته و مرضىِّ رضاى خداوند متعال باشد.

همانگونه كه قبلا نيز اشاره شد، به فرمايش فرماندهى معظم كل قوا، 'امسال، سال على "ع" در رفتار است نه گفتار'. اميد است همه مخاطبان اين پيام مقام عظماى ولايت، مخصوصا مسؤولان نظام اسلامى، رفتار اجتماعى شان، بويژه در بعد حكومتى، طورى باشد كه در پايان سال اگر مورد سوال قرار گرفتند كارنامه درخشانى در تقرب به 'رفتار علوى' داشته باشند. و اين همان 'صراط مستقيمى' است كه در شبانه روز بارها هدايت بدان را از خداوند منان درخواست مى نماييم.