رفتار علوی نسخه متنی

زهد و سازندگى

نمونه ى ديگر، زهد و سازندگى است. اميرالمؤمنين، زهد و بى رغبتى به دنيايش، مَثَل است. شايد برجسته ترين و يا يكى از برجسته ترين موضوعات نهج البلاغه، زهد نهج البلاغه است. همين اميرالمؤمنين، در طول بيست و پنج سال مابين رحلت پيامبر و رسيدنش به حكومت، از مال شخصى خود، كارهاى آبادسازى مى كرد، باغ درست مى كرد، چاه حفر مى كرد، آب جارى مى كرد، مزرعه درست مى كرد. عجيب اين است كه همه را هم در راه خدا مى داد.

خطبه هاى نماز جمعه تهران، 12/ 11/ 1375

حكومت اميرالمؤمنين، همه تلقيهاى غلط از حكومت را نسخ كرده است

ببينيد حكومتها در دنيا چكاره اند. انسان نقصهاى حكومتها را در طول تاريخ مشاهده كند؛ تلقيها و معارف غلطى كه از حكومتها در ذهنهاست. وقتى كسى حاكم است، وقتى كسى قدرتمند است، وقتى شمشير در دستش است، همه متوقعند كه او مطلق العنان باشد؛ هر كارى كه مى خواهد، بكند و التذاذهاى زندگى را مورد بهره بردارى قرار بدهد. در او، مصلحت انديشى، سياسيكارى، برخورد با حقايق به شكلهاى گوناگون نه به شكل واحد و يكسان مورد انتظار است. اگر غير از اين باشد، تعجب مى كنند؛ چون عمل بر اين روال بوده است. حكومت اميرالمؤمنين، حكومتى است كه همه ى اين تلقيهاى غلط را نسخ كرده است.

البته آن بزرگوار مكرر اظهار كرده و گفته كه من آنچه دارم، بخشى و رشحه يى از آن چيزى است كه نبىّاكرم "صلّى اللّه عليه واله وسلّم" داشته و به من آموخته است. در يكى از قضاياى مربوط به زهد اميرالمؤمنين، آن راوى يى كه خدمت حضرت رفته بود، مى گويد: ديدم كه اين بزرگوار، نان خشكى را با كيفيت كذايى با زحمت مى خورد. گفتم كه يا اميرالمؤمنين! چرا اين قدر به خودت زحمت مى دهى؟ گريه كرد و گفت: پدرم به قربان آن كسى كه در تمام مدت عمر، يا شايد مثلا مدت حكومت، شكم خود را از نان گندم پُر نكرد؛ يعنى پيامبر اكرم. اين، وضع اميرالمؤمنين و شاگردى او نسبت به پيامبر است. به هرحال، آنچه كه از حكومت اميرالمؤمنين در مقابل ماست، چيز عجيبى است.

اگر خطوط زندگى اميرالمؤمنين در اين چند سال برجسته است، شايد يك علتش اين باشد كه مخالفان عمدا سعى كردند كه نسبت به آن بزرگوار عيبجويى كنند. از لابلاى عيبجوييهاى آنها، حقايق زيادى معلوم شده است. من امروز مى خواهم چند جمله يى در اين باره صحبت كنم؛ يعنى زندگى آن بزرگوار در مقام يك حاكم. البته آن كسى كه بايد از اين نكات درس بگيرد، اول خود منم و بعد هم همه ى مسؤولان كشور در سطوح مختلف؛ اما مردم معمولى هم بايستى درسهاى زيادى را از اين زندگى فرا بگيرند.

سخنرانى در ديدار با اقشار مختلف مردم "روز بيست ونهم ماه مبارك رمضان"

26/ 1/ 1370