يكي از خصلت هاي بسيار مهم فردي و اجتماعي، امانت داري است. امانت داري به معناي حفظ و سالم نگه داشتن آن از خطر و آسيب است. واژه امانت در اصل از «أمن» و آرامش و اطمينان گرفته شده ؛ چنان كه امانت داري موجب امنيت، اعتماد و سلامتي جامعه از انحرافات و خطرها خواهد شد.قيّومي صاحب لغت نامه «المصباح المنير» مي نويسد: «امانت در اصل از امن به معناي سكونت و آرامش قلب است و از نظر لفظ و معنا مانند واژه سلِمَ است: «اَمِنَ مِنَ الاسد، مثل سَلِمَ مِنهُ»، يعني از گزند شير ايمن شد، مرادف است با از گزند شير به سلامت ماند»،(1)ضد امانت، خيانت است كه زشت ترين خصلت از نظر عقل و دين مي باشد.گرچه در ميان مردم وقتي از امانت داري سخن به ميان مي آيد، غالب مردم به امانت در امور مالي توجّه مي كنند، ولي بر اساس معناي لغوي و آيات و روايات بسياري كه در اين راستا آمده، امانت داري معناي وسيع و شاخه هاي مختلفي دارد كه هر كدام در جاي خود مهم است.به طور كلي در وهله اول، امانت را مي توان به دو شاخه: معنوي و مادي تقسيم كرد هر كدام از اين دو نيز داراي شاخه هاي متعدد و آثار متناسب با خود دارند.امانت هاي معنوي مانند: اسلام، ايمان،قرآن، نماز، ولايت، مقام و...امانت هاي مادي مانند: وديعه مالي، قرض الحسنه، بيت المال، سپرده هاي گوناگون، در نزد اشخاص حقيقي و حقوقي، بانك ها و...حتي يك سوزن ته گرد و يك نخ هم در نزد افراد و يا مسؤولان دولتي، يك نوع امانت است. از امام صادق و امام باقر (عليهما السلام) نقل شده كه فرمودند: «امانت هاي خداوند، اوامر و نواهي او است و امانت هاي بندگان خدا، امانت هاي مالي است كه به همديگر مي سپارند.»(2)كوتاه سخن آن كه در بررسي آيات و روايات چنين بر مي آيد كه بزرگ ترين امانت الهي همان تكليف و مسئوليت است كه خداوند در پرتو آزادي و اراده اي كه به انسان داده، در اختيارش نهاده است، بر همين اساس حضرت علي (ع) نقل مي كند كه پيامبر (ص) يك ساعت قبل از رحلتش خطاب به من فرمود: «يا اَباالحسن اَدّ الامانة اِلَي البرّ والفاجِرِ في ما قَلَّ و جَلَّ حَتّي في الخيط وَالمخيط؛ اي ابوالحسن! امانت را چه مربوط به شخص نيكوكار باشد يا بدكار، چه كم باشد، چه زياد، حتي امثال نخ و سوزن هم به صاحبش برگردان.»(3)از اهمّيت امانت داري و رد كردن به موقع آن به صاحبش، همين بس كه امام سجّاد (ع) فرمود: «بر شما باد به دادن امانت به صاحبش، سوگند به آن كسي كه محمّد (ص) را به حق به پيامبري مبعوث كرد، اگر قاتل پدرم حسين (ع) همان شمشيري را كه با آن پدرم را شهيد كرد، به عنوان امانت به من مي سپرد، (و من آن را مي پذيرفتم) در امانت داري آن خيانت نمي كردم.»(4)امام صادق(ع) نيز فرمود: «هر كسي كه او را مسئول امانتي كرده اند و او آن را به صاحبش برگرداند، هزار گره از گره هاي آتش دوزخ را از گردنش گشوده است، بنابراين به اداي امانت پيشي گيريد و آن را جدّي بگيريد، زيرا هر كسي كه حريم امانت را رعايت كند، شيطان صد نفر از شياطين گمراه گر را بر آدمي گمارد، تا او را وسوسه و گمراه كنند.»(5)اين حديث بيان گر آن است كه امانت داري و رعايت حريم امانت به طور كامل، بسيار كار دشواري است و انسان در اين راستا بايد بسيار جدي و مراقب باشد تا در كمند شيطان قرار نگيرد. چنين كسي بايد با اراده نيرومند، در برابر القائات شيطان، استوار بوده و مقاومت كند.
لطفا منتظر باشید ...
