مقدمه - سیمای خوشبختی نسخه متنی

مقدمه

قرآن و عترت رسول خدا(ص) دو سرچشمه ناب معارف اسلامى اند كه رهروان را به سوى كمال و سعادت رهنمون مى شوند. اين دو چشمه فياض الهى، از ابتداى ظهور، عطش روحى انسانهاى زيادى را فرو نشانده و گمراهان بسيارى را به سر منزل هدايت روانه ساخته اند.

استفاده از روشهاى گوناگون تحقيق و نگارش، در اين دو ثقلِ به يادگار مانده از رسول اكرم(ص)، كه سليقه ها و فهمهاى مختلف اجتماعى را ارضاء كند، راهى مفيد براى گسترش فرهنگ قرآن و حديث است (1) . به كار بردن عنوانهاى جذّاب و دسته بندى جديد احاديث شيوه اى است كه علاوه بر ساده تر نمودن معارف دينى، بر اشتياق مخاطب نيز مى افزايد. از اين رو براى ترويج احاديث معصومين(ع) در جامعه نيز بايد چنين شيوه اى را در پيش گرفت.

اين مجموعه در اين زمينه، با تكيه بر يكى از عناوين اين كوثر الهى، فروتنانه در پى آن است كه براى نخستين بار، با تمسك به واژه «طوبى»، اسباب خوشبختى و زندگى طيّب و پاك را در كلام آن بزرگواران جستجو كند و سهمى ناچيز در احياى معارف سرشارشان داشته باشد.

مجموعه حاضر در سه بخش تنظيم شده است: نخستين بخش آن، بحثى اجمالى در باره خوشبختى و سعادت، معناى طوبى و نقش آن در بيان معيارها و عوامل خوشبختى است؛ در اين بخش سعى شده تا جستارهايى از موضوع سعادت و خوشى - بابرداشت و استفاده از كتب و ديدگاه هاى استاد شهيد مرتضى مطهرى(ره) - به گونه اى خلاصه و اجمالى، در اختيار خواننده قرار گيرد. بخش دوّم و سوّم در بردارنده مجموعه روايات معصومين(ع) است كه در آنها با استفاده از كلمه «طوبى»، اسباب خوشى انسان در هر دو جهان، بيان شده است. (2)

در تحقيق و تنظيم اين مجموعه، به نكات زير توجه شده است:

الف ) جمع آورى تمام احاديث شيعه و سنّى كه در آنها معصومين(ع) با بكار بردن واژه «طوبى» افراد خوشبخت را معرفى كرده اند. اين مرحله با استفاده از نرم افزارهاى كامپيوترى و معجم هاى لفظى و فهرستهاى مختلف انجام شده است.

ب ) استخراج منابع و مصادر مختلف براى هر يك از احاديث (3) و ذكر اختلافات مهم به منظور استفاده محققان و دانش پژوهان.

ج ) تكرار احاديث با عنايت به ارتباط آنها با عنوان و اهميت محتواى حديث بوده است.

د ) ترتيب قرار دادن احاديث نيز بر حسب دلالت آن بر عنوان انتخاب شده است.

در پايان لازم مى دانم از همسر صالحه ام كه مشكلات جانبى تحقيق را تحمل نموده سپاسگزارى نمايم و همچنين از تمامى عزيزانى كه در تهيه اين اثر، با همفكريهاى خود، راه را برايم هموار نمودند بويژه برادر بزرگوار حجةالاسلام و المسلمين سيد كاظم طباطبائى و ويراستار محترم آقاى سعيد رضا على عسكرى تشكر كنم. از مؤسسه فرهنگى دارالحديث نيز كه امكان استفاده از كتابخانه و بانك اطلاعات كامپيوترى خود را در اختيارم نهاد صميمانه تشكر مى كنم و توفيق همگان را از خداوند سبحان مسئلت مى نمايم.

آرزومندم اين تلاش ناچيز، مقبول درگاه خداى سبحان باشد و رضايت خاطر پيامبر اكرم(ص) و امامان معصوم، بويژه حضرت ولى عصر(ع) را به همراه داشته باشد.

حميد رسائى

اوّل فروردين 1376

11 ذيقعده 1417

ميلاد فرخنده امام رضا(ع)

1 . اين اصل ارتباطى، از ديرباز و در رسالت انبياى الهى، بخصوص رسول اكرم(ص) مدّ نظر بوده است، چنانچه حضرتش(ص) مى فرمايد: «إنّا معاشر الانبياء، نكلم الناس على قدر عقولهم»، همانا ما پيامبران، مناسب با فهم مردم با آنان سخن مى گوييم (الكافى: 8 / 268 / 394).

2 . معيارهاى خوشبختى و زندگى طيّب، در روايات معصومين(ع) با واژه هايى چون «فلاح، سعادت، نجات، فوز و طوبى» بيان شده است و ما در بخش دومِ كتاب، تنها به واژه طوبى تمسك جسته ايم. سعى ما بر اين است كه «طوبى» را بعنوان كليدى براى معرفى معيارهاى خوشبختى مطرح كنيم؛ بدين منظور، به واژه هاى ديگر نپرداخته ايم، علاوه بر آن كه در معجمهاى لفظى و موضوعى، همچون كتاب شريف ميزان الحكمة، به آن موارد پرداخته شده است.

3 . براى تشخيص كتابهاى شيعى و سنّى، مى توانيد به قسمت منابع و مآخذ رجوع كنيد.