عوامل عبادى - سیمای خوشبختی نسخه متنی

عوامل عبادى

عبادت خداوند سبحان

1 - رسول اللَّه(ص): طُوبى لِلعُبّادِ، وَيلٌ لأهلِ الأسواقِ. (1)

خوشا به حال عبادت پيشگان، بدا بر أهل بازار.

2 - اللَّه تباركَ و تعالى في الصحيفة العشرين من صُحفِ إدريسَ النبيّ(ع): طُوبى لِقَومٍ عَبَدونِي حُبّاً، و اتَّخذُونِي إلهاً و رَبّاً، سَهَرُوا الليلَ و دَأبُوا النَهارَ طَلَباً لِوَجْهِي، مِن غَيرِ رَهبةٍ و رَغبةٍ ، و لا لِنارٍ و لا جنّةٍ، بَل للمَحبّةِ الصَحيحةِ ، و الإرادةِ الصَريحةِ، و الانقِطاعِ عن الكُلِّ إليَّ، و الاتِّكالِ من بينِ الجَميعِ عَلَيَّ. (2)

خداوند تبارك وتعالى در بيستمين صحيفه ادريس پيامبر(ع) مى فرمايد: خوشا به حال آنان كه مرا از روى محبت و عشق مى پرستند و مرا خدا و پروردگار خويش برمى گزينند، شب را به عبادت مى گذرانند و روز به سعى و تلاش مى پردازند، (و تمام اين كارها) به خاطر خشنودى من است، نه از روى ترس و نه از روى ميل، نه براى بهشت و نه براى دوزخ، بلكه به خاطر عشق و محبتى واقعى و ارادتى صريح و آشكار، و به خاطر گسستن از همه و روى آوردن به سوى من و به خاطر توكل بر من در ميان ديگران.

ذكر و ياد خداوند سبحان

1 - (الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلاَ بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ... طُوبى لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ) (3)

(كسانى كه ايمان آورده اند و دلهايشان به ياد خدا آرام گيرد؛ بدانيد كه با ياد خداست كه دلها آرام مى گيرد ... خوشا به حالشان و نيكو باد فرجامشان).

2 - رسول اللَّه(ص): طُوبى لِمَن ماتَ و لِسانُه رَطبٌ مِن ذِكِر اللَّهِ. (4)

خوشا به حال كسى كه بميرد، در حالى كه زبانش از ياد و ذكر خدا تر و تازه باشد.

3 - الإمام عليّ(ع): طُوبى لِمَن شَغَلَ قَلْبَهُ بالفِكْرِ، و لِسانَهُ بالذِكْرِ. (5)

خوشا به حال كسى كه قلبش به انديشيدن (در مخلوقات و قدرت الهى) و زبانش به ذكر و ياد (خداى تبارك و تعالى) مشغول باشد.

4 - الإمام عليّ(ع): جُمِعَ الخَيرُ كُلُّه في ثلاثِ خِصالٍ؛ النَظرُ، والُسكوتُ، و الكَلامُ، فكلُّ نظرٍ ليسَ فيهِ اعتِبارٌ فهو سَهوٌ، و كلُّ كلامٍ ليسَ فيه ذِكرٌ فهوَ لَغوٌ، و كلُّ سكوتٍ ليسَ فيهِ فِكرةٌ فهو غَفلةٌ. فطُوبى لِمَن كانَ نَظَرُهِ عِبَراً، و سُكوتُه فِكرةً، و كلامُه ذِكْراً. (6)

تمام نيكيها در سه ويژگى جمع شده است؛ نگاه، سكوت، سخن. پس هر نگاهى كه در آن عبرتى نباشد، خطاست و هر سخنى كه يادآور خداوند نباشد بيهوده است و هر سكوتى كه همراه انديشه و فكر نباشد، غفلت است. پس خوشا آنان كه نگاهشان عبرت، سكوتشان انديشه و سخنشان ذكر و ياد خداست.

5 - رسول اللَّه(ص): إنّ للَّهِ عزّوجلّ سيارةٌ مِن الملائكةِ يَبْتَغونَ حِلَقَ (7) الذِكْرِ، فإذا مَرُّوا بحِلَقِ الذِكرِ قالَ بَعضُهم لبَعضٍ: اقعُدُوا، فإذا دَعا القَومُ أمّنوا على دعائهم، فإذا صَلّوا على النبيِّ(ص) صَلُّوا مَعهُم حتّى يَفرَغُوا، ثُمّ يَقولُ بَعضُهم لِبَعضٍ، طُوبى لَهم لا يَرجعُونَ إلّا مَغفُوراً لَهم. (8)

خداوند عزّوجلّ كاروان سيّارى از فرشتگان دارد كه در پى محافل ذكر (و ياد خدا) مى روند، آنگاه كه (به جمعى از مردم) بر مى خورند كه به دور هم محفل ذكر تشكيل داده اند، گروهى از آنان به گروه ديگر مى گويد: فرود آييد وهر گاه كه اين جمع دعا مى كنند، شما آمين بگوييد و وقتى بر پيامبر درود و صلوات مى فرستند، شما نيز با آنان صلوات و درود بفرستيد تا اينكه آنان دست كشند، سپس فرشتگان به يكديگر مى گويند: خوشا به حال اينان، (ازمجلس ذكر) برنمى گردند مگر اينكه آمرزيده شده اند.

6 - الإمام عليّ(ع): طُوبى لِمَن... لَم يُشغَلْ قَلْبُه بِما تَرى عَيناهُ، ولَم يَنْسَ ذِكرَ اللَّهِ بِما تَسمعُ اُذناه. (9)

امام على(ع) مى فرمود: خوشا به حال آنان كه با هر چه كه چشمانشان مى بيند، قلب خود را مشغول نسازند و با آنچه گوشهايشان مى شنود، ذكر و ياد خدا را فراموش نكنند.

7 - رسول اللَّه(ص) - في فضلِ شهرِ رَجَب -: إنّ اللَّهَ تعالى نَصَبَ في السَماءِ السابعةِ مَلَكاً يُقالُ لَه «الداعِي»، فإذا دَخَلَ شَهرُ رَجب يُنادِي ذلكَ المَلَكُ كلَّ لَيلةٍ مِنهُ إلى الصَباحِ؛ طُوبى للذاكِرينَ. (10)

رسول خدا(ص) - در بيان فضيلت ماه رجب - فرمود: خداوند تبارك و تعالى در آسمان هفتم، فرشته اى را مأمور كرده است كه او را داعى (دعوت كننده) مى نامند؛ پس هنگامى كه ماه رجب حلول مى كند، آن فرشته همه شب را تا به صبح ندا سر مى دهد؛ خوشا به حال ذكر گويان.

8 - رسول اللَّه(ص): طُوبى لِمَن أكثَرَ في الجِهادِ في سَبيلِ اللَّهِ مِن ذِكِر اللَّهِ تعالى ، فإنّ لَه بكُلِّ كَلِمةٍ سَبعينَ ألفَ حَسَنةٍ، كُلّ حَسَنةٍ منها عَشرةُ أضعافٍ مَع الذي لَه عِندَ اللَّهِ مِن المَزِيدِ. (11)

خوشا آن كه در صحنه كارزار و جهاد، بيشتر به ياد خدا باشد، كه در مقابل هر كلمه، هفتاد هزار حسنه براى او نوشته شود، كه هر حسنه آن دهها برابر گردد، به همراه ثواب زيادى كه در نزد خدا دارد.

9 - اللَّه تبارك و تعالى في الصَحيفةِ الرابعةِ مِن صُحُفِ إدريسَ النبيّ(ع): سُبحانِي، سُبحانِي و طُوبى لِمَن سَبَّحَنِي، و قُدُّوسٌ أنا و طُوبى لِمَن قَدَّسَنِي، جلّت عَظَمتِي فلا تُحدُّ، و كُثرتْ نِعمَتِي فَلا تُعدُّ، وأنا القَويُّ العَزيزُ. (12)

خداوند تبارك و تعالى در چهارمين صحيفه ادريس پيامبر(ع) مى فرمايد: من پاك و منزّه ام، پاك و منزّه ام و خوشا به حال آنان كه مرا تسبيح و تنزيه كنند و حال آن كه من از عيب و نقص منزّه ام و خوشا به حال كسى كه مرا از عيب و نقص پاك شمارد، عظمتم برتر است و حدّ و نهايتى ندارد، نعمتهايم بسيار است و قابل شماره نيست و من قوى و عزيز هستم.

10 - رسول اللَّه(ص): أتاني جَبرَئيلُ(ع) بينَ الصَفا و المَروَة، فقالَ: يا مُحمّدُ، طُوبى لِمَن قالَ مِن اُمَّتِكَ «لا إلهَ إلّا اللَّهُ» مُخلِصاً. (13)

بين صفا و مروه جبرئيل بر من وارد شد و گفت: محمّد، خوشا به حال كسى از امت تو كه ذكر «لا إله إلّا اللَّه» را با اخلاص بگويد.

11 - الإمام عليّ(ع) - في دعاءٍ تَعلَّمَهُ من جَبرئيلَ(ع) -: يا مَن عَفا عن السَّيّئاتِ فَلَم يُجازِ بِها، ارحَم عَبْدَكَ يا اللَّهُ، نَفْسِي نَفْسِي ارحَمْ عَبدَكَ... إلهي تَعلَمُ هذا كُلَّهُ فَكَيفَ أنتَ صانِعٌ بِي، لَيتَ شِعرِي و لا أشعُرُ كيفَ تَقولُ لِدُعائي، أتقول «نَعمْ» أو تَقولُ «لا»، فإنْ قُلتَ «لا» فيا وَيلِي يا وَيلِي يا وَيلِي... و إنْ قُلتَ «نَعم» كما أظُنُّ فطُوبى لِي، أنا السَعيدُ. طُوبى لِي، أنا التَقِيُّ. طُوبى لِي. (14)

امام على(ع) - در مناجاتى كه آن را از جبرئيل آموخته بود - مى گويد: اى (خداوندى) كه از گناهان مى گذرى و به خاطر آنان كيفر نمى دهى، بر بنده ات رحم كن، خدايا بر من، بر من، بر بنده ات رحم كن... خدايا تو كه همه چيز را مى دانى، چگونه با من رفتار مى كنى ؟ اى كاش مى دانستم، امّا نمى دانم در برابر دعاى من چه مى گويى ؟ آيا مى گويى: آرى، يا اينكه مى گويى: نه، اگر بگويى «نه»، واى بر من، واى بر من... و اگر بگويى «آرى»، چنانكه من چنين گمان مى كنم، خوشا به حالم، ديگر سعادتمند شدم، خوشا به حالم پرهيزگار شدم، خوشا به حالم.

قرائت قرآن

1 - كُليب: سَمعَ عليُّ بن أبي طالِب(ع) ضَجَّةً في المَسجِدِ، يَقرؤونَ القُرآنَ و يَقرؤون، فقالَ: طُوبى لِهؤلاءِ، هؤلاءِ كانُوا أحبُّ الناسِ إلى رسولِ اللَّهِ. (15)

كليب مى گويد: على بن ابى طالب(ع) صداى همهمه گروهى را در مسجد شنيد كه قرآن مى خواندند، سپس فرمود: خوشا زندگيشان، اينان محبوبترين مردم نزد رسول خدا(ص) هستند.

2 - رسول اللَّه(ص): طُوبى لِمَن يُبعثُ يَومَ القِيامةِ و جَوفُه مَحْشُوٌّ بالقُرآنِ و الفَرائضِ (16) و العِلْمِ. (17)

خوشا به حال آنكه روز قيامت برانگيخته شود در حالى كه دل و جانش از قرآن و احكام الهى و دانش لبريز باشد.

3 - رسول اللَّه(ص): إنّ أكرمَ العِبادِ إلى اللَّهِ بعدَ الأنبياءِ العُلَماءُ ، ثمّ حَمَلة القرآنِ، يَخرجُونَ مِن الدُنيا كما يَخرجُ الأنبياءُ، و يُحشَرونَ مِن القُبورِ معَ الأنبياءِ، و يَمُرُّونَ على الصِراطِ مع الأنبياءِ، و يُثابُونَ ثوابَ الأنبياءِ. فطُوبى لطالِبِ العِلْمِ و حامِلِ القُرآنِ مِمّا لَهم عندَاللَّهِ مِن الكَرامَةِ و الشَرفِ. (18)

پس از انبيا گراميترين بندگان نزد خدا، علما و پس از ايشان، حاملان قرآن (19) هستند، اينان همچون پيامبران از دنيا مى روند و به همراه انبيا از قبرهايشان برانگيخته مى شوند و از صراط مى گذرند و پاداش انبيا براى آنان نوشته مى شود، پس خوشا به حال جوينده علم و حامل قرآن، از آن كرامت و شرفى كه نزد خداوند دارند.

4 - رسول اللَّه(ص): كنتُ أخشى العَذابَ بالليلِ و النهارِ حتّى جاءَنِي جَبرَئيلُ بسُورَةِ «قُلْ هُو اللَّهُ أحَد» فعَلِمْتُ أنّ اللَّهَ لا يُعذِّبُ اُمّتِي بَعدَ نُزولِها... فطُوبى لِقارِئها، فإنّه ما مِن أحدٍ يَقرأُها إلّا وَكَّلَ اللَّهُ عزّوجلّ بهِ مائةَ ألفِ مَلَكٍ يَحفَظُونَه مِن بَينِ يَدَيِه و مِن خَلْفِه... طُوبى لِمَن أحبَّ قِراءَتَها. (20)

شب و روز ترس آن را داشتم كه عذاب الهى بر امتم فرو ريزد تا اينكه جبرئيل سوره «قل هو اللَّه احد» را نزد من آورد و دانستم كه خداوند پس از اين سوره، امتم را عذاب نخواهد كرد... پس خوشا به حال آنان كه اين سوره را مى خوانند، زيرا كسى نيست كه اين سوره را بخواند مگر آن كه خداوند عزّوجلّ حفاظت او را به صد هزار فرشته كه در اطراف او هستند مى سپارد... خوشا به حال كسى كه خواندن اين سوره را دوست بدارد.

5 - رسول اللَّه(ص): إنّ اللَّهَ تَباركَ و تَعالى قَرأ «طه» و «يس» قبلَ أنْ يَخلُقَ السَماواتِ و الأرضَ بألفِ عامٍ، فَلمّا سَمعتْ المَلائكةُ القرآنَ قالُوا: طُوبى لاُمّةٍ يَنزلُ هذا عليها و طُوبى لأجوافٍ تَحملُ هذا، و طُوبى لألسُنٍ تَتَكلّمُ بهذا. (21)

خداوند تبارك و تعالى سوره هاى «طه» و «يس» را هزار سال پيش از آفريدن آسمانها و زمين خواند، و آن هنگام كه فرشتگان آن را شنيدند، گفتند: خوشا به حال امتى كه اين آيات بر آنان نازل شود و خوشا به حال سينه هايى كه اين آيات را در خود جاى دهد و خوشا به حال زبانهايى كه به اين آيات تكلّم نمايد.

6 - عيسى بن مريم(ع): طُوبى لِمَن قَرأَ كتابَ اللَّهِ ثُمَّ عَملِ بما فيه. (22)

خوشا زندگى آنان كه كتاب خدا را بخوانند و به آنچه در آن است عمل كنند.

نماز در مسجد

1 - رسول اللَّه(ص): إجابةُ (23) المؤذّنِ رَحمَةً و ثُوابُه الجَنّةُ، ومَن لَم يُجِبْ خاصَمْتُه يومَ القيامةِ، فطُوبى لِمَن أجابَ دَاعِيَ اللَّهِ و مَشى إلى المَسجدِ، ولا يُجيبُه و لا يَمشِي إلى المَسجد إلّا مُؤمنٌ من أهلِ الجَنّةِ. (24)

اجابت مؤذّن (و رفتن به مسجد پس از شنيدن صداى اذان) رحمت، و ثواب آن بهشت است. هر كس (صداى اذان را بشنود و) اجابت نكند، روز قيامت او را دشمن خود مى شمارم، پس خوشا بر آنان كه دعوت كننده خدا را پاسخ گويد و به سوى مسجد برود. و جز مؤمن بهشتى، كسى (مؤذّن را پاسخ نمى دهد و) به سوى مسجد گام بر نمى دارد.

2 - رسول اللَّه(ص): قالَ اللَّهُ تباركَ و تعالى : ألا طُوبى لِمَن كانَتْ المَساجدُ بُيوتَه، ألَا طُوبى لِعَبدٍ تَوضّأ في بَيتِه ثُمّ زارَنِي في بَيتِي. (25)

خداوند تبارك و تعالى مى فرمايد: آگاه باشيد! خوشا به حال آنان كه مسجدها را خانه خويش بدانند (پيوسته به مسجد بروند). بدانيد ! خوشا به حال بنده اى كه در خانه اش وضو ساخته، و پس از آن مرا در خانه ام (مسجد) زيارت كند.

3 - رسول اللَّه(ص) - فيما أوصى به أبا ذرّ -: يا أباذَر، طُوبى لأصحابِ الألويةِ (26) يَومَ القِيامةِ، يَحمِلُونَها فَيسبِقونَ الناسَ إلى الجَنّةِ، ألَا و هُمُ السابِقونَ إلى المَساجدِ بالأسحارِ و غَيرِها. (27)

رسول خدا(ص) - در وصيت خود به ابوذر - فرمود: ابوذر ! خوشا به حال پرچمداران روز قيامت كه پرچمها را بر دوش دارند و در راه بهشت، از ديگر مردم سبقت مى گيرند، بدانيد ! آنان كسانى هستند كه در سحر گاهان و اوقات ديگر، پيش از ديگران به سوى مسجدها مى شتافتند.

4 - رسول اللَّه(ص): إنّ في التَوراةِ مَكتُوباً: إنّ بيوتِي في الأرضِ المساجدُ، فطُوبى لِعَبدٍ تَطَهَّرَ في بَيتِه ثُمّ زارَني في بَيتِي، ألَا إنّ على المَزورِ كَرامةَ الزائرِ، ألَا بَشِّرِ المَشّائينَ في الظُلُماتِ إلى الَمساجدِ بالنُورِ الساطِعِ يَومَ القِيامَةِ. (28)

در تورات نوشته شده است كه (خداوند فرمود): خانه هاى من در زمين مسجدها هستند، پس خوشا زندگى بنده اى كه در خانه اش خود را باطهارت سازد سپس مرا در خانه ام (مسجد) زيارت كند. بدانيد! كه بزرگداشت مهمان بر عهده ميزبان است، آرى ! كسانى را كه در تاريكى شب به سوى مسجدها مى روند، به نورى درخشنده و تابان در روز قيامت بشارت ده.

تهجّد و شب زنده دارى

1 - رسول اللَّه(ص): إذا كان أوّلُ ليلةٍ مِن شهرِ رَمضانَ أمرَ اللَّهُ تباركَ و تعالى سَبعةً من الملائكةِ... مَعَ كُلِّ مَلَكٍ مِنهم لِواءٌ من نُورٍ... مع جَبرَئيلَ لِواءٌ من نُورٍ يَضرِبُ في السَماءِ السابعةِ، مكتوبٌ على ذلك اللواءِ؛ لإ؛ه ه إلهَ إلّا اللَّهُ محمّدٌ رسولُ اللَّهِ، طُوبى لاُمّةِ محمّدٍ يُنادُونَ بالأسحارِ بالبُكاءِ و التَضرُّعِ، اُولئكَ هُم الآمِنونَ يومَ القيامةِ... و في يدِ كوكيائيلَ لِواءٌ مِن نورٍ يَضربُ في السَماءِ الرابعةِ، مَكتوبٌ عليه؛ لا إلهَ إلّا اللَّهُ، مُحمّدٌ رَسولُ اللَّهِ، طُوبى لاُمّةِ مُحمّدٍ يَتَصَدَّقونَ بالنَهارِ، و يَقومُونَ في الليلِ بالدُعاءِ والاستِغفارِ، يَنظُرُ اللَّهُ إليهم و يَرضى عنهم. (29)

هنگامى كه شب اول ماه رمضان فرا مى رسد، خداوند تبارك و تعالى به هفت فرشته (30) دستور مى دهد... با هر يك از فرشتگان پرچمى از نور همراه است... جبرئيل نيز پرچمى از نور در اختيار دارد و آن را در آسمان هفتم بر افراشته مى سازد، بر آن پرچم نوشته شده است: «لا اله الا اللَّه محمّد رسول اللَّه، خوشا به حال امّت محمد كه سحرگاهان با گريه و زارى، راز و نياز مى كنند، آنان روز قيامت در امان هستند»... و در دست كوكيائيل نيز پرچمى از نور قرار دارد كه در آسمان چهارم به اهتزاز در مى آورد، بر آن نوشته شده است: «لا اله الا اللَّه محمّد رسول اللَّه، خوشا به حال امت محمّد، كه در روز صدقه مى دهند و شب را به دعا و آمرزش مى گذرانند، خداوند به آنان توجه دارد و از ايشان راضى است.

2 - الإمام عليّ(ع): طُوبى لِنَفسٍ... هَجَرتْ في الليلِ غُمضَها، حتّى إذا غَلَبَ الكَرى . (31)

خوشا به حال آنان كه... خوابِ شبانه را كنار گذارد تا آنگاه كه خستگى بر او چيره شود.

3 - عيسى بن مريم(ع): طُوبى لِلّذينَ يَتَهجّدُونَ مِن الليلِ، اُولئكَ الذينَ يَرِثُونَ النُورَ الدائمَ مِن أجلِ أنَّهم قامُوا في ظُلْمَةِ الليلِ على أرجُلِهم، في مساجِدِهم يَتَضرّعُونَ إلى رَبّهم رَجاءَ أن يُنْجِيهِم في الشِدَّةِ غَداً. (32)

خوشا زندگى آنان كه پاسى از شب را به راز و نياز و شب زنده دارى مى گذرانند، آنان كسانى هستند كه هميشه نورانى اند، چرا كه در تاريكى شب برپا خواسته، در جايگاه عبادتشان به درگاه پروردگار خويش گريه و زارى كرده اند، به اميد آن كه خداوند ايشان را از شدايد و سختيهاى فردا(ى قيامت) نجات دهد.

4 - عيسى بن مريم(ع): طُوبى لِلّذينَ يَتَهجَّدُونَ من الليلِ، اُولئكَ يُؤتَونَ النُورَ الدائمَ مِن أجْلِ أنَّهم قامُوا في ظُلَم الليلِ، فَمَشَوا على أرجُلِهم و التَمَسُوا بأيدِيهم، مَسَاجِدَهم في بُيوتِهم يَتَضَرَّعُونَ في سَوادِ الليلِ إلى رَبِّهم عزّوجلّ، زَرَعُوا في مَساجِدِهم و كانَ سَقْيُ زَرعِهم ماءُ أعْيُنِهم، أنْبَتُوا - أو أدرَكُوا - الحَصادَ لِيَومِ فَقْرِهم فوَجَدُوا عاقِبةَ ذلكَ. قُلُوبُهم عندَ رَبِّهم عزّوجلّ معَلَّقةً، و أجسادُهم في الدُنيا مُكْتَئبَةً، قد غَلَبَهُم النَومُ فخَرُّوا على وُجوهِهِم لِما رَهبُوا مِنه، يَرجُونَ رَحمَتَه و يَخافُونَ عذَابَه. (33)

خوشا زندگى آنان كه پاسى از شب را به تهجد و شب زنده دارى مى گذرانند، آنان كسانى هستند كه پيوسته نورانى اند، چرا كه در تاريكى شب بر پا خواسته و (براى مقدمات عبادت) براه افتاده و با دستهاى خويش (در درگاه خداوند) به التماس و خواهش پرداخته اند. سجده گاه آنان در خانه هايشان است، در دل شب به درگاه پروردگارشان زارى و تضرع مى كنند، كشتزار سجده گاهشان را با اشك چشمان خويش آبيارى مى كنند و ثمر آن (عبادت) را براى روز بيچارگى (در قيامت) پرورش مى دهندو عاقبت آن را خواهند يافت. دلهاى خويش را به پروردگارشان وابسته مى بينند و بدنهايشان از شدت غم در دنيا افسرده و اندوهگين است. از (عبادت بسيار) خواب بر آنان چيره مى شود، به خاطر ترسى كه از خداوند دارند با صورت بر زمين مى افتند، به رحمتش اميدوار و از عذابش بيمناك مى گردند.

5 - اللَّه تبارك و تعالى في الصحيفةِ العشرين من صُحفِ إدريسَ النبي(ع): طُوبى لِقَومٍ عَبَدوني حُبّاً، و اتَّخذُونِي إلهاً و رَبّاً، سَهرُوا الليلَ و دَأبُوا النَهارَ طَلَباً لِوَجْهِي، مِن غَيرِ رَهْبَةٍ و رَغْبَةٍ و لا لِنارٍ و لا جَنّةٍ، بل للمَحَبّةِ الصَحيحةِ، و الإرادةِ الصَريحَةِ، و الانقِطاعِ عن الكُلِّ إليَّ، و الاتِّكالِ مِن بينِ الجَميعِ عَلَيَّ. (34)

خداوند تبارك وتعالى در بيستمين صحيفه ادريس پيامبر(ع) مى فرمايد: خوشا به حال آنان كه مرا از روى محبت و عشق مى پرستند و مرا خدا و پروردگار خويش برمى گزينند، شب را به عبادت مى گذرانند و روز به سعى و تلاش مى پردازند، (وتمام اين كارها) به خاطر خشنودى من است، نه از روى ترس و نه از روى ميل، نه براى بهشت و نه براى دوزخ، بلكه به خاطر عشق و محبتى واقعى و ارادتى صريح و آشكار، و به خاطر گسستن از همه به سوى من و به خاطر توكل بر من از ميان ديگران است.

6 - الإمام الصادق(ع): إنّ لَيلةَ الثالثِ و العِشرينَ مِن شَهرِ رَمضانَ هيَ لَيلةُ الجُهَني، فِيها يُفرَقُ كُلُّ أمرٍ حَكيمٍ، و فِيها تُثبتُ البَلايا و المَنايا و الآجالُ و الأرزاقُ و القَضايا، و جَميعُ ما يُحدِثُ اللَّهُ عزّوجلّ فِيها إلى مِثلِها مِن الحَولِ، فطُوبى لِعَبدٍ أحياها راكِعاً و ساجِداً، و مَثَلُ خَطاياهُ بينَ عَينَيهِ و يَبْكِي عَليها، فإذا فَعَلَ ذلكَ رَجوتُ أنْ لا يَخِيبَ إنْ شاءَاللَّهُ. (35)

شب بيست و سوم ماه رمضان همان شب قدرست. در آن شب كارهاى مهم مقدّر مى شود و در آن شب بلاها و آرزوها و مرگها، رزق و روزيها، وقايع و تمام اتفاقاتى كه خداوند عزّوجلّ در مثل اين شب حادث مى كند، تأييد مى گردد، پس خوشا به حال بنده اى كه آن شب را با ركوع و سجود احياء بدارد و گناهانش را در برابر چشمانش تصور كند و بر آنان اشك بريزد، پس هنگامى كه چنين كند، اميدوارم كه نااميد نشود، ان شاءاللَّه.

روزه

1 - رسول اللَّه(ص): طُوبى لِمَن أدرَكَ رَمضانَ، ثُمّ طُوبى لَه. (36)

خوشا به حال كسى كه ماه رمضان را درك كند، و خوشا به حالش.

2 - رسول اللَّه(ص): إذا كانَ أوّلُ ليلةٍ مِن شَهرِ رَمضانَ، أمَرَ اللَّهُ تَباركَ و تَعالى سَبعةً مِن المَلائكةِ... مَعَ كُلِّ مَلَكٍ مِنهم لِواءٌ مِن نُور... وفي يَدِ شَمْشائيلَ لِواءٌ مِن نورٍ يضرِبُ في السَماءِ الثالثةِ، مَكتوبٌ عليهِ «لاإلهَ إلّا اللَّهُ، محمدٌ رَسولُ اللَّهِ، طُوبى لأُمّةِ مُحمّدٍ، صِيامُهم جُنّةٌ (37) مِن النَار». (38)

هنگامى كه شب اول ماه رمضان فرا مى رسد، خداوند تبارك و تعالى به هفت فرشته دستورى مى دهد... با هر يك از فرشتگان پرچمى از نور همراه است... و در دست شمشائيل پرچمى از نور است كه آن را در آسمان سوم برافراشته مى سازد، كه بر آن نوشته شده: «لا اله الا اللَّه، محمد رسول اللَّه، خوشا به حال امت محمد، روزه آنان سپرى از آتش (جهنم) است».

3 - رسول اللَّه(ص): مَن صامَ مِن رَجَب خمسةَ عَشَرَ يَوماً وَقفَ يومَ القِيامةِ مَوقفَ الآمِنينَ، فَلا يَمرُّ بهِ مَلَكٌ مُقرَّبٌ و لا نَبيٌّ مُرسَلٌ و لا رَسولٌ إلّا قالَ: طُوباكَ، أنتَ آمِنٌ مُقرَّبٌ مُشَرَّفٌ، مَغبُوطٌ، ساكِنٌ للجِنانِ... مَن صام مِن رَجبَ ثَلاثةً و عِشرينَ يَوماً نُودِيَ مِن السَماءِ: طُوبى لَكَ يا عبدَاللَّهِ، نَصبتَ (39) قَليلاً و نَعمتَ طَويلاً، طُوبى لَكَ إذا كُشِفَ الغِطاءُ عَنكَ، و أفْضَيتَ إلى جَسيمِ ثوابِ رَبِّكَ الكريمِ، و جاوَرْتَ الخَليلَ في دارِالسَلامِ. (40)

رسول خدا(ص) - در بيان فضيلت ماه رجب - فرمود: هر كس پانزده روز از ماه رجب را روزه بگيرد، روز قيامت در جايگاه كسانى قرار مى گيرد كه در امان هستند، و هيچ فرشته مقرّب و پيامبر و رسولى نيست مگر اينكه به او مى گويد: خوشا به حالت، تو در امان و نزديك (به لطف الهى) و گرامى و مورد غبطه و از ساكنان بهشت هستى... و هر كس بيست و سه روز از ماه رجب را روزه بدارد، از آسمان ندا مى دهند، خوشا به حال تو اى بنده خدا، كمى رنج بردى و از نعمتهاى بسيارى بهره مند شدى، خوشا به حالت هنگامى كه پرده (دنيا) از ديدگان تو برگرفته مى شود و به سوى نعمتها و ثوابهاى پروردگار كريمت روانه مى شوى و با (ابراهيم) خليل در بهشت برين همسايه مى گردى.

4 - رسول اللَّه(ص) - في فَضلِ شَهرِ شَعبانَ -: مَن صَامَ عِشرينَ يَوماً فبَخٍ بَخ، طُوبى لَهُ و حُسنُ مآبٍ، و يُعطِيهِ اللَّهُ عزّوجلّ من الكرامَةِ و الثَوابِ ما يَعجزُ عن صِفَتِه الخَلائقُ. (41)

رسول خدا(ص) - در بيان فضيلت ماه شعبان - فرمود: هر كس بيست روز از ماه شعبان را روزه دارد، به به و خوشا به حالش و نيكو باد فرجامش، خداوند عزّوجلّ آنقدر كرامت و ثواب به او ارزانى مى دارد كه مردم از توصيف آن عاجز و درمانده شوند.

1 . كنزالعمّال: 10 / 248 / 23329 به نقل از «الفردوس بمأثور الخطاب» و ليكن در نسخه موجودِ «الفردوس بمأثور الخطاب» يافت نشد.

2 . بحارالأنوار: 95 / 467.

3 . سوره رعد: آيه 29 - 27.

4 . إختيار معرفة الرجال (رجال الكشي): 1 / 212 در حاشيه كتاب.

5 . غرر الحكم: 4 / 239 / 5942.

6 . من لا يحضره الفقيه: 4 / 405 / 5876، الخصال: 98 / 47، ثواب الأعمال: 212 / 1، أمالي الصدوق: 32 / 2، تحف العقول: 205، المحاسن: 1 / 65/ 10، بحارالأنوار: 71 / 275 / 2 به نقل از «أمالى الصدوق» در تمام كتابها به نقل از امام باقر از امام على (ع).

7 . الحِلَق : جمع الحلقه وهي الجماعه من الناس مستديره (مجمع البحرين : 5/ 151)

8 . كنزالعمّال: 1 / 434 / 1876به نقل از «ابن النجار».

9 . الكافي: 2 / 16 / 3، بحار الأنوار: 70 / 229 / 5 به نقل از «الكافي» در هر دو كتاب به نقل از امام رضا(ع).

10 . إقبال الأعمال: 3 / 174، بحارالأنوار: 98 / 377 / 1 به نقل از «إقبال الأعمال».

11 . المعجم الكبير: 20 / 78 / 143، كنزالعمّال: 2 / 243 / 3931 به نقل از «أمالى ابن الصصري»، مستدرك الوسائل: 11 / 13 / 12292 به نقل از «لب اللباب للراوندي».

12 . بحارالأنوار: 95 / 458.

13 . ثواب الأعمال: 5 / 2، التوحيد: 21 / 11، بحارالأنوار: 93 / 206 / 4 به نقل از «التوحيد» و رجوع كنيدبه المحاسن: 1 / 99 / 68 در تمام كتابها به نقل از امام باقر(ع) از رسول خدا(ص).

14 . مصباح المتهجّد: 420 / 540، جمال الاُسبوع: 109، بحارالأنوار: 90 / 328 / 43 به نقل از «مصباح المتهجّد» و «جمال الاُسبوع».

15 . المعجم الأوسط: 7 / 214 / 7308، كنزالعمّال: 2 / 288 / 4025 به نقل از «المعجم الأوسط».

16 . فرائض، در روايات به معنى دستورات الهىِ واجب و سهميه ارث آورده مى شود كه در اين روايت، معناى اول مورد نظر است.

17 . الفردوس بمأثور الخطاب: 2 / 448 / 3932، الجامع الصغير: 2 / 138 / 5311، به نقل از «الفردوس بمأثور الخطاب».

18 . جامع الأخبار: 114 / 197، بحار الأنوار: 92 / 19 / 18 به نقل از «جامع الأخبار».

19 . حاملان قرآن، كسانى را گويند كه با قرآن اُنس و اُلفت دارند، يعنى قرآن در جانشان رسوخ نموده است. مصاديق آنها را با استفاده از روايات ديگر، قاريان، حافظان و تعليم دهندگان قرآن مى توان دانست.

20 . المجتنى : 89، بحارالأنوار: 92 / 361 / 24 به نقل از «المجتنى ».

21 . سنن الدارمي: 2 / 913 / 3290، المعجم الأوسط: 5 / 133 / 4876، شعب الإيمان: 2 / 477 / 2450، كنزالعمّال: 1 / 588 / 2681 به نقل از «سنن الدارمى»، تفسير مجمع البيان: 7 / 3، مستدرك الوسائل: 4 / 344 / 4854 به نقل از «تفسير مجمع البيان».

22 . الدرّ المنثور: 2 / 203 به نقل از «الزهد لابن حنبل»، البداية و النهاية: 2 / 89 با كمى اختلاف.

23 . أجابه بجواب إجابةً، وجواب الكلام: رديده والجمع أجوبة وجوابات (مجمع البحرين: 2/ 29).

24 . جامع الأخبار: 172 / 408، بحار الأنوار: 84 / 154 / 49به نقل از «جامع الأخبار».

25 . ثواب الأعمال: 47 / 2، مكارم الأخلاق: 2 / 60 / 2146، المحاسن: 1 / 119 / 124، عوالي اللآلي: 1 / 351 / 5، بحارالأنوار: 84 / 14 / 92 به نقل از «ثواب الأعمال».

26 . اللواية: العَلَم الكبير، واللواء دون ذلك، والعرب تضع اللواء موضع الشهرة (مجمع البحرين: 6/ 381).

27 . أمالي الطوسي: 529 / 1162، مكارم الأخلاق: 2 / 366 / 2661، بحار الأنوار: 83 / 369 / 30 به نقل از «أمالي الطوسي».

28 . مستدرك الوسائل: 1 / 298 / 669 به نقل از «الهداية للصدوق»، من لا يحضره الفقيه: 1 / 239 / 720، ثواب الأعمال: 45 / 1، علل الشرائع: 318 / 2 بدون ذكر «ألا بشّر المشّائين...» در تمام كتابها به نقل از امام صادق(ع).

29 . بحارالأنوار: 96 / 344 / 7، مستدرك الوسائل: 7 / 420 / 8584 در هر دو كتاب به نقل از «نوادر الراوندى» و ليكن در نسخه موجودِ «نوادر» يافت نشد.

30 . نام فرشتگان هفتگانه خداوند عبارتند از: جبرئيل، ميكائيل، اسرافيل، كوكيائيل، شمشائيل، اسماعيل و دردائيل.

31 . نهج البلاغة، نامه 45، بحار الأنوار: 33 / 476 / 686. الكرى: النوم (النهاية 4/ 170).

32 . تحف العقول: 510، بحارالأنوار: 14 / 310 / 17 به نقل از «تحف العقول».

33 . التهجّد و قيام الليل لابن أبي الدنيا: 111 / 226.

34 . بحارالأنوار: 95 / 467.

35 . الدعوات للراوندي: 207 / 561، بحارالأنوار: 97 / 4 / 5 به نقل از «الدعوات».

36 . بحارالأنوار: 96 / 345 / 9، مستدرك الوسائل: 7 / 422 / 8586 در هر دو كتاب به نقل از «نوادر الراوندي» و ليكن در نسخه موجودِ «نوادر» يافت نشد.

37 . الجُنّة: السترة... أي يتستّر به من دخول النار والمعاصي (مجمع البحرين: 6/ 229).

38 . بحارالأنوار: 96 / 344 / 7، مستدرك الوسائل: 7 / 421 / 8584 در هر دو كتاب به نقل از «نوادر الراوندي» و ليكن در نسخه موجودِ «نوادر» يافت نشد.

39 . نَصَبَ الرجل: تعب واعيى (مجمع البحرين: 2/ 174).

40 . أمالي الصدوق: 432، ثواب الأعمال: 81، فضائل الأشهر الثلاثة: 28، بحارالأنوار: 97 / 29 / 1 به نقل از هر سه كتاب، روضة الواعظين: 438.

41 . بحارالأنوار: 97 / 67 / 3، مستدرك الوسائل: 7 / 537 / 8835 در هر دو كتاب به نقل از «نوادر الراوندى» و ليكن در نسخه موجودِ «نوادر» يافت نشد.