لطفا منتظر باشید ...
99ـ شرح الخطبة الشقشقيّة
تأليف: ميرزامحمد ابن شاه ابوتراب محمدعلي حسيني يا حسني معروف به «گلستانه», ملقّب به «علاءالدين» (متوفاي 1110 هـ) در اوائل آن به كتابش «حدائق‌الحقائق = بهجة‌الحدائق» احاله كرده و گفته: شكايت امير مؤمنان را به‌طول كامل آورده‌ام به‌طوري كه در جاي ديگر پيدا نمي‌شود و گويا اين شرح مكمّل كتاب «حدائق» او است وليكن در اواسط خطبه قطع كرده است و نسخه‌اي از آن ديده شده كه تاريخ كتابت آن 1246 هـ بوده‌است.[1]100ـ شرح خطب? اول نهجالبلاغه(اول‌الدين معرفته و كمال‌معرفته التصديق به)
تأليف: ملّا محمدكاظم, معروف به «آخوند خراساني» (1255ـ1329 هـ) صاحب كتاب «كفاية الأصول». وي اين شرح را تقرير كرده و شاگردش شيخ عبدالرسول اصفهاني داماد شيخ محمدبن مولي علي‌محمد طالقاني نوشته است و از روي خط او سيدهادي ابن سيد عباس‌بن سيدمحمد فشاركي (متوفي 1354 هـ) استنساخ كرده است و نسخ? اخير در كتابخان? شيخ محمدرضا فرج‌الله در نجف‌اشرف موجود بود.[2]101ـ نصايح‌الملوك و آداب‌السلوك
شرح عهدنام? اميرالمؤمنين(عليه السلام) به مالك اشتر. تأليف: «مولي ابوالحسن شريف عاملي غروي اصفهاني» (متوفاي 1138 هـ) صاحب كتاب «الأنساب» و غيره. كتاب چنين آغاز شده است: «حمد بي‌حد و ثناي بي‌عدد قادري را رواست» و آن را به اسم «سلطان حسين صفوي» (1135 هـ) تأليف كرده است. كتاب داراي مقدمه و پنج باب است و يك نسخه از آن به تاريخ كتابت 1118 هـ در (سپهسالار سابق) موجود است.[3]102ـ التحفة السليمانية
ترجم? عهدنام? مالك اشتر به فارسي. تأليف: «سيدماجدبن محمد حسيني بحراني» آن را به اسم «شاه سليمان صفوي» (متوفاي 1106 هـ) تأليف كرده و در سال 1301 هـ در ايران چاپ شده‌است.[4]103ـ الراعي و الرعية
در شرح عهدنام? اميرالمؤمنين (عليه السلام) به عامل خود «مالك اشتر» هنگامي كه او را به مصر فرستاد شرح مبسوط تحليلي است كه قوانين جديد و قواعد حكومتي اسلام مورد مقايسه قرار گرفته است و كتاب؛ حقّاً در موضوع خود بي‌نظير است و در سال (1358 هـ) در نجف چاپ شده است. تأليف: حقوقدان معاصر «توفيق‌الفكيكي بغدادي محامي» (1321ـ1389 هـ).[5]104ـ فرمان مبارك شرح عهدنام? اميرالمؤمنين, فارسي, مطبوع
تأليف: نويسنده فرزانه مرحوم «جواد فاضل لاريجاني» (متوفاي 1380 هـ)105ـ شرح عهد اميرالمؤمنين(عليه السلام)
تأليف: «ميرزاحسن‌بن سيدعلي موسوي قزويني» (1319ـ1358 هـ) آن را در 21 فصل تنظيم نموده و نزديك به 5000 هزار بيت است و آن جلد دوم كتابش(تاريخ مصر قديم) است.[6]106ـ شرح عهد اميرالمؤمنين(عليه السلام)
تأليف: «ميرزامحمدبن سليمان تنكابني» (متوفي 1302 هـ) صاحب «قصص‌العلماء» از علماي اوائل قرن چهاردهم هجري مي‌باشد, تأليفات متنوعي دارد كه فهرست هم? آنها را در كتاب قصص‌العلماي خود نگاشته است و از جمل? آنها همين شرح عهد اميرالمؤمنين به «مالك اشتر» است.[7]107ـ شرح عهد اميرالمؤمنين(عليه السلام)
تأليف: «شيخ هادي‌بن محمد حسين قائيني بيرجندي» فارسي و در سال 1333هـ تأليف كرده و در سال 1315 شمسي به همراه ترجم? «الأدب الكبير»؛ «ابن مقفّع» چاپ شده است.[8]108ـ سيري در نهجالبلاغه
تأليف: «متفكّر شهيد استاد علّامه, شيخ مرتضي مطهري». به‌طوري كه از اسم آن پيداست, اين يك سير كوتاه در اعماق نهجالبلاغه است و نخستين گامي است كه استاد شهيد براي تحقيق عميق و دقيق در محتواي نهجالبلاغه و شناخت مكتب علي (عليه السلام) برداشته و راه را براي ديگران گشوده است. وي در مقدم? كتاب مي‌نويسد: «اكنون دو كار لازم در مورد نهجالبلاغه در پيش است: يكي غور و تعمّق در محتواي نهجالبلاغه است, تا مكتب علي (عليه السلام) در مسائل مختلف و متنوعي كه در نهجالبلاغه مطرح است, دقيق روشن شود كه جامع? اسلامي سخت بدان نيازمند است و ديگر تحقيق در اسناد و مدارك نهجالبلاغه». باز مي‌نويسد: «آنچه در اين كتاب آمده است, مجموع مقالات متسلسلي است كه در سال‌هاي 51ـ52 در مجل? گرامي مكتب اسلام منتشر شده است و اكنون به‌صورت يك كتاب در اختيار خوانندگان محترم قرار مي‌گيرد.» كتاب در 316 صفحه با يك مقدمه و هفت بخش در قطع رقعي در سال 1353 هـ‌ش توسط انتشارات دارالتبليغ اسلامي قم چاپ شده و از آن پس ده‌ها چاپ خورده و در تيراژ وسيع توسط انتشارات صدرا منتشر شده است.109ـ في رحاب نهجالبلاغه
ترجمه «سيري در نهجالبلاغه» استاد شهيد مطهري. تعريب: هادي يوسفي. مكرر چاپ شده و در بيروت از «دارالتعارف» انتشار يافته است.110ـ الهيات در نهجالبلاغه
نوشت? «آية‌الله لطف‌الله صافي» گلپايگاني. اين كتاب از سري انتشارات بنياد نهجالبلاغه است. «بنياد نهجالبلاغه» براي شناخت «نهجالبلاغه» با صداقت و ايمان «بنياد» گرفته و تاكنون در اين باره گام‌هاي بلندي برداشته است از جمله كارهاي اساسي اين «بنياد» اقدام به تفسير موضوعي اين گنجين? گرانبهاست تا بدين وسيله بتواند ابعاد وسيع و گسترد? معارف اسلامي را از نهجالبلاغه استخراج كرده به جامع? اسلامي تقديم دارد. آية‌الله صافي از ميان موضوعات مختلف, بحث «الهيات» را انتخاب كرده و كتاب ارزشمند «الهيات در نهجالبلاغه» را به رشت? تحرير كشيده است اگرچه وي در پايان كتاب مدعي است كتاب ناقص و ناتمام است, ولي در موضوع خود كتاب جالب و جامع مي‌باشد. كتاب در 343 صفحه با مقدمه مؤلف و 18 فصل به قطع وزيري توسط «بنياد نهجالبلاغه» در تاريخ آبان‌ماه 1361 هـ‌ش چاپ و انتشار يافته است.111ـ دراسات في نهجالبلاغه
تأليف استاد شيخ «مهدي شمس‌الدين عاملي لبناني». درس‌هائي از نهجالبلاغه كه دربار? جامعه و طبقات اجتماعي و كيفيت اصلاح آن و حكومت و عدالت و آگاهي از غيب, از ديدگاه نهجالبلاغه بحث كرده است و از كتاب‌هاي مهمي است بايد مطالعه شود و اين كتاب در سال 1376 هـ در نجف‌اشرف چاپ شده و در ايران هم به فارسي ترجمه گرديده است.112ـ جستجوئي در نهجالبلاغه
ترجمه كتاب: «دراسات في نهجالبلاغه» تأليف: استاد شيخ «محمدمهدي شمس‌الدين لبناني» به ترجمه: «محمود عابدي» كتاب از سري انتشارات بنياد نهجالبلاغه است. كتاب در 238 صفحه با دو مقدمه از مؤلف و 7 بخش در موضوعات مختلف نهجالبلاغه به قطع وزيري توسط «بنياد نهجالبلاغه» در تاريخ تيرماه 1361 هـ‌ش چاپ شده است.113ـ درس‌هائي از نهجالبلاغه
تأليف: آقاي «حاج شيخ حسينعلي منتظري». اين درس‌ها توسط وي تدريس و از صداي جمهوري اسلامي ايران پخش گرديده است و تاكنون از اين درس‌ها دو جلد توسط انتشارات مركز جهاني علوم اسلامي در سال 1361ش چاپ شده است.114ـ پرتوي از نهجالبلاغه
با نقل منابع و تطبيق با روايات مأخذ ديگر. پژوهش و برگردان و ويراستاري: دكتر سيدمحمدمهدي جعفري: با استفاده از ترجم? مرحوم آية‌الله سيدمحمود طالقاني. ناشر: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي 1372 ش. در اين كتاب كه عنوان آن با الهام از كتاب «پرتوي از قرآن» اثر ارزشمند آية‌الله طالقاني؛ «پرتوي از نهجالبلاغه» انتخاب شده است, ضمن بيان ترجمه‌اي روان و سليس از 81 خطب? نهجالبلاغه, توضيحاتي در مورد هر خطبه بيان و منابع و مآخذ مربوط به هر خطبه نيز آورده شده است. بخش اول اين كتاب شامل مطالب زير است: پيشگفتار, پيام وحدت به امت اسلام(مقدم? صبحي صالح), زندگينام? اميرالمؤمنين (عليه السلام) به قلم خود او, مقدم? آية‌الله طالقاني و مقدم? شيخ محمد عبده و مقدم? شريف رضي. در بخش دوم كتاب نيز ترجمه و توضيح 81 خطبه نهجالبلاغه و سخن پاياني مرحوم آية‌الله طالقاني آورده شده است.115ـ مأة كلمة من نهجالبلاغه(صد كلمه از نهجالبلاغه)
برگزيد? اديب بزرگ و نويسند? شهير استاد «امين نخله» از فضلاي مسيحي به درخواست علامه شيخ توفيق بلاغي, و در شرح آنها از تعليق? شيخ محمد عبده اقتباس كرده است.[9]116ـ مأتا كلمة
دويست كلمه از كلمات اميرالمؤمنين (عليه السلام) در حِكَم و مواعظ, به‌ترتيب حروف تهجّي, به ضميم? كتاب «كنزالمطالب» سيد ولي‌الله‌بن نعمة‌الله به تأليف 981 هـ مرحوم علامه تهراني يك نسخه از آن را در كتابخان? سيد ميرزاعلي شهرستاني در كربلا ديده است.[10]117ـ خدا و جهان و انسان از ديدگاه علي‌بن ابيطالب (عليه السلام) و نهجالبلاغه
تأليف: استاد فيلسوف محمدتقي جعفري. مقاله مفصل در 23 صفحه, در يادنام? كنگر? هزاره نهجالبلاغه (1401ـ1360) توسط «بنياد نهجالبلاغه» چاپ شده است.118ـ انسان كامل از ديدگاه نهجالبلاغه
تأليف: استاد فيلسوف حسن حسن‌زاد? آملي. مقاله در 10 صفحه در يادنام? كنگر? هزاره نهجالبلاغه (1401ـ1360) توسط بنياد نهجالبلاغه چاپ شده‌است.119ـ عزت و ذلت از ديدگاه نهجالبلاغه
تأليف: واعظ شهير محمدتقي فلسفي مقاله در 20 صفحه در يادنام? كنگره هزار? نهجالبلاغه (1401ـ1360) توسط بنياد نهجالبلاغه چاپ شده است.120ـ جامعه‌ها در شبانگاه ظهور انبيا(از ديدگاه نهجالبلاغه)
به قلم: رهبر معظّم انقلاب حضرت آية‌الله حاج «سيد علي خامنه‌اي», مقاله‌اي در 10 صفحه در يادنام? كنگر? هزار? نهجالبلاغه(1401ـ1360) توسط بنياد نهجالبلاغه چاپ شده است.121ـ امامت از ديدگاه نهجالبلاغه
تأليف: استاد عباسعلي عميد زنجاني, مقاله‌اي در 36 صفحه در يادنام? كنگر? هزار? نهجالبلاغه توسط بنياد نهجالبلاغه چاپ شده است.122ـ حقوق از ديدگاه نهجالبلاغه
تأليف استاد زين‌العابدين قرباني, مقاله‌اي در 28 صفحه در يادنام? كنگر? هزار? نهجالبلاغه (1401ـ1360) توسط بنياد نهجالبلاغه چاپ شده است.123ـ نهجالبلاغه و آگاهي از غيب
به قلم آية‌الله «شيخ جعفر سبحاني» مقاله‌اي در 12 صفحه و در يادنام? كنگر? هزار? نهجالبلاغه توسط بنياد نهجالبلاغه (1401ـ1360) چاپ شده است.124ـ چرا نهجالبلاغه اينهمه جاذبه دارد؟
نوشت?: آية‌الله مكارم شيرازي, هشتمين مقال? يادنام? كنگر? هزار? نهجالبلاغه كه توسط بنياد نهجالبلاغه چاپ شده است.125ـ جهان‌بيني الهي در نهج البلاغه
نوشت?: استاد سيدجمال‌الدين دين‌پرور, از مؤسسين بنياد نهجالبلاغه مقاله نهم يادنام? كنگر? هزار? نهجالبلاغه.126ـ بهر? ادبيات از سخنان علي (عليه السلام)
به قلم: استاد دكتر «سيد جعفر شهيدي» مقاله‌اي در 20 صفحه در يادنام? كنگر? هزار? نهجالبلاغه توسط بنياد نهجالبلاغه(1401ـ1360) چاپ شده است.127ـ بررسي طب و طبابت در نهجالبلاغه
نوشت?: دكتر ابوتراب نفيسي, مقاله‌اي در 34 صفحه در يادنام? كنگر? هزار? نهجالبلاغه توسط بنياد نهجالبلاغه به‌طبع رسيده است.[1] . الذريعة, ج 14, ص 222 [2] . الذريعة, ج 14, ص 217. [3] . الذريعة, ج 3, ص 441 و 442. [4] . الذريعة, ج 10, ص 59 ـ نقباء البشر, ج 1, ص 271ـ273. [5] . الذريعة, ج 24, ص 171 ـ ج 14, ص 374. [6] . الذريعة, ج 13, ص 374. [7] . الذريعة, ج 13, ص 375. [8] . الذريعة, ج 13, ص 374. [9] . مصادر نهجالبلاغه, ج 1, ص 261. [10] . الذريعة, ج 19, ص 1ـ2.
