لطفا منتظر باشید ...
كـنـتـرل كـنـم و ايـن مـربوط به زمان خردسالى است و شما از من پند بگيريد و تا زود است و
بـرايـتـان مـمكن است تمرين خوش اخلاقى را بكنيد و لذا من مى گويم كه پيغمبر اكرم - صلى
الله عـليـه وآله - بـه بـنـى عـبـدالمـطـلب فـرمـود اى پسران عبدالمطلب شما نمى توانيد با
پـول مـردم را دور خـود جـمـع كـنـيـد بلكه اگر خواستيد مردم بشما علاقه مند شوند آنها را با
اخلاق دور خود جمع نمائيد.((102))روزى يـكـى او دوسـتـان مـطالبى از دانشمندان اروپا در موضوع اثرات خوشخلقى جمع كرده
بـود و بـراى مـن آورد و خـوانـد كـه مـن جـمـله ايـنـهـا بـود:يـكـى از دانـشـمـنـدان اروپـا بـنـام
"پل نيسنس " در كتاب "خندان و گشاده رو باشيد" مى نويسد:خوش خلقى يك صفت بظاهر حقير ولى در حقيقت بسيار با ارزش مى باشد.خـوش خـلق بـودن بـمـعـنـى راضـى بـودن اسـت و بـزرگترين نعمات زندگى همين رضايت و
خـوشـنـودى است . پس روى اين اصل بشما توصيه مى كنم كه هميشه با دوستان و رفقاى خود
بـا خـلق خوش روبرو شويد وقتى كلمه حسن خلق و مهربانى تلفظ مى شود هر كس بخوبى
مـعـنـى آنـرا درك مـى كـنـد و لذا احـتـيـاج بـتـوضـيـح نـدارد ولى بـايـد گـفـت در عـيـن
حال يك عالم معنى را شامل است .بطور كلى هزاران حالات روحى پسنديده و خيرخواهانه در بردارد و خلاصه ، خوشبختى بشر
و سعادت او وابسته بتكميل اين اصل اخلاقى است "."مـوريـس مـتـرليـنـگ "((103))مـى گويد همانطوريكه بشر براى تندرست بودن بوجود آمده
هـمـانـطـور هـم بـشـريـت بـراى خـوشـبـخـتى ايجاد شده است و اين هم مسلم است كه خوشبختى او
معلول خوش خلقى و مهربانى او يا ديگران است .وقتى او اين دو جمله را خواند و من حالات آن عالم بزرگ را در نظر گرفتم بفكر تحقيق درباره
ايجاد خوش خلقى در خود افتادم و من آنچه را تحقيق كردم مى نويسم :اسلام و مكتب تعليمات آن
اين درس را بطور كامل بمسلمانان آموخته كه :پـيـغـمـبـر عـزيـز اسـلام - صـلى الله عـليـه وآله - عـمـلا بـقـدرى بـايـن
اصل خوشبختى اهميت مى داد كه قرآن در ميان دشمنانش فرياد زد."وانـك لعـلى خـلق عـظـيـم "((104))وقـتـى اين نداى آسمانى بگوش آنان رسيد كسى نتوانست
كـوچـكـتـريـن اعـتراضى باين جمله بنمايد حتى دانشمندان اروپا وقتى بكتب تاريخ و حالات آن
پيشواى بزرگ توجه مى كند اين فرياد قرآن را مورد تصديق قرار مى دهند."جرجيس سال " انگلسى مى گويند:"محمد - صلى الله عليه وآله - بهترين و نيكوترين اخلاق
را داشـت و كـامـلا برعكس آن بود كه دششمنانش در اين عصر او را معرفى مى كنند او منزّه از هر
بدى و پليدى بود او كسى بود كه براى اصلاح بشر قيام نمود".مـن اگـر بـخـواهـم فـقـط نمونه اى تاريخى از حالات و حسن خلق پيشواى اسلام را براى شما
نـقـل كـنـم زيـاد بـطـول مـى انـجامد ولى براى نمونه بايد بچند قسمت از آن تاريخ سراسر
افتخار اوّل فرد جهان انسانيت اشاره نمايم تا زمامداران مادّى جهان هم ندانند كه تنها پيشرفت
بشر بتواضع و فروتنى و حسن خلق است .چند نمونه تاريخى از اخلاق پيغمبر اكرم - صلى الله عليه وآله -يـك :روزى يـكـى او عـربـهـاى بـيـابـانى خدمت پيشواى اسلام - صلى الله عليه وآله - آمد در
عـوض عـرض ارادت ، ردا و جبه آن حضرت را بگردنش افكند و بقدرى با فشار كشيد كه جاى
خـراشـيـدگـى گـوشـه ردا در گـردن آنـجـنـاب بـاقـى مـانـد و در ضـمـن ايـن
عمل از آنحضرت تقاضاى كمكى هم كرد.رسـول اكـرم - صـلى الله عـليـه وآله - آن زمـامـدار بـزرگ اسلام بدون آنكه كوچكترين اظهار
ناراحتى نمايد، با خود بگويد كه من صاحب قدرتم ، همه مسلمانان در فرمان من اند مى توانم
با يك اشاره او رانابود كنم ، با صورتى باز و لبانى متبسم و اخلاقى خوش ، توجهى باو
فرمود و ثروت فراوانى در اختيار او گذارد.((105))دو:پـيـغـمـبـر اسـلام گـاه گاهى به منزل بعضى از مسلمانان تشريف مى برد كودكان اطراف
آنـحـضرت را مى گرفتند رهبر عاليقدر اسلام اطفال آنان را روى زانوى محبت مى نشاند و زياد
هـم اتـفـاق مـى افـتـاد كـه آنـهـا دامـن پـاك و پـاكـيـزه اش را مـلوث
ببول مى كردند وقتى پدرانشان مى خواستند نگذارند كه بيشتر دامن آن حضرت را آلوده كنند و
بـا كـودكـان خـود تـندخوئى مى نمودند پيشواى اسلام ، خاتم انبياء - صلى الله عليه وآله -
آنـان را نـهـى مـى كـرد و مـى فـرمـود قـطـع نـكـنـيـد بـول آنـان را و مـانـع از
بـول كـردن آنـان نـشـويـد و ابـدا اظـهـار نـاراحـتـى نـمـى نـمـود!! حـتـى در
مـقـابـل پـدر و نـزديكان آن طفل لباس خود را تطهير نمى كرد تا مبادا آنها از زحمت رهبر عظيم
الشاءن خود ناراحت گردند.!((106))سـه :انـس بـن مـالك كـه خـدمـت گـذار آنـحـضـرت بـود مـكـرّر بـمـردم مـى گـفـت كـه ده
سـال افـتـخـار خـدمـت پـيـشـواى بـزرگ اسـلام را داشـتـم ، حـتـى بـراى يـك دفـعـه هـم در
مـقـابل اعمال ناشايسته ام صورت درهم نكشيد و هيچ گاه كلمه اُف را هم بمن نفرمود و ابدا بمن
اعـتـراض نـمـى كـرد و مـرا امر و نهى هم نمى نمود (مگر در واجبات و محرمات الهى از باب امر
بمعروف و نهى از منكر).((107))چـهـار:روزى ابـى هـريـره كـفـشـهاى آن يگانه مرد مقتدر جزيرة العرب را از در مسجد برداشت
(بـدون اطـلاع پـيـغـمـبـر) بـمـغـازه خـرمـافـروشـى رفـت و كـفـشها را بعنوان گروگان بمرد
خـرمـافـروش داد و در مـقـابل آن خرما گرفت و برگشت و در برابر پيغمبر اكرم - صلى الله
عـليـه وآله - نـشـسـت مـشغول خوردن خرما شد پيشواى اسلام - صلى الله عليه وآله - از او سؤ
ال نمود چه مى خورى ؟ پاسخ داد نعل رسول اللّ ه - صلى الله عليه وآله - (كفش پيغمبرخدا) -
صـلى الله عـليـه وآله - آنـحـضـرت مـتـوجـه شـد كـه ابـو هـريـره چه كرده است ، ولى در عين
حال ابدا اظهار ناراحتى نكرد بلكه با او بيشتر ملاطفت نمود.خـوانـنـدگانه محترم اگر حسن خلق رهبر عاليقدر اسلام را با زمامداران دنيا مقايسه كنيد متوجه
مـى شـويـد كـه ايـن مـرد فـقـط از جـانـب خـدا بـايـن مـنـصـب تـكـيـه زده و روى
وسـائل عـادى مـمـكـن نيست كسى بتواند تا اين حد بدون تعليم استاد برموز مردمدارى آشنائى
داشته باشد.پيغمبر اسلام - صلى الله عليه وآله - مسلمانان را با نويد ثواب و بيان اسرار و رموز خوش
خلقى باين عمل پر ارزش ترغيب مى نمود گاهى بانان مى گفت :افضلكم احسنكم اخلاقا المؤ طئون اكنافا الذين ياءلفون ويؤ لفون .((108))بـا فـضـيلت ترين شما آنكسى است كه خلقش نيكوتر باشد آنان كه باسانى مردم را بخود
راه مـى دهـنـد و ديـگـران را در آغـوش مـهـر و مـحـبـت مـى گـيـرنـد و افـراديـكـه
اهل الفتند و گرمى و علاقه ديگران را مورد قبول خود قرار مى دهند.و گـاهـى بدوستان خود و افراديكه نهايت آرزوى آنها اين بود كه مورد توجه پيغمبر - صلى
الله عليه وآله - واقع گردند و با او مجالست كنند مى فرمود:ان احبكم الى واقربكم منى مجلسا يوم القيمة احسنكم خلقا.((109))محبوبترين افراد شما مردم مسلمان نزد من و نزديكترين شما در هم نشينى با من روز قيامت آنكسى
استكه خوش خلقتر باشد.و بـاز بـافـراد مسلمانيكه ايمان بقيامت و حساب دارند و بزرگترين همشان انجام عملى است كه
خود را بان وسيله از مهالك اخروى نجات دهند فرموده است :ما يوضع فى ميزان امرء يوم القيمة افضل من حسن الخلق .((110))در روز پـاداش در مـيـزان سـنـجـش اعمال هيچ چيز با فضيلت تر و سنگين وزن تر از حسن خلق
نهاده نمى شود.و گاهى هم روى سخن را بزمامداران و مردميكه طالب ترقى و آبادانى شهر و مملكتند و ايده اى
جز وسعت آب و خاك ندارند نموده كه :پيشواى ششم مسلمين امام صادق - عليه السلام - فرمود:البر وحسن الخلق يعمران البلاد ويزيدان فى الاعمار.((111))نيكوكارى و خوش خلقى ، شهرها را آباد مى كند و عمرها را زياد مى نمايد.و بـاز بـراى آنكه مردم بدانند كه خوش خلقى در پيشرفت كسب و كار ... ثروت و مكنت ... چه
تاءثيرى دارد رهبرى اسلام - صلى الله عليه وآله - فرموده :حسن الخلق يزيد فى الرزق .((112))خوش خلقى روزى را زياد مى كند.پـس اگـر مـى خـواهيد عمر طولانى داشته باشيد ... با فضيلت و اهميت باشيد ... دوستان شما
زياد گردند ... دنيا و آخرتتان تاءمين شود خوشخلقى و مهربانى كنيد.گفتار (پل نيسنس ) در تاءثيرى خوش خلقىدانشمندان اروپا تازه متوجه اين نكات گرديده و معتقد شده اند كه خوش خلقى تاءثير فوق
العاده اى در سلامتى روحى و جسمى بشر دارد.پل نيسنس مى گويد:"خـوش خـلقـى دل و جـان مـا را گـرم مـى كند چهره را نورانى مى سازد بقسمى كه نه ابرهاى
تـيـره نـه بـارانـهـاى غـم انـگـيـز و نـه بادهاى سرد، هيچيك نمى توانند بان چشم زخمى وارد
سازند.خوش خلقى بر روى تن و جان تاءثيرنيكوئى مى بخشد تنفس را توسعه داده جريان خون را
تـنـظـيـم ، عـمـل گـوارش را تـسـهـيـل و كـار تـغـذيـه را بـهـتـر مـى كـنـد. خـلق تـنـگـى
اعمال حياتى را مختل نموده ، فكر را مغشوش مى سازد و چشم و روح را مسموم مى كند.خـوش خـلقـى داراى تـاءثـيـر درمانى است ، بتسكين هرگونه دردى كمك نموده و معالجه قطعى
بـيـمـارايـهـا را تـسـريـع مـى كـنـد و در اثـر هـم آهـنـگ نـمودن موجوديت جسمانى و روانى مانع
گسيختگى تعادل مى گردد.فكر و بشره را جوان مى كند يك قلب جوان در يك جسم پير، بهتر از قلبى خشك و خشن در تنى
جوان است .خوش خلقى چين هاى صورت را مرتفع نموده ، جوانى را طولانى مى سازد.خوش خلقى بكار شخصى انسان نيز كمك مى كند مشقّات آنرا نيز تخفيف مى دهد و بهره بخشى
آنـرا افزون مى سازد، ضمير را روشن تر انديشه را دقيق تر و قضاوت را اطمينان بخش تر
مـى كـنـد و بـا كـمـك آن خـيـلى آسـانـتـر مـى تـوان از عـهـده
حل هر مساءله مشكل برآمد و بشناسائى واقعيت نزديك شد".و نـيز دانشمند نامبرده بعنوان پراهميت ترين جمله در پشت جلد كتاب (خندان و گشاده رو باشد)
مـى نـويـسـد "نهال پر بار خوشخلقى را آبيارى نموده بثمر برسانيد تا اولا وضع كنونى
خود را بهتر سازيد ثانيا براى ديگران مفيد و سودمند واقع شويد".مـن وقـتـى اين سخنان را مى ديدم و براى شما خوانندگان مى نوشتم با خود فكر مى كردم كه
مگر سخنان اين دانشمند معروف درباره خوش خلقى از جمله كوتاه :(البر وحسن الخلق يعمران
البـلاد و يزيدان فى الاعمار) و كلمه (حسن الخلق يزيد فى الرزق ) بيشتر مردم را برموز و
اسرار حسن خلق و مهربانى آشنا مى سازد؟
مسلّم خير.پس بنابراين مسلمانان اگر دستورات اسلام را بكار بندند ابدا محتاج بترجمه كتب دانشمندان
اروپا و سخنان آنان نمى گرديدند.فـرامـوش نـكـرده ام كـه يـكـى از پـرفـسـورهـاى ايـرانـى بـرايـم
نـقـل كـرد وقـتـى در آمريكا (نيويورك ) در يكى از جشنهاى مسيحيت شركت نمودم ، كشيش مسيحى
بمن كفت :ايران عجب مملكتى است ما آنچه مبلّغ براى تبليغ مذهب مسيحيت بانجا مى فرستيم ابدا
مؤ ثر واقع نمى گردد!!
نـامـبـرده گـفـت من در پاسخ او گفتم :تعجب از شما است كه هنوز مسلمين را به مسيحيت دعوت مى
كـنـيـد بـا آن قـوانـيـن مـحـكمى كه اسلام دارد، عمل شما مانند كسى است كه شاگرد كلاس ششم
متوسطه را به كلاس اول دبستان دعوت كند و باز هم تعجب نمايد كه چرا او حاضر نمى شود
در آن كلاس درس بخواند!
روزى مـن ايـن مـقـاله را كـه دربـاره خـوشـخـلقـى نوشته بودم براى يكى از دوستان محققم مى
خواندم وقتى سخنم به اينجا رسيد او گفت :منكه باور نمى كنم كه مسلمانان متوجه اهميت اسلام
باشند و الا ممكن نيست كه تا اين حد به دستورات اسلام بى اعتنايى كنند من گمان مى كنم كه
اگـر اروپـائيـان نـاقص تر از كتبى كه در موضوع خوشخلقى و اخلاق نوشته اند و ترجمه
شـده و در دسـتـرس مـا قـرار گرفته است بنويسند و بدست مسلمانان بدهند باز هم آنها را با
آغوشى باز مى پذيرند.
9. تواضع يا رمز عظمت و محبوبيت
مفتاح الشرف التواضع امام على - عليه السلام -مرد مؤ منى در مرحله ما بود كه همه او را دوست مى داشتند حتى خود من آنقدر او را دوست مى داشتم
كـه اگـر يـك روز در كـوچـه و بـازار بـا او روبـرو مـى شـدم
خـيـال مـى كـردم كه آنروز به بهترين سعادتى توفيق پيدا كرده ام لذا سالها بفكر آن بودم
كـه بـبـيـنـم ايـن مرد چه مى كند كه تا اين حد محبوبيت پيدا كرده است بالاخره مزيتى در او جز
تـواضـع فـوق العـاده اى كـه در او وجـود داشـت بـچـشم نمى خورد آنجا دانستم كه تواضع و
فروتنى كه يكى از قوانين بزرگ اسلام است چقدر اهميت دارد.آفريدگار جهان در قرآن به پيشواى بزرگ مسلمين (كه باعتقاد ما مردم مسلمان او بزرگترين
افـراد و شـخـصـيـتـهاى عالم بشريت است و ملل جهان هم معتقدند كه او با عظمت ترين دانشمندان
عالم است ) دستور داده كه بايد نسبت بمسلمانان متواضع باشى و فرموده است :واخفض جناحك لمن اتبعك من المؤ منين ((113))
