بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
ناگزير بايد به حقيقت اين استظهار روايى از آيه رسيد و دانست: چرا امامان ـ كه مفسّران واقعى قرآن و مرجع مسلمين در تفسيرند ـ اينگونه از آيه فهميده اند؟ وجه اين معنى چيست؟ و كيفيّت استظهار اين معنى چگونه است؟ به علاوه، در بين همين روايات تفسيرى «وانحر»، روايتى است كه معناى قربانى و كشتن شتر را نفى مى كند و جبرئيل (پس از سؤال رسول كه: چه حيوانى را بايد نحركنم؟) عرضه مى دارد كه اين نحر، همان بالابردن دستها به هنگام تكبيرة الاحرام و ركوع و سجود است، نه قربانى. بدين شكل، با نفى معناى معروف ـ كه استظهار عامّه است و بسيارى از مفسّران شيعه هم آن را پذيرفته اند و آورده اند ـ، كار، دشوارتر مى شود. اكنون بايد ديد چگونه از اين آيه، معناى «رفع الأيدى إلى النّحر» استفاده مى شود و نمى توان معناى «قربانى كردن» و «حيوانى را براى خدا، نحركردن» را بدان نسبت داد. اضافه كنم كه در بين همين روايات، روايتى است كه مى فرمايد: «النّحر، الإعتدال فى القيام؛ أن يقيم صلبه ونحره» و اين روايت با روايت «إرفع يديك إلى النّحر» ناسازگار است؛ گرچه از همسويى نسبى برخوردارند. بدين شكل بود كه تصميم گرفتم در اين آيه و تفسيرى كه از امامان(ع) براى آن رسيده، تأمّلى كنم؛ تا وجه آن را دريابم و بفهمم چگونه امامان(ع)، از معناى ظاهرى آيه ـ كه هميشه براى ما گفته مى شد و همه گفته اند ـ فاصله مى گيرند و معنايى ديگر براى آيه مطرح مى كنند كه حتّى آن معناى اوّل را نفى مى كند. وجوه تفسيرى در «وانحر» در تفسير «فصلّ لربّك وانحر» گفته شده: 1ـ نماز را براى پروردگارت بگذار و حيوان را نيز براى خدا و به نام خدا بكش! (مجمع البيان، كشّاف و بسيارى از كتابهاى تفسيرى، در ذيل آيه) 2ـ براى پروردگارت، نماز بگذار (كه البتّه منظور، نماز عيد است) و قربانى كن (در منى)! (تبيان شيخ طوسى، ج10، ص418.) 3ـ در پاورقى بحار آمده كه اين سوره، در اوايل بعثت، در مكّه نازل شده و هنوز نماز عيد و قربانى، تشريع نشده بوده، پس معنا چنين است: ما به تو كوثر يعنى نسل بابركتى داديم ـ كه حضرت زهرا سلام اللّه عليها باشد ـ پس نماز شكر بگذار و عقيقه كن! (بنابراين، «وانحر» يعنى عقيقه كن كه يك نوع خاص قربانى كردن است.) (بحارالانوار، ج82، ص284) 4ـ و عدّه اى گفته اند كه «وانحر» يعنى «وانحر نفسك … خودت را قربانى كن و فدايى خدا باش!» و يا «وانحر ماسوى اللّه … هم هدى و قربانى را و هم نفس خويش را به پاى خدا و براى خدا قربانى كن!». (مفردات و…) 5ـ براى پروردگارت نماز بگذار و رو به سوى او دار و در پيش روى او بايست! (تفسير فخررازى، ج32،ص129.) 6ـ براى پروردگارت نمازبگذار و دستها را به هنگام تكبيرة الاحرام و در وقت ركوع و سجده رفتن، به تكبير بلندكن و تا صورت و يا زير گلو (نحر) بالابر! (كه اين معنا، مضمون چند روايت است.) 7ـ براى پروردگارت نمازبگذار و در برابر خداوند، خوب بايست و كمر و سينه را راست نگاه دار! (و اين معنا، مضمون يك روايت است.)
لطفا منتظر باشید ...
