بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
1ـ در المنجد مى خوانيم: نحر البهيمة: أصاب نحرها، ـ ذبحها من نحرها؛ يقال «نحر الأمور علما» أى أتقنها ونحر فلانا: قابله؛ يقال «نحر بيتى بيته» أىّ إستقبله؛ نحر الصّلاة: صلّاها فى اوّل وقتها؛ نحر المصلّى فى الصّلاة: إنتصب ونهد صدره. النّحير …: المنحور؛ النّحيرة: مؤنّث النّحير؛ اوّل يوم من الشّهر؛ آخر ليلة من الشّهر، لأنّها تنحر الهلال وقيل لأنّها تنحر الّتى قبلها، أى تستقبلها فى نحرها. 2ـ در المفردات آمده: النّحر موضع القلادة من الصّدر؛ ونحرته أصبت نحره؛ ومنه نحر البعير …؛ وقوله «فصلّ لربّك وانحر» هو حثّ على مراعاة هذين الرّكعتين وهما الصّلاة ونحر الهدى وإنّه لابدّ من تعاطيهما؛ فذلك واجه فى كلّ دين وفى كلّ ملّة وقيل: أمه بوضع اليد على النّحر؛ وقيل: حثّ على قتل النّفس بقمع الشهوة … 3ـ در صحاح اللّغه جوهرى آمده: النّحر موضع القلادة من الصّدر وهو المنحر …؛ ونحر النّهار، أوّله؛ والنّحر فى اللبّة مثل الذّبح فى الحلق …؛ ونحرت الرّجل أى أصبت نحره وكذلك إذا صرت فى نحره … 4ـ و در لسان العرب مى خوانيم: نحره ينحره نحرا: أصاب نحره؛ ونحر البعير ينحره نحرا: طعنه فى منحره حيث يبدو الحلقوم من أعلى الصّدر … وفى الحديث انّه خرج وقد بكّروا بصلاة الضّحى فقال نحروها نحرهم اللّه، أى صلّوها فى أوّل وقتها من نحر الشّهر وهو أوّله؛ قال الفرّاء سمعت بعض العرب … ونحر الرّجل فى الصّلاة: إنتصب ونهد صدره؛ وقوله تعالى «فصلّ لربّك وانحر» قيل: هو وضع اليمين على الشّمال فى الصّلاة. قال إبن سيدة: وأراها لغة شرعيّة؛ وقيل: معناه وانحر البدن؛ وقال طائفة: أمر بنحر النّسك بعد الصّلاة؛ وقيل: أمر بأن ينتصب بنحره بإزاء القبلة وأن لايلتفت يمينا وشمالا؛ وقال الفرّاء: معناه: إستقبل القبلة بنحرك. إبن الأعرابى: النّحرة إنتصاب الرّجل فى الصّلاة بإزاء المحراب.
تبيين استظهار امامان(ع) از آيه «وانحر»
با توجّه به آنچه گذشت، نحر همان فرورفتگى بالاى سينه و زير گلوست و واژه «نحره» يعنى دست به محلّ نحر او زد كه تفسير به «أصاب نحره»، همين معنا را مى رساند؛ و نيز «نحره» به معناى «به محلّ نحر رسيد و در آن محل قرارگرفت» آمده؛ چراكه «نحره» به «صار فى نحره» نيز تفسير شده، و اين، ريشه معناى لغوى نحر است. البتّه از آنجا كه به هنگام كشتن شتر، چاقو را در همان محلّ نحر او وارد مى كنند، در كشتن شتر هم اين واژه به كار مى رود: «نحر البعير، أى طعنه فى نحره». با اين بيان ساده روشن مى شود كه «وانحر» معناى «أصب نحرك» يا «صرفى نحرك» را به خوبى مى رساند و اين، همان معناى بلندكردن دستها تا به نحر است و تفسير امامان، با توجّه به معناى لغوى نحر، نه تنها هرگز بعيد نيست، بلكه مطابق با ريشه و اساس اين واژه نيز هست. گرچه واژه نحر در كشتن شتر بسيار استعمال شده و مى شود، ولى اين، دليل آن نيست كه چنين معنايى منظور آيه بوده؛ بلكه با توجه به شأن نزول آيه ـ كه مربوط به مكّه است ـ، معناى قربانى (آن هم در كنار نماز عيد و مانند آن) بسيار نامناسب است. چراكه هنوز نماز عيد و قربانى در منى، تشريع نشده بود و اين معنا ـ همانطور كه در كلمات برخى از مفسّران آمده ـ با مكّى بودن سوره، ناسازگار است. مگر اينكه بگوييم اين سوره در مدينه نازل شده كه اين هم موافق با سياق سوره و شأن نزول آن نيست.
لطفا منتظر باشید ...
