نظري اجمالي به زندگي بانوي مجتهده سيده نصرت امين
«سيّده دانشمند و شريف »گوهر گرانقدر مستور، ميوه درختي كه اصلش ثابت و شاخههايش در آسمان است ، گل سرسبد باغ فرزندان زهراى اطهر سلام الله عليها ،صاحب مفاخر و مناقب ، بزرگ بانوى خاندان ابى طالب ، كه راه آباء و اجداد گرامى اش را پيروى كرده و مكارم اخلاق و بزرگواريها را در خود جمع نموده ، و هم او كه در حسب و نسب بزرگوار است و شرافت را در اعلى درجاتش به خود اختصاص داده ، بانوى فرزانه ، حكيم ، عارف كامل ، صاحب فضائل ، سيده مشايخ ، بانوى گرانقدر واصل به رحمت الهى ، صاحب سرف عالى ، كسى كه غرفه هاي بهشتي از جوار جدش نور گرفته و خدا شرابهاي خالص بهشتي را شربت صبح و شامش قرار داده است.»[1] «از كساني است كه مدت مديدي از عصر عزيز و زمان درازي از زندگي گرانقدرش را در تحصيل علوم شرعي و معارف ديني و تكميل مكارم اخلاق حسنه و تحقيق و تنقيح قواعد فقه و اصول گذرانده تا جايي كه به مراتب عالي علم و دانش نائل آمد.»[2] و در زمانهاى كه هنوز در بسيارى از محافل و مجالس بحث بر سر اين بود كه آيا اصولاً زن انسانى در مرتبه مرد است و آيا جامه كمال تنها برازنده قامت مرد است يا زن را نيز نصيبى از كمال هست ، مرتبت و موقعيت علمى و عرفانى ايشان بدانجا رسيد كه اكابر و اعاظمى از علماء و عرفا ، حضور در محضر ايشان را مايه فيض مى دانستند . بانوىمجتهده سيده نصرت امين ( معروف به بانوى ايرانى ) از اولياى الهى بود و سراسر عمر پر بركتش را صرف تعليم و تعلم معارف اسلامى كرد و تأليفات گرانقدرى در رشته هاى تفسير ،قرآن ،حديث،حكمت، فقه ، اصول و اخلاق از خود به يادگار گذاشت و همچنين با تأسيس حوزه علميه خواهران و نيز دبستان دخترانه ، پايه گذار حركت علمى و معنوى زنان در عصر خود شد . حاجيه خانم سيده نصرت بيگم امين در سال 1265 هجرى شمسى در اصفهان متولد شد پدر ايشان حاج سيد محمد امين التجار اصفهاني، فردي مؤمن و سخاوتمند بود و مادرش، بانويي بسيار شريف، متعبد و خيرخواه، خداوند پس از سه فرزند پسر، اين دختر را به ايشان عطا كرد. مادر با روشن بيني در چهار سالگي فرزند را براي آموزش قرآن و فراگيري خواندن و نوشتن به مكتب فرستاد، در حالي كه فضاي حاكم بر آن ايام به گونه بود كه كمتر خانوادهاى به خود اجازه مي داد دختري را براي كسب دانش به مكتب يا مدرسه بفرستد و چه بسا والديني كه آموزش و آشنايي با خط و نوشتن را براي دختران خود جايز نمي دانستند . به اين ترتيب بانو امين به تحصيل ادامه داد تا اينكه در 15 سالگى با پسر عموى خود حاج ميرزا ملقب به معين التجار كه از بازرگانى سر شناس و معتبر اصفهان بود ازدواج كرد و به تربيت فرزندان و خانه دارى مشغول شد . اما اين امر نتوانست مانع ادامه تحصيل و عشق به مطالعه و تحقيق ايشان در معارف اسلامى شود. بانو امين صاحب 8 فرزند شد كه 7 تن آنان در زمان حيات ايشان به مرگي زودرس درگذشتند و فقط يك پسر برايشان باقى ماند كه خود بانو امين اين واقعه را ابتلاء و آزمايش حق تعالى تعبير كرد . اين بانوى فاضله با پشتكار و تلاشى بى نظير به تحصيل صرف، نحو، بلاغت، تفسير، علم، حديث، فقه، اصول، فلسفه و عرفان پرداخت. با وجود مشكلاتي متعدد كه در فضاي حاكم بر آن ايام براي زنان در امر تحصيل وجود داشت، طلبگي و تحصيل خود را در سطوح عاليه نيز ادامه داد تا اينكه در چهل سالگي مرتبت و تسلط عملي ايشان مورد تأييد علما و مراجع تقليد وقت قرار گرفت و به دريافت درجه اجتهاد و روايت نائل شد. به اين ترتيب بانو امين بيشتر علوم را در خانه و نزد علامه فقيه آيت الله سيدمحمد علي نجف آبادي و شيخ مرتضي مظاهري فراگرفت تا اينكه تحليل و تحقيق ايشان در سن چهل سالگي به حدي ميرسد كه بعضي از علماء و مراجع تقليد از جمله مرحوم آيه الله العظمى محمد كاظم شيرازى ، آيه الله العظمى عبد الكريم حائرى ، آيه الله ابراهيم حسينى شيرازى اصطهباناتى پس از امتحان و طرح در پرسشهاى بسيار و دريافت جوابيه هاى مكفى و مطمئن به ايشان اجازه اجتهاد و استنباط احكام شرع مى دهند خانم امين همچنين از آيت الله محمد رضا نجفى اصفهانى و حجت الاسلام و المسلمين مظاهرى نجفى اصفهانى اجازه روايت دريافت مى دارد و به آيت الله العظمى مرعشى نجفى و حجة الاسلام و المسلمين زهير الحسون نيز اجازه روايت مى دهد. زمانى كه بانو امين اولين كتاب خود را به نام اربعين هاشميه نوشت و اين كتاب به حوزه علميه نجف رسيد و علماءاز آن استقبال كردند آيت الله آقا سيد محمد على نجف آبادى در تكميل تشويق علماء گفتند :« بانو امين هر چه در اين كتاب نوشتند ، از تراوشات فكرى خودشان بوده است و ربطى به تعليمات من ندارد » بعد از نگارش همين كتاب بود كه علماء در صدد بر آمدند تا از ايشان امتحان اجتهاد بگيرند و براى اولين بار خانم امين در مقام تنها بانوى مجتهد عصر خود قرار گرفت و علماء و افراد زيادى از كشورهاى اسلامى براى ملاقات و گفتگو با ايشان نزد ايشان آمدند علماى معاصر از جمله آيت الله العظمى مرعشى نجفى ، علامه طباطبايى ، استاد محمد تقى جعفرى و اساتيد حوزه و دانشگاه نيز با ايشان ملاقات و گفت و شنود هايى داشته اند . حجة الاسلام و المسلمين سيده نصرت بيگم امين، در سال 1344 با سرمايه خود مكتبي به نام فاطمه سلام الله عليها و نيز دبيرستاني دخترانه تأسيس كرد و به اين ترتيب براي بسياري از دختراني كه به واسطه جو حاكم بر آن ايام و با توجه به كشف حجاب و تدريس دبيران مرد در دبيرستانهاي دخترانه از نعمت تحصيل منع شده بودند زمينه ادامه تحصيل را فراهم آورد. ايشان همچنين در كانون تبليغات و تعليمات ديني بانوان اصفهان به تدريس معارف و تفسير قرآن و پاسخگويي به سؤالات پرداخت و تا پايان عمر پربركت خود به تعليم و كوشش جهت رشد علمي و معنوي دختران و زنان اهتمام ورزيد. از جمله آثار ايشان مي توان از كتابهاي اربعين هاشميه(به زبان عربي)، جامع الشتات (به زبان عربي)، معاد يا آخرين سير بشر، النفحات الرحمانيه في الواردات القلبية (به زبان عربى) ، اخلاق ( ترجمه كتاب ابن مسكويه)، مخزن العرفان ، تفسير القرآن در 15 جلد، روش خوشبختي و توصيه به خواهران ايماني، مخزن الثاني في مناقب مولي الموالي (علي عليه السلام)، سير و سلوك در روش اولياء طريق سير سعداء نام برد. مرتبت و موفقيت علمي و عرفاني بانو امين تا به آنجا رسيد كه اكابر و اعاظمي از علماء و عرفا حضور در محضر ايشان را مايه فيض مي دانستند اين بانوى عالم ربانى عملاٌ به جهان اعلام كرد كه زن حتى در محيط اجتماعى نامساعد و با وجود موانع و مشكلات، با رعايت كمال تقوا مي تواند به تحصيل علم ادامه دهد و مقام شامخي را هم احراز كند و راه را براي ديگران نيز هموار سازد. اين حكيم الهي كه نسبت به سي واسطه به حضرت علي( عليه السلام) مي رسد پس از يك عمر خدمت خالصانه در سن 97 سالگي در بيست و سوم خرداد ماه 1362 هجري خورشيدي به جوار رحمت الهي شتافت و مزارش در اصفهان زيارتگاه اهل علم و تقوا است.
[1] ) برگرفته از متن اجازه روايت آيت الله محمد رضا نجفى اصفهانى به بانو امين [2] ) برگرفته از اجازه اجتهاد و روايت آيت الله حسيني شيرازي اصطهباناتي به بانوامين