بررسي المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه - بررسی المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

بررسی المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه - نسخه متنی

علیرضا میرزامحمد

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

کيهان فرهنگي ـ شماره2 ،ارديبهشت 1365

بررسي المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه

دکتر عليرضا ميرزامحمد

جاي بسي خوشوقتي است که با شکوفاي انقلاب اسلامي ايران، بسيار از مقولات اصيل و بنيادي در تحقيقات اسلامي مورد عنايت و توجه خاص پژوهندگان حوزه­اي و دانشگاهي قرار گرفته است. از مهم­ترين اين مقولات، تدوين معجم المفهرس­هايي بر مبناي کتب معتبر حديث نزد اهل تشيع است که سابقه اي نه چندان طولاني دارد و تاکنون تحقيقاتي شايسته تتبعاتي بايسته در اين خصوص صورت پذيرفته است که در اين مقال، مجال برشمردن تمامي آنها نيست. از جمله تحقيقات مدون و مطبوع در اين زمينه، کتاب المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه تأليف دو تن از فضلاي محترم حوزه علميه ؛ به نامهاي محمد دشتي و کاظم محمدي است که توسط مؤسسه انتشارات اسلامي؛ وابسته به جامه مدرسين حوزه علميه قم، انتشار يافته است.

اين کتاب، در قطع وزيري و با جلد زرکوب و کاغذ مرغوب و کيفيت مطلوب در پنج هزار نسخه؛ به سا‌ل1364 هجري شمسي چاپ و منتشر شده است. کتاب مزبور 1460 صفحه دارد صفحات عنوان و حقوق آن مطابق با معيارهاي رايج است. در صفحه سوم، نوشتاري موجز و متين به زبان عربي از ناشر به چشم ميخورد که در آن از اهميت نهج البلاغه به عنوان تالي‌تلو قرآن کريم سخن رفته است، از خدمت علمي - فرهنگي مؤلفان بشايستگي قدرداني شده است، زمان تدوين کتاب از آغاز تا انجام، هفت سال ذکر گرديده، و خاطر نشان شده است که اين خدمت فرهنگي به مناسبت هزاره سيدرضي- رضوان الله تعالي عليه - فراهم آورنده دانشمند نهج البلاغه صورت پذيرفته است. در صفحه چهارم کتاب، علائم اختصاري با عبارت رموز الکتاب آمده و در ذيل آن، فهرست مطالب درج گرديده اگر اعلام و فهرست در دو صفحه جداگانه چاپ ميشد، مناسبتر بود. صفحات پنجم تا چهاردهم به مقدمه مؤلفان به دو زبان عربي و فارسي، اختصاص يافته که مقدمه غربي مقدم بر ترجمه فارسي آن است ترجمه مقدمه براي فارسي زباناني که به عربي آشنايي کافي ندارند، قطعاً سودمند تواند بود. اين مقدمه تحت چهار عنوان کلي به نگارش درآمده است:

الف: سخني کوتاه پيرامون ارزش والاي معارف مندرج در نهج البلاغه.

ب: ياد کرد اهداف پنجگانه در تدوين کتاب

ج: بيان پاره­اي از ويژگيهاي کتاب

د: تذکر درباره برخي از علائم اختصاري

پس از مقدمه؛ متن کامل نهج­البلاغه براساس يکي از نسخ موجود ملاحظه ميشود که عموم محققان را از جهت سهولت در مراجعه به اصل عبارات متن راهگشاست. پس از آن، فهرست مشروحي از لغات و الفاظ نهج البلاغه، موافق ترتيب متن کتاب و با قيد شماره هاي مسلسل آمده که اهل تحقيق را در فهم معاني واژه­ها سودمند است. چاپ اين دو بخش (ص15-169) که حدود 154 صفحه از حجم کتاب را اشغال کرده است، خود از محاسن اين کتاب بشمارست، ليکن رعايت امانت ايجاب ميکرد به مشخصات نسخه مزبور و فرهنگ لغات آن که مورد استفاده مؤلفان بوده است، کاملاً اشاره شود. بخشهاي مزبور عيناً به طريقه افست از نهج­البلاغه­اي برگرفته شده است که به اهتمام دکتر صبحي الصالح، استاد دانشکده ادبيات دانشگاه لبنان، به سا‌ل1387 ه. ق- 1967 م در بيروت به چاپ رسيده است.

آنگاه متن اصلي کتاب المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه از صفحه 170 شروع و به صفحه 1371 ختم ميشود که مجموعاً بالغ بر 1201 صفحه است. امتيازات و نواقصي در متن به چشم مي خورد که به اهم آنها ذيلاً اشاره ميشود:

/ 10