همانطور که در مقدمه آمده، بخش پاياني کتاب مشتمل بر دو ضميمه فهرست گونه است: 1- مصادر و مراجع نهج البلاغه، به انضمام جدول اسامي کتب و مؤلفان آنها بر حسب ترتيب ابجدي. 2- جدول اختلاف نسخ، و مستدرک آن که 1750 مورد را شامل ميشود و در متن کتاب نيز بدانها اشارت رفته است. ضمائم کتاب از ارزش تحقيقي نيز برخوردار است و ميتواند راهگشاي محققان در امر تحقيق باشد.
الف: جدول اسامي کتب و مؤلفان آنها
هرچند عنوان «مصادر و مراجع نهج البلاغه» بر «جدول اسامي کتب و مؤلفان آنها» در صفحه عنوان تقدم دارد، ولي مطالب عناوين جابجا آمده است، که اگر برحسب ترتيب ياد شده ميآمد، مناسبتر بود. در خصوص «جدول اسامي کتب و مؤلفان آنها» (ص 1373-1377) کاستيهايي به شرح زير ملاحظه ميشود.
1- مغشوش بودن ترتيب الفبايي اسامي مندرج در ذيل هر حرف
به عنوان مثال، اصلاحات زير ضروري است: «ربيع الابرار» قبل از «رجال الکشي» بيايد. «المسترشد في الامامه» بعد از «مستدرک الوسايل» بيايد. «الغارات» قبل از «غرور الحکم» بيايد. «المناقب» قبل از «من لايحضر الفقيه» بيايد. « مجمع البيان» بعد از «مجمع البحرين» بيايد. «رسائل اميرالمؤمنين» بعد از «الوسائل» بيايد. «الکامل في التاريخ» بعد از «الکامل» بيايد. «جمهره الانساب» پس از «جمهره الامثال» بيايد. «الخصائص» قبل از «خصائص الائمه» بيايد. البته در مواردي که اسامي کتب مشابه يکديگر است. برحسب نام مؤلفان آنها الفبايي شود. مثل: کتاب صفين الجلودي که بايد قبل از کتاب صفين المدائني آورده شود و نيز الجمل مدائني قبل از الجمل مفيد ذکر شود. همچنين در نامهايي که با «خطب» شروع شده ترتيب الفبايي دقيقاً رعايت نشده و بايد بدين صورت تصحيح شود: خطب اميرالمؤمنين(ع): ابن خالد الخراز الکوفي خطب اميرالمؤمنين (ع): زيد بن وهب الجهني خطب اميرالمؤمنين(ع): القاضي النعمان المصري خطب اميرالمؤمنين(ع): الواقدي خطب علي (ع): ابومنذر ابن الکلبي خطب علي (ع) و کتبه الي عماله - المدائني الخطب المعربات، ابراهيم بن هلال الثقفي
لطفا منتظر باشید ...
