لطفا منتظر باشید ...
قديمترين مورخان شيعه در تحقيقات غرب
دكتر عبدالكريم گلشني بيست سال با انتشار جلد اول كتاب تاريخ نگارشها و تأليفات عربي[1] و طرح تفصيلي متدلوژي حديث به روش سنتي اسلامي[2] از طرف مؤلف آن فواد سزگين مسائل بحث انگيزي در باب «اِسناد حديث» در محافل اسلام شناسي و عرب شناسي غرب پديد آمد. تا آن زمان اسلام شناسان اروپايي عمدتاً بر اين عقيده بودند كه «آغاز جمع آوري حديث به اواخر نيمه قرن دوم و نيمه اول قرن سوم هجري مي رسد و آن نيز فقط به لحاظ نيازهاي اجتماعي مسلمين بوده است. »[3] سزگين اين بحث اسلامي و علمي را هم در بخش حديث[4] و هم در فصل تاريخ[5] كتاب خود به تفصيل و با ذكر شواهد متعدد مطرح ساخت. به نوشته او: « منابع حديث در تمدن اسلامي طي مرحله تكوين مي يابد:ا- كتابه الحديث:
تحرير و نوشتن احاديث در حيات پيغمبر اسلام ص توسط صحابه و نسل اول تابعين در جزوههاي ساده و صحيفه ها2- تدوين الحديث:
تنظيم احاديث پراكنده و جمعآوري صحايف و جزوات حديث در ربع آخر قرن اول و ربع اول قرن دوم هجري3- تصنيف الحديث:
ترتيب موضوعي حديث كه حدوداً از سال 125 هـ.ق آغاز گرديد.» و نتيجه ميگيرد: «تصنيف حديث در عصري شروع شد كه قاعدتاً مجموعه هاي زيادي از صحف و جزوات وجود داشت يعني در همان زمان مثلاً محمد بن اسحاق (85- 150هـ.ق ) و ابو مخنف كوفي (وفات 157هـ.ق) جزواتي در تاريخ و حديث نوشته بودند به عبارت ديگر در اواخر عصر بني اميه و اوايل عباسيان بسياري از علماي حديث در بلاد مختلف اسلامي بودند كه به عنوان « اول من صنف الكتب يا حديث » مشهورند.[6] از نتايج پر ثمر اين مباحث تأليف و تحرير چندين كتاب و مقاله علمي در باب «بازنگري اسناد راويان حديث در متون مذهبي و تاريخي اسلام »بوده است كه جا دارد به دو نمونه از آن اشاره شود: 1ـ گئورگ اشتاوث Georg Stauth روايت تفسير قران مجاهدين بن جبر - تحقيقي درباره مسئله كتب احاديث قرن سوم هجري (صحاح و مسانيد ) مأخوذ از مصادر صدر اسلام. رساله دكتري از دانشگاه گيسن (جمهوري فدرال آلمان ) 1969.ابوالحجاج مجاهد بن جبر مكي 21-104هـ.ق) از خواص شاگردان عبدالله بن عباس كه از علي بن ابي طالب ع ابي بن كعب و عبدالله بن عمر نيز حديث استماع مي كرده است. مجاهد در مباحث آيات قرآن غالباً از آراي علماي يهودي و نصراني استفاده مينمود و به همين جهت بعضي از قسمتهاي اين تفسير تا حدي با احتياط روايت مي شد. به نظر سزگين « تفسير اين تابعي را، كه از تفاسير بسيار قديمي و مهم و از اين لحاظ مورد استناد و روايت تقريباً كليه مفسران بعدي بوده است، مي توان از طريق نقل قولهاي طبري، در تفسير بزرگش، بازسازي نمود[7]» ظاهراً انگيزه اصلي گزينش اين موضوع از سوي گئورگ اشتاوث براي تدوين رساله دكتري، بر اساس همين پيشنهاد و طرح سزگين بوده است. [8] 2- اورزولا سزگين Ursula Sezgin ابومخنف پژوهشي در تاريخ نگاري عصر امويان. ليدن 1971 (در اصل رساله دكتري از دانشكده فلسفه دانشگاه گيسن 1968).
