فهرست مقدمه «منهاج‌البراعه»: (مطالب مهم) - منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه نسخه متنی

فهرست مقدمه «منهاج‌البراعه»: (مطالب مهم)

مطالبي كه شارح- قبل از ورود در شرح- از آنها ياد كرده است عبارتند از:

مطلب اول

درباره حقيقت و مجاز و اشتراك كه طي چند فصل مطرح شده است: فصل اول حقيقت: مفهوم لغوي حقيقت، حقيقت لغويه، حقيقت عقليه، حقيقت شرعيه، راه شناخت معاني حقيقي و بازيافتن آنها از معاني مجازي.

فصل دوم - مجاز: مفهوم لغوي، مجاز عقلي، علائق و مناسبات مسوغ و مجوز و عدم انحصار آن، سبك مجاز از مجاز، مجاز بالذات و عدم ورود آن بر اسماء اجناس.

فصل سوم - مشترك: تعريف مشترك، بررسي مسأله امكان اشتراك و عدم آن، بحثي درباره وقوع اشتراك و عدم وقوع آن، ثبوت وقوع اشتراك در قرآن‌كريم، جواز استعمال لفظ مشترك در بيش از يك معني.

مطلب دوم

درباره پاره‌اي از فنون بلاغي كه در سخنان اميرالمؤمنين علي (عليه‌السلام) فراوان به كار رفته است از قبيل: تشبيه، استعاره، و كنايه. اين مطلب ضمن سه فصل بيان شده است:

فصل اول تشبيه در چند ركن:

1- طرفين تشبيه. مشبه و مشبه‌به.

2- وجه شبه كه اين موضوع به دنبال گزارش مفصلي در تشبيه مطرح شده است.

3- ادات تشبيه.

4- غرض از تشبيه.

فصل دوم- استعاره و انواع و اقسام آن.

فصل سوم- كنايه، در دو بحث:

1- حقيقت كنايه.

2- فرق ميان كنايه و مجاز و تعريض.

مطلب سوم

درباره محسنات بديعيه، از قبيل: حسن ابتداء، تخلص، انتهاء، طباق، مقابله، مراعاة النظير … و دهها عناوين مربوط به صنايع و محسنات بديعيه كه در سخنان اميرالمؤمنين علي (عليه‌السلام) به چشم مي‌خورد؛ و شارح، اين عناوين را بررسي كرده و مي‌گويد: سخنان آنحضرت چون انوار ربيع و شكوفه‌هاي بهاران متضمن انواع بديع مي‌باشد.

مرحوم ميرحبيب‌الله خوئي در اين بخش، مثالها و نمونه‌هائي از فصحاء و بلغاء- از نظم و نثر- براي اينگونه صنايع بديعيه ياد مي‌كند و آنها را با نمونه‌هائي از سخنان اميرالمؤمنين علي (عليه‌السلام) مقايسه كرده و همراه مي‌سازد.

طي همه اين بحثهاي ادبي و ذوقي- مخصوصاً در بخش نيمه اخير ديباچه- هر عنواني از صنايع بديعيه را كه ارائه مي‌كند نمونه‌هائي از آيات قرآن‌كريم و سخناني از اميرالمؤمنين علي‌ (عليه‌السلام) را مي‌آورد مبني بر اينكه اين نكات و محسنات و صنايع بديعيه در آنها وجود دارد.