يكي از نخستين گامهاي لازم براي شناخت يك ملت، تهيه سال شمار و ماه شمار و روز شمار براي تاريخ آن است. در پرتو اين گونه رويدادنگاري، جايگاه هر حادثه مهم و ارتباط آن با حوادث پيش و پس از خود شناخته مي‌شود. فراز و نشيبهاي آن در بستر زمان نمايانده مي‌شود و نكته‌ها و گره‌هاي نيازمند كاوش و بررسي، همراه منابع اوليه پژوهش، به پژوهشگران شناسانده مي‌شود و در واقع فضائي فراهم مي‌آيد كه در آن تحقيق بيشتر پيرامون جوانب يك موضوع سامان مي‌يابد. تاريخ نويسي به روش ثبت وقايع به ترتيب وقوع، داراي پيشينه‌اي دراز در ميان تمدنهاي بشري است.[1] بسياري از مورخان بزرگ مسلمان نيز سال شمار نويسي را در آثار خود اساس قرار داده‌آند، مانند ابوجعفر محمدبن جرير طبري (310 ق) در تاريخ الامم و الملوك؛ ابوالفرج عبدالرحمان بن علي بن الجوزي (597 ق) در المنتظم في تاريخ الامم و الملوك؛ عزالدين ابوالحسن علي بن محمد ابن اثير (630 ق) در الكامل في التاريخ؛ شمس الدين محمد بن احمد ذهبي(748 ق) در تاريخ الاسلام و وفيات المشاهير و الاعلام؛ ابوالفداء ابن كثير دمشقي ( 774 ق) در «البداية و النهاية؛ شمس الدين محمدبن عبدالرحمان سخاوي (902 ق) در الذيل التام علي دول الاسلام للذهبي و نيز در وجيز الكلام في الذيل التام علي دول الاسلام؛ و ابن عماد حنبلي (1089 ق) در شذرات الذهب في اخبار من ذهب. در دوران معاصر، سال شمارنويسي [2] به عنوان يكي از روشهاي گزارش تاريخي ـ كه از نظر روش و معيار و چگونگي ذكر حوادث از روشهاي سنتي سال شمارنويسي در فرهنگ مسلمانان ممتاز است ـ جايگاهي مهم يافته است. برخي از آثار پديد آمده در اين زمينه، به زبان فارسي نيز برگردانده شده است، مانند دو كتاب زير: ـ كرونولوژي تاريخ جهان، تأليف اشپانگنبرگ، ترجمه اردشير خدا داديان، مؤسسه مطالعات و انتشارات تاريخي ميراث ملل، 1369. 220 ص. ـ رويداد نگاري تاريخ جهان: سياسي و نظامي، شهرها، مذهب و معارف، اكتشافات و اختراعات، هنرها، تأليف كالين مك ايودي، ترجمه حسن افشار، تهران، نشر مركز، 1370. 247 ص. در سالهاي اخير دو اثر ارزشمند زير نيز در ايران و به زبان فارسي فراهم آمده است: ـ گاه شمار رويدادهاي تاريخ معاصر خاورميانه، جلد اول (1798-1850 م)، تأليف مؤسسه مطالعات تاريخ معاصر خاورميانه، تهران، سروش، 1369. 366 ص. ـ روز شمار تاريخ ايران از مشروطه تا انقلاب اسلامي، 2 ج، تأليف باقر عاقلي، تهران ، نشر گفتار، چ1، 482. 1369 + 510 ص. در زمينه تاريخ اسلام نيز كتاب احداث التاريخ الاسلامي بترتيب السنين، اثر عبدالسلام ترمانيني، يك سال شمار به روش جديد مي‌باشد كه چند سالي است در دسترس علاقمندان قرارگرفته است.[3]
لطفا منتظر باشید ...
